Vísir - 22.10.1963, Blaðsíða 4

1
V1SIR . Þriðjudagur 22. október!963.
iwfTnniBMW ■iim ............. t—■ ■ n
Erhard, hinn nýi kanzlari Vestur-Þýzkalands, ásamt konu sinni.
y
■y^iðræður Dana við Efna-
hagsbandalag Evrópu, sem
fram fóru f síðustu viku,
hafa vakið mikla athygli. Við
ræður þessar voru hinar
fyrstu, er EFTA-ríki átti við
Efnahagsbandalagið frá því,
að upp úr samningaviðræð-
um Breta og Efnahagsbanda-
lagsins slitnaði í janúar s. I.
Var þess því beðið með mik-
illi eftirvæntingu, hver árang
ur viðræðnanna yrði og talið
að þær gætu gefið nokkra
vísbendingu um það, hver
samskipti EFTA-ríkjanna og
EBE-ríkjanna yrðu á næsí-
unni.
Það kom nokkuð á óvart, er
það spurðist; að Per Hækkerup
utanrikisráðherra Dana mundi
e'ga «sérstakan fund með fram-
•kvæmdastjórn Efnahagsbanda-
iagsins um hin ýmsu vandamál
Dana í sambandi við viðskipti
þeirra við aðildarrflíi EBE.
Áður hafði verið búizt við því,
að Danir mundu ræða vandamál
sín við fulltrúa sexveldanna á
sama vettvangi og Bretar, þ. e.
í Vestur-Evrópu bandalaginu, en
ákveðið hefur verið að innan
þess verði rætt um samstarf
Bpeta við EBE.
MIKIÐ TJÓN DANA.
Hinar nýju reglur Efnahags-
bandalagsins um viðskipti með
landbúnaðarafurðir hafa þegar
skaðað Dani stðrlega. Hefur út-
flutningur Dana á Iandbúnaðar-
afurðum til landa sexveldanna
minnkað um 320 milljónir króna
danskra á ári en sérfræðingar
Dana í þessum málum teija, að
viðskiptatjón þeirra muni fara
upp í 900 milljónir kr. danskra
á ári, þegar Efnahagsbandalagið
hefur látið koma til fram-
kvæmda þau ákvæði um land-
búnaðarmái, sem nú eru í und-
irbúningi. Höfuðástæðan fyrir
því, að Danir óskuðu eftir sér-
stökum viðræðum við Efna-
hagsbandalagið, var að fá tæki-
urslaus. Framkvæmdastjórn
EBE féllst á, að sérfræðingar
bandalagsins og Dana í mark-
aðsmálunum héldu með sér
fundi til þess að athuga ná-
kvæmlega tjón það, er Danir
hefðu orðið fyrir í landbúnaðar-
málunum. Að þeirri athugun
lokinni á utanríkisráðherra
Dana að ræða við fram-
kvæmdastjórn EBE á ný, eða
í næsta mánuði. Eiga þær við-
ræður að fara fram áður en
framkvæmdastjórnin leggur
fyrir ráðherranefndina tillögur
sinar um endurskoðun þeirra
ákvæða, er nú gilda varðandi
viðskipti með iandbúnaðaraf-
urðir. En um svipað leyti mun
framkvæmdastjórnin einnig
leggja fyrir ráðherranefndina
tillögur um frekari ákvarðanir
í landbúnaðarmálunum. Þá félist
framkvæmdastjómin einnig á,
að regiulegir fundir yrðu haldn-
ir með fulltrúum Dana um
vandamál þeirra I sambandi við
viðskipti á sameiginlega mark-
aðinum. Munu Danir gera sér
góðar vonir um, að þeir muni
fá einhver sérákvæði fyrir
Iandbúnað sinn, þó síðar verði.
BRETAR INN
EFTIR 2-3 ÁR?
Bretar munu eiga sinn fyrsta
fund með fulltrúum sexveld-
anna innan Vestur-Evrópu-
bandaiagsins 24. október n. k.
Er ekki búizt við neinum tíð-
indum í sambandi við þann
fund. Frakkar hafa ekki breytt
neitt afstöðu sinni til aðildar
Breta að EBE en það hefur
hins vegar orðið æ ljósara und-
anfarið, hvers vegna De Gaulle
beitti neitunarvaldi gegn upp-
töku Breta f bandalagið. Að-
stoðarutanríkisráðherra Frakka,
Habib Deloncle, sagði t. d. í
ræðu í Evrópuráðinu fyrir
nokkru, að ef Bretar óskuðu
eftir því að eiga samleið með
Efnahagsbandalaginu f framtíð-
inni yrðu þeir að hefja sam-
vinnu við „Evrópuríkin“ á sviði
kjamorkuvarna í stað þess að
halla sér að Bandaríkjunum í
því efni. Var það augljóst, af
máli ráðherrans, að hann var
að benda Bretum á það, að
leið þeirra inn í EBE lægi gegn
um samvinnu við Frakka um
Frakka í landbúnaðarmálum eft-
ir framkomu þeirra við Breta.
Einnig hefur Frökkum gengið
erfiðiega að fá samþykkt sér-
ákvæði fy rir allmörg Afríku-
ríki, fyrrverandi nýlendur
Frakka, er hafa sótt um auka-
aðild að EBE. Er greinilegt, að
samstarf sexveldanna hefur ver-
ið mjög stirt undanfarið og hef-
um iðnaðarvörum en þeir hafa
ekki fengið frjálsan aðgang að
hinum vestur-þýzka markaði fyr
ir landbúnaðarvörur sínar í
staðinn. Er nú talið, að Frakk-
ar muni fá einhverja úrlausn í
desember n.k. En áreiðanlegt er
að hin nýja stjórn Erhards mun
ekki slaka neitt til fyrir Frökk-
um í landbúnaðarmálunum fyrr
veita forsetanum leyfi til þess
að fella toilana alveg niður, ef
um er að ræða vörutegundir,
þar sem viðskipti Bandaríkjanna
og EBE nema 80 prosent al-
heimsviðskiptanna. Miklar von-
ir eru bundnar við þessi nýju
bandarísku lög og fyrirhugaðar
tollaviðræður innan GATT. —
Bandaríkin gerðu fulltrúum EBE
Opnar Erbará Bretum leið inn /
færi til þess að gera bandalag-
inu grein fyrir því mikla tjóni,
er þeir hefðu orðið fyrir vegna
stefnu Efnahagsbandalagsins í
landbúnaðarmálum. Per Hække-
rup utanríkisráðherra Dana ósk-
aði eftir því við Hallstein og
aðra fulltrúa framkvæmda-
stjórnar EBE, að Danir fengju
undanþágur I sambandi við út-
flutning vissra danskra land-
búnaðarafurða til hins sameig-
inlega markaðs sexveldanna. En
fulltrúar EBE svöruðu því til,
að ef Danir fengju slíkar undan-
þágur, ju’ðu önnur rfki, er seldu
landbúnaðarafurðir á hinum
sameiginlega markaði einnig að
fá hliðstæð hlunnindi, t. d.
samveldislönd Breta, Suður-
Ameríka, Pólland og Júgó-
slavía. Eina lausnin á vanda-
málum Dana væri þvl 1 raun-
inni sú, að þeir gengju i Efna-
hagsbandalagið.
Enda þótt undirtektir fulltrúa
Efnahagsbandalagsins við mála-
leitan Dana hafi verið dræmar
má segja, að för Per Hækkerups
hafi ekki verið með öllu árang-
kjarnorkuvarnir. Blöð i Vestur-
Evrópu hafa einnig haldið því
óhikað fram undanfarið að
Bretar hafi goldið afstöðu sinn-
ar I kjarnorkumálum, er þeim
var neitað um aðild að EBE.
Almennt er nú talið, að ekki
verði hafnar alvarlegar við-
ræður um aðild Breta að EBE
á ný fyrr en 1—2 árum eftir
næstu almennar þingkosningar
í, Bretlandi. Þó er bent á, að
valdataka Erhards f Vestur-
Þýzkalandi geti éf til vill hrað-
að málinu. Erhard, hinn nýi
kanzlari Vestur-Þjóðverja, hef-
ur ætíð verið eindregið fylgj-
andi aðild Breta að Efnahags-
bandalaginu og því má búast
við því, að hann muni gera
sitt ítrasta til þess að breyta
afstöðu De Gaulle.
Heita má, að alger stöðnun
hafi ríkt hjá Efnahagsbanda-
laginu síðan í janúar sl., er upp
úr viðræðunum við Breta slitn-
aði. Ekkert hefur gerzt í land-
búnaðarmálunum og hefur virzt
sem 5-veldin hefðu lítinn áhuga
á því að verða við óskum
ur það mjög torveldað framþró-
un bandalagsins á þessu ári.
Enda þótt stefna Efnahags-
bandalagsins sé mörkuð í höfuð
dráttum i Rómarsáttmálanum,
verður ráð bandaiagsins að taka
ákvarðanir um fjölmörg mál, t.
d. að verulegu leyti um við-
skiptin með landbúnaðarafurðir.
Það ríður þvi á miklu fyrir sex-
veldin, að samkomulag sé gott
með þeim.
BETRA ANDRÚMSLOFT
I BRUSSEL
Síðustu fréttir frá Brussel
herma, að andrúmsloftið hafi
hreinsazt undanfarið og búast
megi við því, að samkomulagið
fari batnandi á ný. Frakkar hafa
lagt mikla áherzlu á það, að
stefnan i landbúnaðarmálunum
verði afgreidd frekar fyrir ára-
mót en þeir eiga meira undir
því en nokkurt annað aðildar-
rikja EBE, að verzlunin
með landbúnaðarafurðir verði
gerð frjáls. Eins og málið stend-
ur í dag hafa Frakkar orðið að
opna markaði sína fyrir þýzk-
en reynt hefur verið áður að
fá Frakka til þess að breyta eitt-
hvað afstöðu sinni til Breta. —
Snemma á næsta ári eiga að
fara fram tollaviðræður á veg-
um Gatt, viðræður þær, er
kenndar hafa verið við Kennedy
Bandaríkjaforseta og snúast
munu um gagnkvæmt samkomu-
lag Efnahagsbandalagsríkjanna
og Bandaríkjanna um tollalækkr
amr. En vegna beztu kjara á-
kvæða Gatt mundu önnur að-
iidarríki Gatt einnig njóta góðs
af þeim tollalækkunum, sem
samið yrði um. Meðan enn voru
taldar góðar horfur á því, að
Bretar gerðust aðilar að EBE,
var mikill áhugi fyrir þvf í
Bandaríkjunum, að gerður yrði
gagnkvæmur tollasamningur við
EBE. Fékk Kennedy Bandaríkja-
forseti heimild I sérstökum lög-
um (Trade Expansion Act) til
þess að lækka bandaríska tolla
eða fella þá niður, ef samsvar-
andi lækkanir fengjust á tollum
annarra landa í staðinn. Lögin
heimila Kennedy að lækka toll-
ana um allt að 50 prosent og
EBE?
ríkjanna það þó strax ljóst, að
Bandaríkin myndu þvi aðeins
framkvæma víðtækar tollalækk-
anir á vörum frá EBE-ríkjunum,
að stefna EBE í landbúnaðar-
málum skaðaði ekki Bandarfkin.
Hækkun EBE á tolli þeim, sem
Iagður er á innflutta frysta kjúkl
inga, kom hins vegar mjög illa
við Bandarfkin og orsakaði
mikla deilu milli EBE og Banda-
rfkjanna. Umræddur tollur var
þrefaldaður og töldu fulltrúar
Bandaríkjastjórnar, að sú tolla-
hækkun skaðaði Bandarilíin um
46 millj. dollara á ári. Kröfðust
Bandarfkin þess, að tollurinn
yrði lækkaður á ný, ella yrði
gripið til gagnráðstafana. Mikl-
ar samningaviðræður hafa farið
fram milli Bandaríkjanna og
Efnahagsbandalagsins til þess að
ná samkomulagi í kjúklingastríð
inu. Samkvæmt síðustu fregnum
hefur samkomulag náðst nú fyr-
ir nokkrum dögum og eru horf-
ur þá betri á ný á þvf að góður
árangur náist í tollaviðræðunum
á vegum GATT.
Björgvin Guðmundsson.