Vísir - 12.03.1963, Page 2

I
VlSIR . Þriðjudagur 12. marz 1963
KAPPAR
OG VOPN
Eftir G. Bernard Shaw — leikstjóri Helgi Skúlason
TTerranótt menntaskólanem-
x enda hefur nú um 200 ára
skeið verið fastur þáttur í leik-
húsmenningu íslendinga og
lengst af eina „leikhús" okkar.
Nú hefur Herranótt allmjög
breytt um svip, ekki fyrir þá
sðk eina að stúlkur hafa bætzt
í hópinn heidur einnig af því
að nú er fram komin stór hóp-
ur atvinnuleikara á íslandi.
Hafa þeir leyst Herranótt af
hólmi og komið fram sem skap-
andi listamenn en látið skóla-
fólkinu eftir nokkurt gaman
fyrir sig og kunningja sfna.
Hér verður ekki rituð gagn-
rýni um sýningu Herranætur í
venjulegum skilningi þess orðs
enda býst ég ekki við að hinir
ungu leikarar Menntaskólans í
Reykjavfk geri kröfu til þess að
um þá sé fjallað sem listafólk.
Hitt er aftur á móti sjálfsagt
verður honum til trafala. Leik-
ritið er fjarlægt okkur á flestan
hátt, bæði hvað snertir tfma,
staðsetningu og efni. Það eina
sem okkur er nálægt f þessu
verki er skopið — og það komst
vissulega til skila á sinn hátt í
leik unga fólksins þótt þar með
sé ekki sagt að andi Shaws
gamla hafi svifið yfir öllum
vötnum þessarar sýningar. Það
er rétt sem stendur f leikskrá
að leikrit Shaws hafa ekki ryk-
fallið og honum hefur tekizt að
gera skop sitt ekki síður en ai-
vöruna þannig úr garði að
hvort tveggja stenzt tímans
tönn og lætur ekki veðrast.
Þessi sjónleikur lýtur f flestu
hinum hefðbundnu reglum skop
leiksmeistarans sem hnýtir
fiækjur úr smáatriðum og greið
ir svo skyndilega og glæsilega
úr öllum flækjum í senn og það
. að benda á að enn leggur skóla- • á - þann hátt að allir verða á-
fólk rækt við tveggja alda nægðir. Hann er lfklega sá eini
gamla hefð sjálfu sér til þroska ...^sem getttr gert svo öllum líki.
og félögum sfnum og aðstand- Shaw sýnir okkur hér hina
endum til skemmtunar. I stað
hinnar ströngu kröfu listarinnar
er það kátínan sem hér ræður
ríkjum og ékki er hún lítils
virði. Skóiáfólki er án efa mjög
hollt að hlaupast undan vana-
bundnu oki daganna um miðjan
vetur til að spranga um leik-
svið og mér er ekki grunlaust
að ungt fólk kynnist sjálfu sér
töluvert við að reyna að bregða
sér í annarra spor á leiksviði
frammi fyrir fjölda áhorfenda.
Spennan milli leikara og á-
horfenda er hér einnig annars
eðlis en á venjulegum leiksýn-
ingum því hér þekkjast allir og
hafa ekki sfður gaman af að sjá
félagana takast á í blíðu og
strfðu í annarlegum gervum en
sjálfri leikmeðferðinni, persónu-
tjáningunni.
'P'orráðamenn Herranætur
kunna að velja sér verk-
efni þar sem „Kappar og vopn“
Bernhards Shaws eru. Ungu
fólki lætur betur að tjá skop en
harm þvf kátínan er þvf sam-
vaxin og sorgin oftast nær ,1
órafjarlægð — sem betur fer.
Skopið er ekki heldur eins
brothætt f höndum byrjenda og
harmurinn, kannski vegna þess
að byrjandinn er oftast nær f
eðli sfnu ofurlftið skoplegur og
það Ivftir honum fremur en
skoplegu hlið allra persóna
sinna án þess þó að svipta þær
persónulegum einkennum og
manhlegu eðli og áhorfandan-
um er ósjáifrátt hlýtt til þessa
fólks þótt hann kæri sig ekki
endilega um að standa í sporum
þess. Þetta er eðli hins sígilda
gamanleiks.
JTelgi Skúlason hefur haft
það vandasama hlutverk á
hendi að vfgja skólafólkið inn í
leyndardóma leiksviðsins og
honum hefur farizt, það vel úr
hendi. Ég held það stafi af því
að hann hefur skilið fólkið sem
hann starfar með og ekki reynt
um of að búa til úr því eitthvað
annað en það er. Hann hefur
líklega hvorki talið sjálfum sér
né öðrum trú um að hér væri
verið að skapa ódauðlega list
heldur gefur hann hinum eðli-
lega tjáningamáta unga fólks-
ins lausan tauminn og reynir
að halda þeim innan sinna tak-
marka eftir því sem hægt er.
Og það gerir sýninguna að
mörgu leyti ferska og skemmti-
lega.
Leikurum verða ekki gefnar
neinar einkunnir hér enda fá
þeir ugglaust meira en nóg af
slíkuhi hlutum í sínu daglega
striti. En að nokkru verður
þeirra getið. Már Magnússon
Prentnemi óskast
Reglusamur piltur getur komizt að sem nemi
í setnin£u. - Tilboð sendist í pósthólf 496.
Hér eru þau heiðurshjúln, Páll Petkoff höfuðsmaður og Katrín kona hans, leikin af Má Magnús-
syni og Ásdísi Skúladóttur.
A<«iiÉils(Kír dm - •
og Ásdís Skúladóttir hátii hita
og þunga dagsins með hvat-
skeytslegum tilsvörum, skýrri
framsögn og kumpánlegum
skemmtilegheitum. Kristín
Waage Ieikur af miklum dugn-
aði en á stundum í erfiðleikum
með framsögn og svipaða sögu
er reyndar að segja um Kjartan
Thors, honum hættir kannski
ofurlítið til tilgerðar í röddinni
en uppskafningurinn kom vel í
ljós í meðförum hans. Ándrés
Indriðason var kannski full
ærslafenginn á köflum en gerði
margt skemmtilegt og Friðrik
Sophusson náði fram notalegri
mynd þjónsins. Þórunn Klem-
enzsdóttir lék vinnukonuna með
helzti miklum yfirborðssvip og
mætti sums staðar gæta betur
að framsögn. Sigurgeir Stein-
grímsson fór með smærra hlut-
verk. Leiktjöld voru snotur og
heildarsvipur sýningarinnar á
margan hátt skemmtilegur þrátt
fyrir sjálfsagðan byrjendasvip
og stafar það ugglaust af því
að allir leikendur höfðu greini-
Iega mjög gaman af því sem
þeir voru að gera. Ég þakka
fyrir skemmtunina.
Njörður P. Njarðvík.
Eyðijarðir á dagskrá.
flestum þingum koma til
afgreiðslu, meira og
minna, sölur á ýmsum eyðijörð-
um, sem eru í ríkiseign. Er það
oftast samkvæmt tilmælum
hreppsnefndar eða viðkomandi
aðilum, sem einn eða fleiri
þingmenn taka að sér að flytja
slík frumvörp. Hefur skapast
venja í þinginu að afgreiða slík
mál umræðu- og ágreinings-
laust. Sjaldan kemur þvf fyrir
að sölur á eyðijörðum verði til-
efni orðaskipta í þingsölum.
í gær brá svo við í enðri
deild, að mestur hluti þingtím-
ans fór í umræður um sölur
tveggja eyðijarða, Bakkasels i
Öxnadalshreppi og Utanverður-
ness i Rípuhreppi. Yngvar
Gíslason (F) benti á, að rétt
væri a& taka tillit til sam-
gangna og þeirrar þýðingu sem
Bakkasel hefur fyrir ferða-
oftir Ellori B. Schram
menn, þegar afstaða væri tekin
um örlög bæjarins þar, sem nú
stendur auður. Kvað hann
sterklega koma til greina, ef
nýr ábúandi fengist, að styrkja
hann verulega og jafnvel að
ríkið kostaði endurbyggingu
allra húsakynna á staðnum.
Yrði þá bærinn áfram í eign
ríkisins. Landbúnaðarnefnd
hafði áður mælt með því að
hreppuripn fengi jörðina
keypta.
T andbúnaðarnefnd hafði einn-
^ ig mælt með sölu Utan-
verðuness, en þeir Skúli Guð-
mundsson og Karl Guðjónsson
stigu báðir í ræðustól og mæltu
gegn sölunni. Á eftir þeim kom
Einar Olgeirsson og tók í sama
streng — og vel það. Ekki er
ætlunin að rekja þessar um-
ræður, fæstir hafa sennilega á-
huga fyrir því, en þó er rétt
að vekja athygli á þeim rökum
sem kommúnistarnir beittu I
mé 'lutningi sínum.
Þeir Einar og Karl voru báð-
ir sammála um, áð það nálgað-
ist föðurlandssvik að selja fóst-
urjörðina í hendur einstakling-
um. Það væru svik gagnvart
samfélaginu, og Einar bætti við
að kapitalisminn væri og hefði
verið fjötur á framleiðslu
bændanna, og að því kæmi að
landbúnaðarframleiðslan full-
nægði hvergi eftirspurn innan-
lands. Einstaklingshyggjan væri
mesti óvinur landbúnaðarins og
bænda!
t neðri deild fór einnig fram
A atkvæðagreiðsla um lyfsölu-
lög og var frumvarpið með
breytingum meirihluta heil-
brigðisnefndar samþykkt til
þriðju umræðu.
I efri deild mælti Jón Árna-
son fyrir hönd sjávarútvegs-
nefndar að heimila Hval h.f.
kaup á nýju hvalveiðiskipi, og
þá voru frumvörpin um heim-
ild fyrir ríkisstjórnina að á-
byrgjast lán til landshafna í
Keflavík og Rifi á Snæfellsnesi
afgreidd sem lög.
Nokkrum málum var dreift i
þinginu og verður þeirra getið
strax og þau verða tekin til af-
greiðslu.
(Sjá annars staðar um veit-
Mngu prestakallaý.