Vísir - 17.10.1964, Blaðsíða 8

s

V í S í R . Laupard’ífjur 17. oktöber 1964.
otgerandi: Blaðaútgáfan /ISIF
Ritstjóri: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjórar: Þorsteinn Ó. Thorarensen
Björgvin Guðmundsson
Ritstjómarskrifstofur Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald er 30 kr á mánuði
t lausasölu 5 kr eint. — Sími 11660 (5 iínur)
Prentsmiðja Visis. - Edda h.t
Stjórnarbyltihgin í Sovét
Fall Krúsévs hefir að vonum vakið heimsathygli. I
Sovétríkjunum hefir átt sér stað stjórnarbylting. Ekki
með brugðnum byssum eins og þegar Beria var hand-
tekinn og líflátinn, heldur í þetta sinn á friðsamlegan
hátí. Því trúir auðvitað enginn að einvaldur Sovét-
ríkjanna hafi látið af störfum fyrir aldurs sakir, eins
og Þjóðviljinn skýrði þjóðinni frá í gær. Aldurshá-
>nark embættismanna hefir aldrei gilt í Æðsta ráði
Sovétríkjanna. Það sem skeð hefur er að byltingin
hefir enn einu sinni etið börnin sín. Veggir Kreml eru
þykkir og þöglir og torræðar eru ástæðurnar fyrir
því að Krúsév var vikið frá völdum. Ugglaust mun
þó deilan við Kínverja hafa verið stærsta fótakefli
hans. Vegna hörku Krúsévs í þeirri deilu var hinn
kommúniski heimur þegar skiptur í tvær fjandsam-
legai fylkingar. Það mun ýmsum samstarfsmönnum
Krúsévs hafa þótt illt brautargengi í baráttunni fyrir
heimsyfifráðum hinnar rauðu stjörnú. Við það bætist
ið Kínverjar eru nú enn hættulegri fjandmenn en
fyrr, eftir að þeir hafa sprengt sína fyrstu kjarnorku-
sprengju. Því var kónginum Krúsév fórnað í hinni
kaldrifjuðu refskák alþjóðakommúnismans. Sízt
nunu friðarhorfurnar í veröldinni aukast við brottför
hans. Viff taka að vísu nánir samverkamenn hans, Bréz
nev og Kosygin. En lítil ástæða hefði verið til þrott-
reksturs Krúsév ef stefnubreyting er ekki í aðsigi.
Vandi Harold Wilson
^igur brezka Verkamannaflokksins reyndist miklum
mun minni en búizt var við. Fylgisaukning flokksins
er innan við 4%. Harold Wilson er þegar orðinn for-
sætisráðherra, en hann mun stjórna með fjötraðar
hendur. Meirihluti hans á þingi er aðeins 4 atkvæði,
en Verkamannaflokksmenn höfðu sjálfir lýst því yfir
að þeir þyrftu 20 atkvæða meirihluta til þess að stjórn-
in yrði starfhæf. Að vísu má vera að Verkamanna-
flokknum takist að ná samstarfi við Frjálslynda
flokkinn, en þingmenn hans eru 7. En slíkur samning-
ur mun þó ekki takast um mörg stærstu kosninga-
mál Verkamannaflokksins, eins og t. d. þjóðnýtingu
stáliðnaðarins sem Frjálslyndir eru andvígir. Þess
vegna er sennilegt að Verkamannaflokkurinn neyðist
tii þess að láta fara fram nýjar kosningar innan
skamms tíma í Bretlandi til þess að freista þess að
auka meirihluta sinn á þingi. Þá leið valdi flokkurinn
1951, er hann hafði stjórnað Bretlandi í rúmt ár með
8 atkvæða meirihluta. Þær kosningar voru upphafið
að 13 ára valdatíma íhaldsflokksins. Þess vegna er
slík ákvörðun áhættusöm fyrir Verkamannaflokkinn,
en Wilson man manna ljósast að erfitt er að leggja
upp í langferð með svo nauman meirihluta sem hann
hefur að baki sér.
>f-
Þau vinna sér til hita í
rökum og köldum Listamanna
skálanum við að koma verk-
um sínum fyrir á veggjum og
pöllum. Kristín H. Eyfells
sýnir þarna andlitsmyndir á
lérefti og pappír, listaljós-
myndir, málmætingar, skúlp-
túr og „photo-etchings“, sem
hún nefnjr, því að „listaljós-
myndamálmætingar“ er held-
ur stirðbusalegt nýyrði i ís-
Ienzkri tungu. Eiginmaður
hennar, Jóhann K. Eyfells
arkítekt og myndhöggvari,
sýnir að þessu sinni eingöngu
málmskúlptúr. Hvorugt vilja
þau skíra verk sín neinum
nöfnum, aðeins númera þau
og láta síðan áhorfenduma
um að finna út, hvað þau eigi
að tákna.
„\74ð erum algerlega á móti
titlum" segir Kristín og
tekur sér smáhvfld frá niður-
röðunarstarfinu. „Þeir eiga ekki
við listaverk. Ef á að segja
sögu í orðum með listaverki, þá
gera rithöfundarnir það miklu
betur; orðin eru þeirra sér-
grein, ekki málaranna og mynd-
Kristín og Jóhann K. Eyfells
höggvaranna. Ég set heldur ekki
nöfn við andlitsmyndirnar mín-
ar, kalla þær bara mannsandlit
eða samferðamerjntmjn^,—
einhver þekkir fólkið, þá gott
og vel, ef ekki, þá skiptir það
engu máli“.
Jjau eru nýkomin frá Banda-
ríkjunum, þar sem þau hafa
búið að meira eða minna leyti
um næstum tuttugu ára skeið.
Kristín hefur stundað háskóla-
nám í New Vork og Florida og
lokið prófi í sálfræði og fögrum
listum, en Jóhann hefur lokið
prófi og starfað sem arkítekt,
auk þess sem hann hefur gráð-
una „Master of Fine Arts“ frá
háskólanum f Florida.
,, Af hverju byrjaði ég á
þessu?“ heldur Kristín á-
fram. „Ég hefði víst aldrei gert
það, ef ég ætti ekki þennan
mann“. Og hún bendir á Jó-
hann, sem er önnum kafinn við
að ryksuga eitt taverkið sitt
í hinum erda salarins. „Ég hef
aldrei unnið sem sálfræðingur,
heldur fór ég beint í listina og
byrjaði á skúlp: 'r til að stríða
honum. Það er ekki um annað
að gera en duga eða drepast í
listinni, ég hélt, að ég myndi
deyja, en ég er lifandi enn. Ég
málaði Jóa á hverri nóttu í
hálfan mánuð, og prófessorinn
komst að þeirri niðurstöðu, að
ég hefði hæfileika til að gera
mannamyndir. En ,ég lærði allt
f einni bendu, teikningu, skúlp-
túr. !j ismyndagerð, málmæting-
ar, myndlist, listasögu o.s.frv.,
og mér skilst, að ég sé eina
manneskjan f heiminum með
þeAa, sem ég kalla ,photo-
etchings'. Ég bjó sjálf til orðið
og hafði svo mikið fyrir því,
að ég treysti mér ekki til að
þýða það á íslenzku. Nógu
skrítið finnst mér að kalla
,etchings‘, málmætingar, en
það þykir góð íslenzka, er mér
sagt, og stendur f orðabókum".
TJún bendir á innrammaðar
myndir, sem hanga í röð á
einum veggnum. „Hér er þetta
hvað innan um annað, málmæt-
ingar, listaljósmyndir og photo-
etchings. Það er meiri tilbreytni
að flokka það ekki of strang-
lega niður. Annars á Jói eftir
að lfta á röðunina hjá mér.
Hann er yfirdómai inn“. Og hún
lítur allt í einu á hendur sínar.
„Mér finnst skúlptúrinn og
ætingarnar gera meira fyrir
mann en myndlistin, en í því
starfi verður maður að vera
viljugur við að ganga með
brotnar neglur óg allur skítug-
ur. Málarar geta haft hreinar
hendur, en ekki við. Það er
hryllilegt átak ð gera þetta
andlegt og Ifkamlegt púl, en
maður getur ekki hætt. Við
tökum okkur aldréi frí, ekki
einu sinni á su. ..udögum. Sjáðu
ljósmyndirnar mfnar. Mótívið
er venjulega eitthvert drasl,
sem ég sé f kringum mig. Sum-
ir sjá bara draslið, aðrir koma
auga á mótfvið í því. En það er
vinnan f myrkraherberginu, sem
salnum, er árangurinn af
þriggja ára vinnu“. segir hann
„Þ.e.a.s. úrvalið, margt lendir
aftur í deiglunni. Það er alger
smiðjuvinna á köflum, en ég
get verið upp undir hálft ár með
eitt verk. Að vísu fæst ég við
mörg í einu, kannske 10 stykki,
en þetta er alltaf seinunnið
form“. __.
„Ertu hættur við arkitektúr-
inn?“
„Já, ég fæst eingöngu við
skúlptúr upp á síðkastið".
„J~kg hvað ertu að túlka með
þessu?“
Hann brosir og hristir höf-
uðið. „Ja, hvað er ég að túlka?
Ég heid, að listaverkin mín
útskýri mig miklu betur en ég
þau. Sjáðu til, það er ákaflega
örðugt að skýra sín eigin verk.
Listamaðurinn er að tjá sig
gegnum visst form, og í því
formi segir hann ailt sem hann
Samtal við hjónin Kristinu
og Jóhann K. Eyfells
hefur úrslitaþýðingu. Þegar
maður er búinn að standa þar
og vinna 14 klst. í einu, þá fer
þetta að koma. Listaljósmyndir
eru vinsæl listgrein og viður-
kennd f Bandaríkjunum, og
þær geta selzt fyrir allt upp í
100 dollara stykkið. Það er
aukaatriði reyndar — um leið
og maður fer að hugsa: ,Hvað
ætli ég selj’i þetta fyrir?1, þá er
það ekki list lengur. En talaðu
nú Við hann Jóa. Hann er aðal-
maðurinn hér, ekki ég“.
Jóhann er að hagræ . einni
af myndum sfnum, sem
hann kallar málmskúlptúr,
enda erfitt að' tala um högg-
myndir í sambandi við verk,
sem eru alls ekki höggvin út,
heldur brædd saman úr ýmsum
málmum með flóknum aðferð-
um, sem Jóhann vill sem
minnst reyna að útskýra.
„Þetta sem bú sérð hérna f
hefur að segja. Þegar ég er bú
inn að segja mitt í skúlptúr, gel
ég ekki endursagt það í öðru
formi, þ. c. orðunum. Það ei
ekki af því að ég viti ekki, hvað
ég er að gera, en ég tjái mig
sem myndhöggvari, ekki sem
orðs’ins maður. Öll ytri áhrif,
sem ég verð fyrir, allar innri
hræring :r sálarlífsins hljóta að
koma fram 1 verkum mínum,
enginn listamaður getur staðið
utan síns tíma, straumar sam-
tíðarinnar leika alltaf um hann.
Ef til vill má sjá óróa og á-
íýggjur í verkum mínum, rúst-
ir, tímaleysi .. hve lengi lifir
þetta? .. hve lengi lifir andinn.
í efninu? Það er svo margt ó-
sagt á bak við“.
ú ert heimspekilega sinnað-
ur Iistamaður?"
„Nei, ég er tilfinningalista-
maður, en það er til sérstök
Framh. á bls. 6.