Vísir - 17.10.1964, Blaðsíða 2

2
VIS IR . Laugardagur 17. október 1964.
Hreínsmr á KRÚSJEFFS-sinnum hafnar
Suslov fordæmdi stefnu og persónudýrkun Krúsjeffs
Þó að rússnesk yfirvöld gefi engar skýringar á
því hvað gerðist í æðstaráðinu í fyrradag, þegar
Krúsjeff lét af völdum skýra vestrænir fréttamenn
í Moskvu frá því, að það sé augljós staðreynd, að
Krúsjeff hafi verið neyddur til að víkja frá.
Þetta kemur greinilegast i ljós af því, að eins
konar hreinsanir eru nú hafnar og allir tryggustu
og beztu stuðningsmenn Krúsjeffs fjarlægðir úr
stöðum sínum.
Þá hafa fréttamenn spurt það
uppi, að Krúsjeff hafi sjálfur
verið á fundi æðstaráðsins, þar
sem ákvörðun var tekin um að
fella hann. Allir meðlimir ráðs-
ins greiddu atkvæði gegn hon-
um, móti einu atkvæði hans
sjálfs.
Atburðarásin
Fréttaritari Reuters í Moskvu
segir að gangur múla hafi verið
þessi í stuttu máli:
Þann 30. september fór Krús-
jeff frá Moskvu og tók sér hvíld-
ardvöl suður í Kákasus.
S.l. mánudag gerðist það svo,
að geim-þremenningunum var
skotið á loft. Krúsjeff var þá
staddur suður f Kákasus og tal-
aði við geimfarana f sfma, ósk-
aði þeim til hamingju með sig-
urinn og þakkaði þeim góða
frammistöðu. Hann sagðist
myndu hitta þá þegar þeir
kæmu niður.
Á þriðjudagsmorgun var Krús
jeff í húsi sínu í Gagra við
Svartahaf Tók hann þá á móti
erlendum gesti, franska vfsinda-
málaráðherranum Gaston Pal-
ewski, kunnum samherja de
Gaulles úr síðari heimsstyrj-
öld. Palewski hafði búizt við
því að eiga langar viðræður við
Krúsjeff og snæða með honum
hádegisverð, — en það fór á
aðra leið. Krúsjeff var auðsjáan
lega mjög mikið að flýta sér og
átti aðeins hálfrar klukkustund-
ar samtal við hann. Ekki lét
hann í það skína, að hann ætti
f neinum erfiðleikum.
Samsæri gegn
Krúsjeff
Strax eftir hádegi hefur Krús-
jeff flogið til Moskvu og fór þeg
ar á fund æðsta ráðs kommún-
istaflokksins. Þar kom f ljós, að
allir hinir meðlimir flokksstjórn
arinnar höfðu bundizt samtök-
um gegn honum. Aðalforsprakk
ar samsærisins voru þeir Bresh-
nev og Suslov.
Meðal þess sem tekið var til
umræðu var Kínamálið og land-
búnaðarmálin, tvö viðkvæmustu
vandamál Krúsjeffs. Suslov
flutti langa ræðu, þar sem hann
réðst harkalega á Krúsjeff fyrir
það hve illa hann héldi á Kfna-
málinu. Hann hefði með hrotta-
legri framkomu sinni valdið
sundrungu í kommúnistablökk-
inni og það væri greinilegt af
undirtektum kommúnistaflokka
út um allan heim, að þeir væru
mótfallnir því að haldinn væri
fundur um áramót til að ganga
á milli bols og höfuðs á kín-
versku kommúnistunum.
Þá gagnrýndi hann lfka harka
lega aðferðir Krúsjeffs í land-
búnaðarmálunum. Áður hefur
það verið á almannavitorði, að
Krúsjeff ætti sjálfur mesta sök
á matvælaskortinum í Rússlandi
s.l. ár með fávíslegri stefnu í
þessum málum. En enginn hefur
þorað að gagnrýna hann.
Stefna Krúsjeffs
fordæmd
Hafi Krúsjeff nú ekki verið
ljóst, hvað klukkan sló, mun
honum hafa orðið það í loka-
kafla ræðu Suslov, sem líktist
illyrtri útfararræðu, þar sem
hann lagði dóm á stjórnarstefnu
Krúsjeffs sfðan hann 'tók við
vöidum og fordæmdi hann eink-
anlega fyrir það, að hann hefði
verið ör á embættaveútingar við
nána vandamenn og vini og auk
þess hefði hann gerzt sekur um
að láta framkvæma persónudýrk
un á sér sjálfum. Eftir þetta fór
fram atkvæðagreiðsla, þar sem
allir meðlimir flokksstjórnarinn-
ar nema Krúsjeff sjálfur greiddu
atkvæði á móti honum.
Á miðvikudag var svo haldinn
fundur í rússnesku ríkisstjórn-
inni, þar sem Krúsjeff var felld-
ur frá völdum. Ekki herma fregn
ir hvort hann hafi sjálfur verið
viðstaddur þann fund.
Pravda mun birta ákærurnar
á hendur Krúsjeff einhvern
næstu daga. Sagt er, að hann
hafi óskað þess að mega svara
þeim, en óvíst hvort orðið verð-
ur við beiðni hans.
Hreinsanir hafnar
Á fimmtudaginn var svo birt
tilkynningin um að hann hefði
látið af embættum. Jafnframt
var byrjað að víkja ýmsum fylg
ismönnum hans úr embættum.
Fyrst var Adsjúbei ritstjóra Is-
vestia vikið frá störfum. Talið
er að harðar deilur hafi orðið á
blaðinu, þvf að útkomq þess féll
niður í einn dag. Isvestia er op-
inbert málgagn ríkisstjórnarinn-
ar. Við ritstjórastarfinu tekur
Vladimir Stepakov, sem hefur
starfað hjá miðstjórn kommún-
istaflokksins.
Mikhail Kharlamov forstjóra
rússneska útvarpsins og sjón-
varpsins var vikið frá störfum
og við tekur Nikolaj Mesatchev
Þá hefur ritstjóra flokksblaðsins
Pravda Pavel Satjukov verið vik
ið frá starfi, en hann er nú
staddur í París.
Þremur persónulegum ráðu-
nautum Krúsjeffs hefur verið vik
ið frá starfi, þeir eru Oleg Tro-
yanovski einkaritari hans, Vladi
mir Lebedev ráðunautur hans í
amerískum málum og Alexander
Sjuisky ráðunautur hans í land-
búnaðarmálum.
Rússneskir embættismenn upp
lýsa, að Krúsjeff sé nú staddur
í Moskvu og sé að hvíla sig,
eins og þeir kölluðu það.
Hver verður stefna Yerkamamafíokksins?
Stjórn Verkamannaflokksins
tekur nú við völdum í Bret-
landi. Vera má, að hún verði
ekki langlíf, þvf að meirihluti
hennar er svo naumur, að Iíklegt
er, að efna verði til nýrra kosn-
inga innan skamms.
Samt er rétt að gera sér
nokkra grein fyrir þeim stefnu-
breytingum, sem líklegar eru
með valdatöku Verkamanna-
flokksins. Það er ekki breitt bil
sem skilur aðalflokkana og
verður e. t. v. minna í reynd,
þegar bregðast verður við að-
stæðunum hverju sinni. Helzti
munurinn í stefnu þeirra er
þessi:
UTANRÍKISSTEFNA
í kosningabaráttunni lögðu
báðir aðilar áherzlu á stefnuna
í utanríkismálum. í reynd verð-
ur sá munur minni en menn
kynnu að ætla.
Aðalmunurinn er I viðhorfun-
um til kjarnorkuvopna. Verka-
mannaflokkurinn telur, að Bret-
land eigi að hætta sjálfstæðri
þátttöku ( kjarnorkuvopnakapp-
hlaupinu. í stað þess eigi þeir
að semja við Bandaríkjamenn
um að fá hluttöku í hinum al-
mennu ákvörðunum um kjarn-
orkumálastefnuna. 1 samræmi
við þetta telur Verkamannaflokk
urinn, að Bretland eigi ekki að
vera að reyna að komast inn f
Efnahagsbandálag Evrópu. Það
sé mikilvægara og öruggara að
treysta böndin við Bandarfkin.
Verkamannaflokkurinn mun
taka upp enn frjálslyndari
stefnu en íhaldsmenn f málefn-
um Afríku. Það er líklegt að
þeir stuðli aí þvf að réttindi
svertingja f Suður-Ródesfu verði
viðurkennd og það myndi þýða
að hvítir menn þar verði að gefa
þeim eftir völdin.
EFNAHAGSSTEFNA
Báðir flokkarnir eru sammála
um að viðhalda efnahagskerfi,
sem er sambland af ríkisrekstri
og einkarekstri. Eina verulega
breytingin, sem hugsanlegt er
að Verkamannaflokkurinn stefni
að er endurþjóðnýting stáliðn-
aðarins, en þó er algerlega vafa-
samt að þeir leggi út f svo viða-
mikla breytingu.
Hins vegar er álitið að Verka-
mannaflokkurinn muni stefna að
auknum áætlunarbúskap. Að
sumu leyti er það talið hag-
kvæmt til þess m. a. að byggja
upp iðnað f hnignandi iðnaðar-
héruðum, en hins vegar sýnir
gömul reynsla að þvffylgiralvar®'
leg hætta á skriffinnsku og iðn-
aðarfyrirtækin óttist of mikil og
þarflsus afskipti og eftirlit rík-
isvaldsins.
1 kosningabaráttunni hefur
Wilson lagt megináherzlu á það,
að hann muni beita sér fyrir að
auka framleiðsluna og aðalleið-
ina til þess telur hann vera að
hvetja og jafnvel neyða iðnað-
arfyrirtækin til að auka notkun
sjálfvirkra tækja f iðnaðinum,
en á þvf sviði hafa Bretar dreg-
izt aftur úr.
með prýði. Þeir halda þvf fram
að með því að koma á einhæfu
kerfi verði öll menntamál dregin
niður á meðalmennskusviðið.
Verkamannaflokkurinn hefur
barizt fyrir auknum almanna-
tryggingum, stórauknum sjúkra
húsabyggingum og skólabygging
um. Hann hefur hins vegar ekki
getað bent á neinar nýjar leiðir
til að afla fjár til slfkra stór-
framkvæmda og þykir hann hafa
verið ábyrgðarlaus að þvf leyti
f kosningabaráttunni.
í stað þess að benda á nýjar
leiðir til fjáröflunar hefur hann
tengt þetta vandamál hinum al-
mennu efnahagstillögum og vill
að mikill hluti af aukinni þjóð-
arframleiðslu sem hann berst
fyrir gangi til félagsmála. Hins
vegar er það alls óvíst að sá
árangur náist, endurskipulagn-
ing iðnaðarins með fullkomnari
framleiðslutækjum yrði kostnað
arsöm fjárfesting, sem myndi
fyrst í stað þrengja fjárframlög
til félagsmála og hætt við að
mörg ár liðu áður en ávöxtur-
inn af því færi að koma í ljós.
Þá er búizt við að Verka-
mannaflokkurinn þvingi fram til
lögur um skipulagsmál borga,
sem nú hafa verið mjög á dag-
skrá og kenndar eru við Buch-
anan og er talið aö það yrði mik
ill ávinningur fyrir þjóðarheild-
ina. Hins vegar munu þær vænt-
anlega svæfa tillögur um end-
urskipulagningu brezku járn-
brautanna, sem kenndar eru við
Beeching. Þrátt fyrir það, að
þessar tillögur eru taldar hag-
stæðar fyrir þjóðarheildina hef-
ur Verkamannaflokkurinn snú-
izt gegn þeim vegna þess hve
óvinsælar tillögurnar hafa orð-
ið.
FÉLAGSMÁL
1 skólamálum e: búizt við, að
Verkamannaflokkurinn fram-
kvæmi róttækar breytingar á
skólakerfinu. Það kom oft fram
í kosningabaráttunni, að mjög
ólík sjónarmið eru rikjandi í
þessu efni milli flokkanna.
Verkamannaflokkurinn leggur
megináherzluna á það, að allir
nemendur njóti sama tækifæris,
og vill afnema forréttindaskól-
ana „The Grammar Schools".
íhaldsmenn leggja hins vegar
áherzlu á það, að þeir nemend-
ur sem skara fram úr verði að
fá fullkomnari menntun og það
hlutverk vinni Grammar Schools
Spænskur cellósnillingur
leikur hér í næstu viku
Gaspar Cassado, spánski celló-
snillingurinn sem talin er vera einn
bezti cellóleikari sem nú er uppi,
kemur hingað ásamt konu sinni,
Chieko Hara, n.k. mánudag og ætla
þau hjónin að halda tónleika fyrir
styrktarfélaga Tónlistarfélagsins
n.k þriðjudag og miðvikudagskvöld
kl. 7 í Austurbæjarbiói.
Gaspar Cassado er fæddur f
Barcelona árið 1897. Sjö ára gam-
all hóf hann nám í cellóleik í tón-
listarskólanum þar í borg, 10 ára
gamall gerðist hann nemandi landa
síns Pablo Casals í Paris og var
hjá honum í mörg ár. Cassado hefir
haldið fjölda tónleika um allan heim
bæði austan hafs og vestan. Hann
stofnaði tríó með Menuhin fiðlu-
leikaranum heimsfræga og Louis
Keutner píanóleikara, héldu þeir
þremenningamir fjölda tónleika
saman.
Eiginkonu sinni, frú Chieko Hara,
kynntist Cassado í fyrstu tónleika-
ferð sinni til Japan, en hún var
þar undirleikari hans. Upp úr þeim
kynnum hefir orðið ást við fyrstu
sýn, sem endaðj með hjónabandi.
Síðan hafa hjónin haldið sameigin-
lega tónleika í ýmsum löndum og
hlotið mikið lof fyrir samleik sinn.
Þess má geta, að Cassado leikur hér
á Stradivarius cello, er hann eign-
aðist snemma á þessu ári, en celló-
ið er 267 ára gamalt og var á sín-
um tíma í eigu tónskáidsins og
cellóleikarans Boccorinis.
Á tónleikunum hér á þriðjudag
og miðvikudag eru þessi verk:
Frescobaldi: Tokkata. Beethoven:
Sjö tilbrigði um stef eftir Mozart.
Mendelssohn: Sónata í D-dúr.
Brahms: Sónata I F-dúr, Op. 99.
Þetta verða áttundu tónleikar
fyrir styrktarfélaga árið 1964.

••
Orninn —
Framh at Ols. 16.
mæðisverk þessi kvikmyndataka
er má geta þess, að Magnús varð
að l'iggja 64 kiukkustundir sam-
fleytt við arnarhreiður á meðan
hann beið eftir að fullorðnu ern-
irnir kæmu til að mata unga sína.
Þá loksins komu þeir, Þarna lá
Magnús í 8 klst. til viðbótar við
kvikmyndatöku sína, en f það
skipti bar hún líka tilætlaðan ár-
angur.
Kvikmyndin er mest tekin á
Vestfjörðum og Vesturlandi, m. a.
í Breiðafjarðareyjum. Hún gefuí
góða og glögga innsýn I líf arnar-
ins, þeirrar fuglstegundar, sem nú
berst harðri baráttu fyrir tilveru
sinni á Island'i
r < i
< r • •