Vísir - 22.10.1963, Blaðsíða 9

V1S IR . Þriöjudagur 22. október 1S63.
Mynd af mannfólki
á úrslitastund
Viðtal við Guðmund Duníelsson rit-
höfund vegnu nýrrur skúldsögu sem
kemur út í huust
Eftir Guðmund Danielsson
rithöfund og skólastjóra á Eyr-
arbakka er von á nýrri skáld-
sögu í haust á vegum Isafoldar-
prentsmiðju h.f. Bókin er f
prentun. Henni hefur verið
nafn gefið og heitir „Húsið“.
Þetta mun vera 24. bók Guð-
mundar.
Vísir átti stutt samtal sfm-
leiðis við Guðmund skáld og
bað hann að segja það sem
honum byggi í brjósti um nýju
bókina.
— Mér er ekki tamt að eiga
viðtöl við blöð svo að nokkur
uppbygging sé að fyrir einn
eða neinn sagði Guðmundur.
En hvers viltu spyrja?
— Hvar gerist sagan og
hvenær?
— Hún gerist á árunum
næstu eftir heimsstyrjöldina
fyrri. Sögusviðið er sjávar-
þorp. Að vissu leyti ekki óá-
þekkt því sem- er hér á Eyrar-
bakka. En þess ber iíka að
geta að mörg þorp á íslandi
| Siysfarasaga Skef-
ilsstaðahrepps
Ludvig R. Kemp fyrrv. bóndi
og vegaverkstjóri, en einnig
landskunnur fræðaþulur og
hagyrðingur hefur sent á mark-
aðinn bók um slysfarir í Skefils-
staðahreppi, sem er nyrzti
hreppur vestan Vatna í Skaga-
firði. Leiftur h.f. gaf bókina út.
Þessi slysfaraannáll nær yfir
hálfrar annarrar aldar skeið, þ.
e. frá 1800 til 1950, en á þeim
tfma telur höfundurinn að 70
manneskjur hafi farizt af slys-
förum í þessum eina hreppi, þar
af 9 konur. Meginþorri slysfar-
anna stendur í sambandi við
drukknanir, en annars hafa
slysin borið að með ýmsum
hætti, allt frá því að detta fram
úr rúmfleti sínu, sitja fastur í
eldhússtrompi og upp f það að
skera sig með gæruhnífi á háls.
Frá öllu þessu segir bókarhöf-
undur eftir þeim gögnum og
heimildum sem hann hefur
handbærar og beztar.
Þó eru það ekki slysfara-
sagnirnar sjálfar sem vekja
mesta athygli við lestur bókar-
innar heldur ættfærslur hinna
slösuðu og niðjatöl. Þetta hvort
tveggja rekur Kemp eins gaum-
gæfilega og unnt er og fyrir
bragðið verður bókin kærkomin
öllum þeim, sem fást við ætt-
fræði.
Bókin er rúmar 180 síður að
stæð og í henni m. a. nákvæm
skrá yfir nöfn og heimilisföng
þeirra sem slasazt hafa til
bana, svo og hvaða dag og
hvernig slysið hefur að höndum
borið. 1 upphafi bókar er lýsing
á alfaraleiðum að og frá Skefils-
staðahreppi að fornu og nýju.
Víða er frásögnin krydduð
með kýmnisögum, sögnum eða
vísum sem höfundur hefur náð
að grafa úr gleymsku.
hafa á sér áþekkan blæ.
— Já, og svo er eitt hús, sem
öðrum fremur dregur að sér at-
hygli á Eyrarbakka. Dregur
sagan nafn af því húsi?
— Það skal ég ósagt látið.
Hvert þorp á sitt hús. Hús sem
öðrum fremur koma við sögu,
hús mikilla örlaga. Ekki fremur
á Eyrarbakka en annars staðar.
Hins vegar er nafnið á skáld-
sögunni minni nýju fyrst og
fremst symbólskt og getur
jafnt átt við mörg hús eins og
eitthvert eitt.
— Hvert er höfuðviðfangs-
efni sögunnar?
— ! rauninni það að gefa
analyserandi mynd af mann-
fólki á úrslitastund. Hvað það
gildir að vera maður. Vera
sjálfum sér trúr.
^Aðdragandi eða undirrót
söguefnisins eru þau umbrot og
sá byltingarhugur sem læsti sig
í þjóðlífið árin næstu eftir fyrri
heimsstyrjöld. Það voru mikil
umbrot, ólga.
Því má bæta við að sagan er
fyrst og fremst psykologisk, en
með meiru þjóðfélagslegu ívafi
en í flestum bókum mínum öðr-
um.
Er hún ólík fyrri skáldsögum
þínum?
— Það held ég. Sér 1 lagi
þeirri síðustu. Ég leitaði þarna
að nýju tema sem ekki hefur
verið uppistaða I neinni fyrri
bóka minna.
— Hvað finnst þér sjálfum
Guðmundur Daníclsson rithöf.
um hana? Telurðu þér hafa
heppnast vel og ertu ánægðari
með hana en fyrri skáldsögur
þínar?
— Það gæti svo sem vel ver-
ið að mér fyndist eitthvað um
hana. En það er nú einu sinni
þannig, að oft hafa lesendur
allt aðra skoðun á ritsmíðinni
heldur en höfundarnir. Ég læt
þá dæma, en þegi sjálfur.
- Stór bók?
— Það er eitt af fáu sem ég
get frætt þig um I sambandi við
hana. Það er búið að setja hana
alla I prentsmiðjunni og hún
hefur orðið 240 bls. að lengd.
— Með nokkuð nýtt f smíð-
um?
— Nei. Ég tek alltaf hvíld
eftir að verki lýkur. Aldrei
skemur en hálft ár. Úr þvf fara
kannski að myndast ný drög að
einhverju viðfangsefni. En svo
Iangt á leið er ég ekki kominn
ennþá.
3 miklar orðabækur í
smíðum hjá ISÁFOLD
Bókaverzlun ísafoldar h.f. gef
ur út margt bóka í ár að venju.
Samkvæmt upplýsingum sem
Pétur Ólafsson forstjóri gaf
Vísi, eru þessar helztar meðal
væntanlegra útgáfubóka í haust:
Lögfræðinga og læknatöl,
hvorttveggja mjög stórar bæk-
ur. Lögfræðingatalið verður t.
a. m. 736 síður að stærð, eða
allt að helmingi stærra en gamla
útgáfan. Það er Agnar Kl. Jóns-
son ráðuneytisstjóri, sem sér um
útgáfuna. Myndir verða af öll-
um lögfræðingum.
Læknatalið verður . eitthvað
síðbúnara, en kemur samt út í
vetur. Það verður sennilega
mun stærra en Lögfræðingatal-
ið og verður f tveim bindum.
Að því hafa þeir unnið Vilmund
ur Jónsson fyrrv. landlæknir og
Lárus Blöndal bíkavörður.
Eftir Árna Óla blaðamann
koma tvær bækur út í haust,
báðar stórar. Önnur þeirra, „Er-
ill og ferill blaðamanns", eru
endurminningar frá hálfrar ald-
ar blaðamennskuferli höfundar
hjá Morgunblaðinu og er ætlun-
in að hún komi út á 50 ára af-
mæli Morgunblaðsins 2. nóv. n.
k. Þessi bók verður 460 sfður að
stærð, myndskreytt.
Hin bókin, sem kemur út eftir
Árna, er fjórða Reykjavfkurbók-
in hans og heitir „Horft á
Reykjavík". Árni er allra manna
fróðastur um sögu Reykjavíkur,
enda enginn samtímamaður tínt
saman jafn mikinn fróðleik um
hana sem hann. í bókinni verður
og nafnaskrá, bæði yfir manna-
og staðanöfn, f öllum fjórum
Reykjavíkurbókum Árna. Með
þessu móti verður þetta ritsafn
að þægilegu uppsláttarriti fyrir
alla þá sem á einn eða annan
hátt þurfa að leita fróðleiks eða
heimilda í þessar bækur.
Eftir Magnús Magnússon
fyrrv. ritstjóra Storms kemur út
ný minningabók „Ég minnist
þeirra", en í henni segir höf-
undur frá ýmsum samtíðarmönn
um, sem hann kynntist. Fyrir
nokkrum árum kom út bók eftir
Magnús, „Setið hef eg að
sumbli", sem þótt hefur f röð
skemmtilegustu minningabóka.
„Endurminningar fjallgöngu-
manns“ heitir óvenjuleg bók eft
ir Þórð Guðjohnsen fyrrum
lækni í Rönne f Danmörku.
Þetta eru ferðaminningar hans,
einkum um Noreg og verða
með fjölda skemmtilegra teikn-
inga, sem hann gerði sjálfur á
ferðum sínum. Þetta verður ekki
stór bók, en vafalaust ein af
þeim fallegustu, sem á markað-
inn koma í haust. 1 bókarauka
skrifar Jakob Guðjohnsen raf-
magnsstjóri og frændi Þórðar,
um höfundinn og rekur helztu
æviatriði hans.
Af ritsöfnum sem ísafold hef-
ur géfið út á undanförnum ár-
um koma tvö bindi f haust af
skáldsögum Jack London,
„Undrið rnikla" og „Neistinn",
en þar með hefur Isafoldarprent
smiðja gefið út 12 bækur eftir
hann. Af ritsafni Sigurðar Breið-
fjörðs hafa þegar komið út fjög-
ur bindi, þ. á m. öll Ijóðmæli
hans og eitt rímnabindi, það
fyrsta af sex. í því bindi voru
Tístransrímur, en í haust koma
Númarímur út. Það er Svein-
björn Beinteinsson, sem sér um
útgáfuna, en Jóhann Briem list-
málari teiknar f hana myndir.
Skýringar á rímunum verða á
spássfum, lesendum til flýtis og
hægðarauka.
Af ritsafni Matthíasar Joc-
humssonar eru alls komin út 8
bindi. I haust kemur ekkert til
viðbótar, en á næsta ári er gert
ráð fyrir að 9. og síðasta bindið
komi út. I því verða þýddu leik-
ritin „Brandur" og „Gfsli Súrs-
son“.
Eina bók gefur Isafoldarprent
smiðja út sameiginlega með
Sögufélaginu, en það er „Jól á
Islandi" eftir Árna Björnsson.
Af innlendum skáldsögum má
fyrst og fremst nefna nýja sögu,
„Húsið“, eftir Guðmund Danf-
elsson. Sú saga gerist hér á
landi eftir fyrri heimsstyrjöld og
munu lesendur — þegar þar að
kemur — fljótt renna grun f
við hvaða hús er átt.
Eftir Guðmund Daníelsson
kemur út endurprentun á fyrstu
skáldsögu hans, „Bræðumir f
Grashaga“. Verður þetta jafn-
framt fyrsta bindið í heildarrit-
safni Guðmundar.
„Myllusteinninn“ heitir ný
skáldsaga eftir Jakob Jónasson,
en áður hefur forlagið gefið út
tvær skáldsögur eftir hann.
Ekki kvaðst Pétur myndi gefa
mikið út af þýddum bókum f
haust. Þó kvaðst hann myndi
gefa út nýja skáldsögu „Gúró“
eftir norsku skáldkonuna
Anitru, en hún er metsöluhðf-
undur í heimalandi sfn um þess-
ar mundir. Áður hafa komið út
,,Silkiklæðan“' og „Herragarðs-
lff“ eftir hana hjá Isafoldar-
prentsmiðju.
Þá má ekki gleyma bókinni
um „Dularfulla Kanadamann-
inn“ eftir Sir William Steven-
son, sem Vestur-Islendingar
telja að sé annar nafnkunnasti
landi þelrra, næstur Vilhjálmi
Stefánssyni. Hann var yflrmað-
ur leyniþjónustu Bandamanna f
sfðari heimsstyrjöld og kann frá
mjög mörgum spennandi og
mikilvægum atburðum að segja.
Er bókin áhrifamikil og spenn-
andi frá upphafi tll enda.
Nokkrar barna- og unglinga-
bækur koma út í haust. Mesta
athygli þeirra vekur vafalaust
bók Stefáns Jónssonar „Hjalta“-
höfundar sem hann nefnir „Sum
ar í Sóltúni" og unglingabók
eftir Kára Tryggvason „Ævin-
týraleiðir", en hún gerist á
Kanarieyjum.
ísafoldarprentsmiðja h.f. hef-
ur á undanförnum árum gefið
út sæg kennslubóka og svo
verður enn á þessu ári, jafnt
nýrra bóka, sem endurútgáfna. I
þeim hópi er ný ensk lestrar-
bók, ætluð landsprófsnemend-
endum, eftir Björn Bjarnason.
Er þegar byrjað að kenna hana
í landsprófsdeildum skólanna.
Að lokum skal getið þriggja
stórra orðabóka sem eru í
undirbúningi. Það er fslenzk-
ensk orðabók eftir Sigurð Boga-'
son, íslenzk-þýzk orðabók eftir
Ingvar Brynjólfsson og fslenzk-
dönsk orðabók eftir þá próf.
Ole Widding og Harald Magn-
ússon. Allt stórar bækur og a.
m. k. sú síðastnefnda í 2 bind-
um.
p