Vísir - 30.11.1964, Side 8
8
VISIR
Otgefandi: Blaðaútgáfan VISIR
Ritstjóri: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjórar: Þorsteinn Ó. Thorarensen
Björgvin Guðmundsson
Ritstjómarskrifstofur Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald er 80 kr. á mánuði
! lausasölu 5 kr. eint. — Slmi 11660 (5 línur)
Prentsmiðja Visis — Edda h.f.
Landhelgin og togararnir
Á aðalfundi Landssambands íslenzkra útvegsmanna
gerði sjávarútvegsmálaráðherra það nokkuð að um-
talsefni hvort leyfa beri íslenzkum togurum að veiða
innan 12 mílna markanna. Sökum hinna miklu vand-
kvæða sem togaraútgerðin hefur átt í undanfarin ár
er eðlilegt að þessi spuming vakni og sé tekin til um-
ræðu. Það þarf ekki að fara í grafgötur um það að
með landhelgisbreytingunni 1958 var togurunum bægt
frá mörgum beztu miðum sínum. Afleiðing þess var
versnandi fjárhagsafkoma þeirra, þótt þar lægju einn-
ig aðrar ástæður til grundvallar. Með því að veita
togurunum veiðiheimildir innan 12 mílna markanna
myndi ugglaust hagur þeirra vænkast. En gegn slíkri
breytingu munu heyrast ýmis mótmæli. Hætt er við
að samtök brezkra togaraeigenda muni láta sitt hvað
frá sér heyra. Þá er það augljóst að bátaútgerða-
menn munu ekki ýkja hrifnir af því að fá togarana aft-
ur á þau mið sem bátarnir hafa setið einir að síðustu
árin. Þess verður þó að minnast að tilgangurinn með
landhelgisútfærslunni var ekki einungis sá að vernda
fiskistofnana, heldur einnig að veita íslendingum bætta
aðstöðu til þess að nýta auðlindir hafsins við sína eigin
landssteina. Þess vegna er það eðlilegt að togurunum
séu vejttar slíkar heimildir, ef fulltryggt er að veiðar
þeirra innan landhelgi spilli ekki fvrir uppvexti fiski-
stofnanna.
Gildi vísindanna
Yestan við Háskólann er nú risið mikið hús, Rraun-
vísindastofnunin. Þar mun verða miðstöð rannsókna-
og vísindaiðkana í framtíðinni. íslenzkir vísindamenn
tengja miklar vonir við þessa stofnun og það er heldur
ekki ofmælt að þjóðin ætlast til mikils af henni. Það
er líka tími til kominn að sæmilega sé búið að íslenzk-
um vísindamönnum, betur en hingað til hefur verið.
Hér er gnótt vel menntaðra hæfileikamanna, en starfs-
kjör þeirra margra hafa verið þannig að þeir hafa orðið
að slíta sér út við óskyld störf til þess að hafa ofan í
sig og á. Sem betur fer er að vakna skilningur á því
að vísindin eru meginás nútíma þjóðfélags og þessi
mynd er í örri breytingu. Dæmin eru mörg um það
hvert raunhæft gildi vísindarannsókna er fyrir þjóðar-
búskapinn og eru fiskirannsóknir þar einna nærtæk-
astar. En grundvallarrannsóknir eru ekki síður mikils-
verðar, þótt afrakstur þeirra komi ekki strax í ljós.
Nágrannaþjóðirnar eyða miklu fé til vísindarannsókna
og til þess að mennta unga vísindamenn. Það fé sem
þannig er varið kemur margfalt aftur. Við íslendingar
‘þurfum ekki einungis að auka mjög vísinda og tækni-
menntun í landinu, heldur gera störfum vísindamanns-
ins hærra undir höfði í öllum þjóðarbúskap okkar.
V í S I R . Mánudagur 30. nóvember 1964
Noregsbréf til Vísis
Úr Harðangursfirði
Brunborg stóðu fyrir því að ís-
Ienzku stofunni í stúdentabænum
í Sogni var komið á fót. Hýn
er mjög smekklega innréttuð.
Hér er arinn, lítið bókasafn og
samkvæmt góðum og gildum ís
lenzkum sið er teppalagt horn-
anna á milli er það gjöf frá Vef-
aranum I Reykjavík.
Annars höfum við veitt þvá
eftirtekt með mikiili ánægju að
Norðmenn eru á undanhaldi þeg
ar Leifur Eiríksson ber á góma.
Mörg blöð hafa minnst á Is-
lenzku greinargerðina, sem var
send til Washington og reiði-
skrifin, sem út af því máli
spruttu og þar að auki birtar
stórar greinar um hvar Leifur
væri fæddur.
Samt sem áður eru nokkrir,
sem halda því fram að hann
hafi hvorki verið Norðmaður eða
íslendingur, vegna þess að hann
fiuttist svo ungur til Grænlands.
Norskir sagnfræðingar vilja því
helzt — eins og Helge Ingstad
einnig heldur fram kalla Leif
norrrænan, og þeir halda að
þetta sé það eina rétta vegna
þess að þá var hugtakið ríkis-
fang ekki ains hlutlægt og það
er nú á tímum. — Við getum lát
ið þá lærðu deiia um þetta, en
segjum aðeins frá því að Kjeil
Bondevik (Leiðtogi Kristelig
Folkeparti á þingi) harmar í
norska stórþinginu að Norðmenn
hefðu flýtt sér um of að tileinka
sér Leif, sem þrátt fyrir allt
var ekki norskur.
Osló, í nóv. 1964.
jslenzka nýlendan í Osló er nú
stœrri en nolfl{j:asii}ni^ður...
Margir íslendingar jlögða, ■ leiö.
sína í haust íil.Npregg-.fÍÍd}5^5
að læra eða þá að fá sér atvinnu
og mestur hluti þessa hóps stund
ar nám við Háskólann í Osló, við
landbúnaðarháskólann í As sem
er rétt fyrir utan höfuðborgina
og við Tækniskólann í Osló. Við
reiknum með því að alls séu í
Osló og nágrenni um 200 íslend
ingar þar af V4, sem hafa fasta
aðsetu
Undanfarin ár hefur samstaða
íslendinganna hér úti stöðugt
aukizt og batnað. Stúde.ntarnir
hafa sinn eiginn félagsskap og
eru fundir hálfsmánaðarlega í
íslenzku stofunni í Stúdentabæn
um á Sogni. Á þessum kvöld-
um er bæði komið saman og
dansað og haft það notalegt, og
einnig eru kvöldvökur með ýms
um menningarmálum á dagskrá.
Núna er Valdimar Brynjólfsson
frá Selfossi, dýralæknanemi for-
maður Stúdentafélagsins.
Á hundraðasta afmælisdegi
skáldsins Einars Bentdiktsson
var haldið minningarkvöld í ís-
lendingastofunni í Stúdentabæn-
um á Sogni. Sigurður Hafstað
sendiráðsritari var fyrirlesari
kvöldsins og flutti afbragðs
skemmtilegt erindi um skáldið.
Á eftir voru sýndar skugga
myndir og Sigurður Sigurðsson
frá Rangárvöllum las „Smá-
sögur“, eftir Halldór Kiljan
Laxnes.
Á fjallaslóðum og Öskjugosið
1961 sem voru sýndar við mik-
inn fögnuð áhorfenda. Á eftir
var borið fram kaffi og rjóma-
pönnukökur og kvöldinu lauk
með dansi. Næstum hundrað
manns mséttú' og allt "fyrirkomu
lag var méð sórria. . s n
Nú hlakka allir til 1. desem-
ber, sem að gömlum sið er hald
inn hátíðlegur með brauki og
brambolti í veitingasalnum í
eftir
Mats Wibe
Lund jr.
Stúdentabænum á Sogni. Þetta
er eflaust stærsta íslenzka hátíð
in í Noregi en við megum heldur
ekki gleyma Þorrablótinu, sem
nú hefur verið haldið í 2 ár og
við metaðsókn. Síðast fengum
við • mat frá veitingahúsinu
Nausti í Reykjavík og að það
væri vinsælt — lék enginn vafi
á.
Húsráðandi og frú Guðrún
Jjaunar höfðum við það á
tilfinningunni að þessi, —
eigum við ekki að kalla það mis
skilning — á rætur sínar að
rekja allt til þess er norsk-ame-
rísku félögin í U.S.A. pöntuðu
rétt fyrir aldamótin málverk af
Leifi Eiríkssyni. Þétta--málverk
var nefnilega hengt upp á Chi-
chago-sýningunni árið 1893 —
til þess að veita Norðmönnum
brautargengi sem landnemum
Ameríku — eins og það var orð
að þá. Málverkið var málað af
hinum þekkta Christian Krogh
og hangir nú í Þjóðlistasafninu í
Oslo.
Norðmennirnir hafa nú aftur
farið á kreik og hlotið meiri aug
Iýsingu. Eftirprentun af þessari
margumtöluðu mynd af Leifi
Eiríkssyni var nýlega gefin
Hvíta Iiúsinu í Washington af
ekki minni manni en Ludvig
Braathen útgrðarm. Það er alveg
synd að Islendingarnir vöknuðu
svo seint til dáða. Með því
misstu þeir af hinu geysimikla
auglýsingargildi, sem dagur Leifs
Eiríkssonar bauð upp á. Norð
menn og norsk-ameríkanarnir
notfærðu sér hann á klókan en
frekjulegan hátt. — Nokkuð
sem nú er harmað í Norfegi af
þeim aðilum sem ábyrgðina
bera.
ÉRLENDAR FRÉTTIR
í STUTTU MÁLI
★ NTB-frétt frá Stokkhólmi seg Moskvu. Forsætisráðherrum Finn
ir að Tage Erlender forsætis- lands og Noregs er einnig boðið til
tfitt félagið íslendingafélagið í ráðherra Svíþjóðar hafi verið Moskvu
Osló heldur fundi 4 sinnum boðið að koma í heimsókn tii ýr í NTB-frétt frá Róm segir, að
á ári. Fyrir skömmu var haldinn Sovétríkjanna. Áður hafði frétzt, leiðtogi kínverskrar „friðarnefnd-
Iaðalfundur þar sem Skarphéðinn ag jens otto Krag forsætisráð- ar“, sem er í heimsókn á Ítalíu,
Árnason — fulltrúi Fíugfélags Is herra Danmerkur hefði fengið hafi lagt tii, að samkomulag verði
lands í Osló var valinn sem slíkt boð. Stjórnmálamenn ræða gert um kjarnorkulaust Kyrra-
formaöur. Aðalfudinum lauk sjn j miili hvort einhverjar sér- hafs-hnattsvæði, og verði m. a.
með skemmtiatriðum og dansi. íegar aðstæður kunni að liggja Bandaríkin og Kína aðilar að því.
Ósvaldur Knudsen hafði verið hér að baki, en það er ekki ★ Ákveðin er heimsókn Erland-
svo elskulegur að senda félaginu fengra en síðan i febrúar i ár, ers forsætisráðherra Svíþjóðar til
tvær af beztu litmyndum sínum. sem Krag var í heimsókn í Indlands í marz næstkomandi.