Vísir - 22.08.1963, Blaðsíða 9

VÍSIR . Fimmtudagur 22. ágiíst 1963.
9
Hann
tónlist
ví
enzka
lönd
Haraldur með eina af nýjustu hljómplötum Fálkans, „Gullöld
íslenzkra söngvara".
Haraldur V. Ólafsson
situr í skrifstofu sinni
og heldur á nokkrum af
nýjustu grammófónplöt
unum ,sem hann hefur
látið gefa út. Hann hand
fjatlar þær varlega,
þurrkar af þeim og
strýkur gljáandi, lit-
skrúðug umslögin, eins
og þetta væru lifandi
hlutir. Það er auðséð, að
honum þykir vænt um
þær. Og það má líka
segja, að góðar hljóm-
plötur hafi sitt eigið líf
alveg eins og góðar
bækur.
„Ég hef alltaf haft mikið yndi
af góðri tónlist", segir hann.
„Og mig hefur lengi langað
að gera það, sem í mfnu valdi
stæði, fyrir' íslenzka tónlist. Ég
gat ekki hugsað mér neina betri
leið en að gangast fyrir vönd-
uðum hljómplötuupptökum á
verkum íslenzkra tónskálda og
túlkun íslenzkra söngvara og
hljóðfæraleikara á íslenzkum
og erlendum verkum“.
Þarna er stór, hæggeng plata,
sem kölluð er „Gullöld islenzkra
söngvara". Á framhlið umslags-
ins er litmynd af Öskjugosi, sem
dr. Sigurður Þórarinsson hefur
tekið, en á bakhliðinni ýmsar
upplýsingar um söngvarana
eftir Guðmund Jónsson. önnur
plata af sömu stærð heitir „ís-
land í tónum“, og þar er um-
slagið prýtt litmynd af Heklu-
gosinu 1947, sem Pálmi Hann-
esson rektor tók. Á henni syng-
ur karlakórinn Fóstbræður ís-
lenzk verk eftir ýmsa höfunda.
Minni plata geymir úrval af ar-
íum og dúettum, sem Stefán ís-
landi hefur sungið.
íslenzkar plötur
á erlendum
markaði.
„Við ætlum að gefa út aðra
plötu með íslenzkum söngvur-
um, .Gullöld islenzkra söngvara
nr. 2“‘ segir Haraldur. „Þá
held ég, að komnir séu flestir
ef ekki allir beztu söngvarar
okkar á þessu tímabili. Bráðlega
kemur á markaðinn plata með
Karlakór Reykjavíkur, sem
syngur íslenzk lög, og ennfrem-
ur úrval af rímnalögum. Allar
þessar plötur verða settar á
sölumarkað víðs vegar dm
heiminn, bæði í Ameríku og
Evrópu, og ég er sannfærður
um, að þær eiga eftir að vekja
áhuga útlendinga á íslenzkri
tónlist og verða góð landkynn-
ing um leið“.
„Þér hafið kannske haft er-
lenda markaðinn í huga, þegar
þér völduð litmyndir frá Islandi
til að skreyta með umslögin?"
„Já, einmitt. Þessi umslög
hafa vakið athygli í útlöndum
og fengið sérstaka viðurkenn-
ingu fyrir smekkvísi hjá His
Master’s Voice í London. Það
var Hafsteinn Guðmundsson,
forstjóri Prentsmiðjunnar Hóla,
sem gerði uppdrátt að þeim og
lagði á ráð um uppsetningu á
framhlið þeirra. Við höfum líka
fengið hina færustu menn til að
rita upplýsingar á bakhlið, t. d.
dr. Hallgrím Helgason, sem
skrifar um rímnalögin, Guð-
mund Jónsson, sem skrifar um
söngvarana, o.fl. Og umslögin
voru prentuð og gengið frá
þeim í Kaupmannahöfn og Lon-
don“.
„Hvað haldið þér um sölu-
möguleikana?"
„Ja, fyrst og fremst ,er
mér annt um að kynna ís-
lenzka tónlist sem víðast. Ég
geri mér ljóst, að það er ekki
hægt að búast við miklum
hagnaði og á sumum plötunum
verður ef til vill tap, því að
kostnaðurinn er gífurlegur,
þegar lagt er út í svona vand-
aðar upptökur, en ég álít, að
þessar plötur komi til með að
hafa sögulegt gildi, þegar fram
líða stundir. Dægurlagaplötur
seljast oft vel kannske 4—5
mánuði, en svo allt I einu dett-
ur salan alveg niður; sígildar
plötur halda áfram að seijast
ár eftir ár. Þetta er líkt og að
gefa út sígildar bækur — þær
standa alltaf í fullu gildi“.
Einsöngur með kór
vinsælastur.
„Hvaða plötum hefur almenn-
ingur mestan áhuga á?“
„Af íslenzkum plötum seljast
bezt alls konar alþýðulög,
söngkvartettar eins og MA
kvartettinn og Smárakvartett-
inn, kórlög, einkum þó ein-
söngvarar með kór. Stefán ís-
landi selst alltaf mjög vel, enda
eru vinsældir hans einstakar.
Útlendingar kaupa helzt ís-
lenzka músík, síður erlend verk
túlkuð af íslenzkum listamönn-
um“.
„Hvað um erlendar plötur?"
„Núorðið er geysileg sala í
klassískum plötum: sinfóníum,
óperum, kammermúsík o.s.frv.
Það er ótrúleg breyting frá því
sem áður var. Fram að 1930
mátti telja á fingrum sér þá
menn, sem keyptu slikar plöt-
ur“.
„Hvenær byrjuðuð þið 'að selja
grammófónplötur í Fálkanum?"
„Ja, eiginlega var það ég, sem
fékk föður minn til þess, af því
að ég hafði svo gaman af músík.
~j tók verzlunarpróf hér á
landi og stundaði síðan fram-
haldsnám í Berlín og annaðist
innkaup og verzlunarferðir fyr-
ir Fálkann. Árið 1925 keypti ég
til reynslu eitthvað 5—700
plötur frá Parlophone f Berlín.
Það þótti óðs manns æði í þann
tíð“.
„Og hvernig seldust þær?“
„Heldur dræmt til að byrja
með. Næst fór ég til London og
heimsótti Columbia, sem þá var
í miklum - uppgangi og örum
vexti. Ég fékk umboð fyrir
plötur frá þeim, og seinna þegar
mynduð var samsteypa við
Parlophone og fleiri stór fyrir-
tæki, stungu þeir upp á, að
Fálkinn hefði umboð fyrir allt
saman, og það höfum við haft
síðan. Þessi samsteypa gengur
undir nafninu EMI og er stærsta
hljómplötufyrirtæki í heimin-
um“.
Ös a91an daginn.
„En hvenær byrjuðuð þið að
sjá um upptökur á Islenzkri
tónlist?"
„Mér datt í hug að fá hingað
verkfræðinga frá Columbía til að
sjá um upptöku á tónlistinni i
sambandi við Alþingishátíðina
1930, en þegar til lrom, reyndist
ómögulegt að hljóðrita .músík
undir beru lofti og við óviss
veðurskilyrði. Þá tók ég upp
á því að leigja Báruna gömlu
og þar voru teknar upp einai
60 plötur. Það gekk allt prýðis-
vel Við höfðum söngvara eins
og t.d. Hrein Pálsson sem þá
var upprennandi stjarna og
hafði fyllt Gamla Bíó sjö sinn-
um, Maríu, Einar og Sigurð
Markan, Sigurð Skagfield, Dóru
Sigurðsson o.fl. Karlakórinn
Fóstbræður söng inn á nokkrar
plötur, svo var Lapdskórinn,
150 manns, einnig undir stjórn
Jóns Halldórssonar. Hljómsveit
Reykjavíkur, einleikarar eins og
Haraldur Sigurðsson, Emil
Thoroddsen og Þórhallur Árna-
son. Auk þess höfðum við
rímnalög og upplestur ... já,
þarna kenndi margra grasa".
„Hvernig gekk salan?“
„Þetta rann út — það var
ös hjá okkur allan daginn
marga mánuði“.
„Og síðan hafið þið haldið
ðfram með upptökur á íslenzkri
fónlist?“
„Já, eftir því sem hægt hefur
verið. Að vísu lagðist það nið-
ur á mestu kreppuárunum, svo
■ kom stríðið, en að því loknu
byrjuðum við aftur, og ég held,
að mér sé óhætt að segja, að
með nýjustu plötunum, sem nú
eru að koma á markaðinn, sé
búið að hljóðrita það merkasta,
sem þekkt er af sfgildri, fs-
lenzkri tónlist, túlkað af
helztu listamönnum þjóðarinnar
á þessu sviði“.
„Er hægt að gera það hér á
landi?"
„Já, fyrir tveimur árum fékk
Ríkisútvarpið fullkomnustu
tæki, sem völ er á til hljóðrit-
unar, og samstarf okkar við Út-
varpið hefur alltaf verið með
afbrigðum farsælt. Það getur
enginn að óreyndu gert sér
grein fyrir, hversu vandasamt
er að taka músík upp á plötur
eða raunar segulband, sem nú
er farið að nota. Jafnvel veðrið
getur haft sfn áhrif, rakastigið
og hvaðeina. Þá er ekki lítill
vandi að stilla upp mfkrófón-
unum. Sá, sem fæst við upp-
tökur á sígildri tónlist, þarf að
hafa örfínt músíkeyra og mikla
tæknikunnáttu. Ríkisútvarpið
hefur á að skipa úrvalsmönn-
um, og tvfvegis höfum við
fengið hingað til lands á veg-
um Fálkans dr. Rosenberg,
sem er tónlistarráðunautur
H.M.V. f Danmörku. Dr. Rosen-
berg hafði m.a. yfirumsjón með
upptökum á organleik Páls ís-
ólfssonar, en plötur dr. Páls
hafa vakið mikla afchygli er-
lendis og fengið prýðilega dóma
hjá músíkfólki þar“.
Söguleg
verðmæti.
„Eru ekki íslenzku tónlistar-
mennirnir ánægðir með að fá
tækifæri til að komast á plötur,
sem seldar verða úti um allan
heim?“
„Jú, allt samstarf við þá hef-
ur verið einstaklega gott.
Þeir hugsa minnst um ágóða af
þessu, en leggja mikla áherzlu
á að vanda allt sem bezt. Enda
er þýðingarmikið, að frágang-
urinn sé óaðfinnanlegur, jafnt
hvað snertir túlkun verkanna,
hljóðritun og ytri búning eins
og umslögin, myndskreytingu
þeirra, upplýsingar á bakhlið
o.s.frv. Bræður mfnir og með-
eigendur f Fálkanum eru stund-
um svolítið hugsi út af kostn-
aðinum við þetta, en það er
aldrei hægt að vanda sig um
of. Hugsið yður t.d. þau sögu-
legu verðmæti að eiga upplest-
ur Ðavíðs Stefánssonar á mörg-
um fegurstu ljóðum sfnum varð-
veittan á grammófónplötu —
margir vildu víst gjaman eiga
plötur með upplestri Jónasar
Hallgrfmssonar og fleiri ást-
sælla þióðskálda".
„Hafíð þér nokkuð fleira á
prjónunum í nánustu framtfð?"
„Ég er hálfpartinn að hugsa
um að gefa út serfu af plötum
fyrir lítil börn, þ.e. með upp-
lestri á ævintýrum, undirspili
og fallegum lögum, sem börnin
hafa gaman af. Slíkar plötur
eru mjög vinsælar í Danmörku.
Og auðvitað fleiri íslenzkar
plötur, eftir því sem efni fæst.
Hugmyndum er alltaf nóg af
— en það tekur sinn tfma að
koma þeim f framkvæmd“.
— SSB.
cjssaoEsanEíonannnannnnnnncítananDaEjaaaaaananDan
Spiallað við Harald V.
Oilafsson/ forstjóra
Fálkans hi.
□aaacaaaaaoDaaaaaanaoaaQaaaaDaanaaaaaanDDD