Vísir - 22.10.1963, Blaðsíða 8

Vísir - 22.10.1963, Blaðsíða 8
V í SIR . Þriðjudagur 22. októberl963. 8__ Hamnmii VISIR Utgetandi: Blaðaútgáfan VISOL Ritstjóri: Gunnar G. Schrajx. Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson Fréttastjóri: Þorsteinn Ö. Thorarensen. Ritstjómarskrifstofur Laugavegi 178. Augiýsingar og afgreiðsla Ingólfsstrœti 3. Askriftargjald er 70 krónur á mánuði. 1 lausasólu 5 kr. eint. — Sími 11660 (5 Unur). Prentsmiðja Vísis. — Edda h.f. Nýju fjárlögin I kvöld koma fjárlög fyrir árið 1964 til fyrstu umræðu á Alþingi og fylgir fjármálaráðherra frumvarpinu úr hlaði með ýtarlegri ræðu. Það, sem mesta athygli hlýtur að vékja þegar hið nýja fjárlagafrumvarp er skoðað, er það, að ekki verða neinir aúknir skattar né tollar lagðir á þjóðina næsta fjárhagsár. Er þetta fjórða árið í röð, sem þeirri ágætu reglu er fylgt, að hækka hvorki skatta né tolla. Erfiðast mun hafa verið í ár að forðast slíkar hækk- anir, sem voru árlegur viðburður áður en viðreisnar- stjórnin tók við völdum. Ástæðan er sú, að starfsmenn ríkisins hafa nú fengið launahækkun sem nemur 225 millj. króna. En hér kemur það á móti, að búast má við auknum tekjum ríkissjóðs vegna hins mikla inn- flutnings og einnig vegna tekjuaukningar landsmanna á þessu ári. Hefur því tekizt að búa svo um hnútana, að skatta og tollabyrðimar þarf ekki að auka og mun það öllum gjaldendum fagnaðarefni. Þrátt fyrir þetta er þó ekki dregið úr fjárveitingum til nauðsynjamála, svo sem almannatrygginganna, skólakerfisins, sjúkrahúsa og verklegra framkvæmda, heldur þær einnig nokkuð auknar. Með sanngimi verður því sá dómur upp kveðinn, að þau fjárlög, sem nú liggja fyrir, séu þjóðinni mjög hag- stæð. Er grundvöllur þeirra auðvitað sú skynsamlega fjármálastefna, sem fylgt hefur verið undanfarin ár, þar sem greiðsluhallinn hefur verið þurrkaður út, gjald eyrissjóðum safnað og spariféð stóraukið. Á miklu ríður að þeirri stefnu verði enn haldið í efnahagsmál- um þjóðarinnar. Home lávarður ]\f yndun hinnar nýju ríkisstjómar Bretlands hefur ver- ið fylgt hér á landi sem annars staðar með nokk- urri athygli, og er það að vonum. Bretland er eitt á- hrifamesta ríki veraldar og miklu skiptir að þar fari hæfileikamenn með stjóm. Macmillan hefur verið einn af mikilhæfustu stjóm- málamönnum samtíðar sinnar og kraftaverki gekk næst hvemig honum tókst að endurreisa fylgi flokks síns og stjórnar eftir hörmungar Suezmálsins. Við íslendingar minnumst þáttar hans í lausn landhelgis- deilunnar, en um það mál átti hann fundi með Ólafi Thors, bæði hérlendis og í Lundúnum. Arftaki hans í embætti hefur ekki óskorað traust inn an flokks síns. Að dómi brezku blaðanna er höfuðkostur hans sá, að hann er dugandi og grandvar stjórn- málamaður, sem á sér fáa óvini innan flokksins og •er því líklegur til sameiningar. Brezki íhaldsflokkur- inn mun einnig þurfa á öllu sínu að halda í væntanleg- um þingkosningum, því þar virðist Verkamannaflokk- urinn hafa sterk spil á hendi eftir meira en áratugs stjómarandstöðu. X- Jpyrir nokkrum áratugum gerð- ust allmargir leikritahöfund- ar á Vesturlöndum til þess að hefja í tízku þann sið, sem mjög var uppi á miðöldum, þegar mystikleikirnir áttu sitt blóma- skeið, að láta einhvern dular- fullan og ókennilegan náunga koma fyrirvaralaust f heimsókn til einhverrar mjög svo alvana- Iegrar fjölskyldu, og þó helzt efnafólks, og setja þar allt úr jafnvægi með annarlegum spak- mælum og sérvizkulegum þver- sögnum. Um sama leyti voru og þeir helztu af gömlu mystik- leikjunum, sem varðveitzt höfðu, endurvaktir til sýninga í stórborgum á meginlandinu, oft- ast endursamdir. Þetta var á þeim tfmum, þegar mest var um- rótið eftir þá flóðbylgju, sem fyrri heimstyrjöldin hafði vakið og flest hafði farið úr skorðum, og erindi hinna annarlegu gesta var yfirleitt eitt og hið sama og „Herra Einhvers" f mystik- leikjunum gömlu - að stefna 1 saumaklúbb hjá frúnni. Leikhús æskunnar: Einkennilegur maður Eftir Odd Björnsson — Leikstjóri Gubjón Ingi Sigurðsson því hversdagslega fólki til dóms, sem hafði látið auð og ytra glys glepja sig, og minna það á speki prédikarans, að allt væri hégómi og ekkert nema hégómi — að siðgæðisboðun gestsins vitan- lega undanskilinni. Einn íslenzkur leikritahöfund- ur hófst handa um slíka tilraun; sannar það að löngum eru ís- lenzk skáld spámannlega vaxin og á undan samtíð sinni, að hann lét gest þann koma alla leið ofan eða utan af Júpíter og boða efnafólki háleita geim- speki — ætli það hafi ekki ver- ið allt að þvf fjörtfu árum fyr- ir upphaf geimferðaaldar — enda titlaði sá gestur sig sendi- herra, en þá vorum við ekki orð in sjálfstæð þjóð, svo að ekki' sæmdi þá enn að senda hingað ambassadóra. Mjög fór geim- spekin framhjá þessu ffna fólki, en frýr og dætur þeirra urðu þó bálskotnar í honum um leið og þær hneyksluðust á ýmsum kenningum hans. Leikdómurum fannst aftur á móti harla lítið til sendiherrans koma og speki hans lágkúruleg. ♦ JJddur Björnsson lætur sér aft- ur á móti nægja að titla þann gest, sem hann sendir Daní el Daníelssyni og frú „einkenni- legan mann“, og láta hann ekki vera lengra aðkominn en úr Svartaskóla — þar sem hann hefur lagt stund á stærðfræði- nám í nærri hálfan áratug, en sfðan lagt stund á eins konar garðrækt „jafnt neðan og ofan þindar“, og nær ágætum ár- angri á báðum stöðum áður en lýkur. Að öðru leyti hallast ekki sýnilega á með honum og sendi- herranum, ekki heldur með fjöl- skyldunum, sem þeir gista, nema hvað stærðfræðingurinn er að sama skapi allur lágkúrulegri i boðskap sínum og smærri í snið- um, sem hann er skemmra að kominn. Víst er um það, að ekki bendir speki stærðfræðings ins á neinn hátt til þess, að hann hafi sett Kölska sál sína að veði til að mega öðlast hana, enda ólíklegt að myrkrahöfðingjanum hefði þótt mikill slægur í slfkri smásál íslenzkri, eftir. að hafa komizt í kast við Sæmund fróða af þeirri sömu þjóð áður fyrr meir. ♦ A:fleitur bjarnargreiði má það kallast við ungan og upp- rennandi leikritahöfund, að taka til sýningar byrjunarverk eftir hann, sem hann hefur sýnt og sannað með öðrum betri verk- um, að hann er vaxinn frá. Og þegar það er auk þess tekið með í reikninginn að leikrit þetta er samið og sniðið til flutnings í útvarpi, en ekki á sviði, og loks síðast en ekki sízt, að flytja það ekki betur en raun ber vitni f „Leikhúsi æskunnhr“ að Tjarn- arbæ sl. föstudag. Lakast er að sá flutningur stendur að öllum lfkindum ekki til bóta, þar sem ekki var um frumsýningu að ræða; Leikhús æskunnar hefur sýnt þetta leikrit víða um land í sumar, svo að gera má ráð fyr ir að flutningurinn sé fallinn í fast form. Leikendum flestum, svo og leikstjóranum, er æsk- an og reynsluskorturinn að vfsu góð og gild afsökun; þegar þess er nógsamlega gætt má kalla að vel sé gert — en eðlilegur van- máttur þeirra verður engu að síður til þess að leikritið nýtur sín ekki eins og ella hefði getað orðið, þrátt fyrir allt. Hefði það verið meiri tillitssemi að taka til meðferðar eitthvert viðurkennt leiksviðsverk eftir höfund, sem ekkert átti undir því sjálfur hvernig til tækist. Þó að viðfangsefni hins unga höfundar í leikriti þessu sé harla ófrumlegt, eins og áður er á drepið, er þó ýmislegt, sem boð- ar að hann eigi eftir að gera betur, eins og þegar hefur sann- azt, og sama má segja um frammistöðu leikenda og leik- stjóra yfirleitt — margt í flutn- ingi og meðferð leiksins bendir ótvírætt til að þeir vaxa að reynslu og þroska. Einn vanur og traustur leikari er þarna með í spilinu, Valdemar Lárusson í hlutverki húsbóndans á heimil- inu. Daníels Daníelssonar; hon- um tekst víða mjög vel til, en um leið gerir það vanmátt og vankunnáttu hinna enn augljós- ari, þótt sumir þeirra sýni víða spretti og tilþrif, sem lofa góðu í sjálfu sér. Þannig er það t. d. um Jónínu M. Ólafsdóttur í hlut verki Marfu; gervi hennar er eitt fyrir sig mjög gott, og merki legt má heita ef í henni býr ekki „karakter“-leikkona eftir túlkun hennar á hlutverki þeirrar suð- urþingeysku piparmeyjar að dæma. Þær Sigurlín Óskarsdótt- ir og Sigrún Kvaran, takast og hressilega á við hlutverk sín á köflum, frúarinnar og heima- sætunnar, og Sigurður Skúlason gerir Útigangi það góð skil, að hann ber af öðrum leikendum, nema Valdemar. Hlutverk þeirra Þórunnar og Bergljótar krefjast ekki mikils, en leikur þeirra er smekklegur. Ekki væri réttlátt að dæma Sævar Helgason eftír meðferð hans á hlutverki „ein- kennilega mannsins" — það er ekki von að honum takist þar Framh. á 10. sfðu.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.