Vísir - 07.04.1965, Blaðsíða 9

V I S I R . Miðvikudagur 7. april 1965.
Dr. Richard Beck:
Nýtt vestur -íslenzkt ljóðasafn
Jþað sætir nú orðið nokkrum tíð
indum þegar út kemur vestan
hafs bók á íslenzku (umrædd
bók er það að miklu leyti) eftir
einhvern úr vorum hópi, Islend-
inga. Það er þó, góðu heilli, ekki
enn með öllu úr sögunni, því
að nýkomin er á bókamarkað-
inn ljóðabók eftir Pál Bjarna-
son skáld í Vancouver, B. C.
Þetta er fjórða safn frumsam-
inna og þýddra ljóða hans í ís-
lenzku og ensku, og hafa fyrri
bækur hans fengið lofsamlega
dóma beggja megin hafsins,
bæði af hálfu íslenzkra ritdóm-
ara og annarra þjóða manna.
Páll hefir valið þessari nýju
bók sinni hið látlausa heiti
Flísar, og má vel vera að hann
hafi með því viljað gefa í skyn,
að hann líti svo á, að hér væri
um höggspæm eina frá hefil-
borði hans, fremur en meirihátt-
ar smíðisgripi, ef svo má að
orði komast í þessu sambandi.
Vitanlega er það rétt, að helztu
kvæði hans, frumsamin og þýdd,
er að finna í fyrri bókum hans.
En þó að svo megi vera, að
þessi nýju kvæði auki eigi á
vaxtarhæð hans sem skálds, þá
rýra þau hann eigi^ og þó að
þessi kvæði hans séu mismun-
andi að gæðum og gildi, eins og
löngum vill verða, þá tel ég þau
í héild sinni frambærileg, og
þess virði að koma út í bókar-
formi. Hefi ég þá sérstaklega í
huga þýðingarnar, sem ég tel
verðmætasta hluta bókarinnar
Hún hefst á nokkrum þýðing-
um úr ensku á íslenzku, og er
þar fyrst á blaði lipur og geð-
þekk þýðing á hinu alkunna
ljóði „Home, Sweet Home“
(Heim, Aðeins Heim). Þá tel ég
feng að þýðingunum af hinu
fræga kvæði „The Blue and The
Gray“ (Hinir Bláu og Gráu) og
af snjöllu' kvæði dr. Watsons
Kirkconnels „Til Stepháns G.“,
sem er mjög vel þýtt. Frum-
kvæði hinna þýðinganna hefi ég
ekki við hendina, og hefi því
eigi getað borið þau saman, en
athyglisvert um efni og vel þýtt
virðist mér smákvæðið „Lífið"
eftir Mary Croft-Preston, en það
er á þessa leið:
Sem flókin hönk á hesputré
Með hnútum líf vort er.
Að fárast um að svo það sé
Ei sæmir þér né mér.
Þó skammt sé eins manns ævi-
skeið
Á eilífleikans braut,
Er öllum gott á grýttri leið
Að glevma sorg og þraut;
Því óró hrellir hvers manns önd,
Þó hjartað þrái frið;
Og Líf og Dauði, hönd í hönd
I hljóði talast við.
Þessu næst eru 1 bókinni all-
mörg tækifæriskvæði, aftnælis-
kveðjur og erfiljóð, sem mæl-
ast munu yfirleitt eins vel og
slík kvæði almennt gerast. Er
þar víða vel og maklega að orði
komizt og þessi kvæði bera
fagurt vitni drengilegum hlý-
huga höfundarins til þeirra
samferðasveit hans, sem hann
hyllir i Ijóðum þessum. 7>á eru
hér tvö iólakvæði, hugþekk að
innihaldi, í anda tilefnis þeirra,
og lipur að orðalagi. Fagurt og
-érstaklega tímabært er loka-
erindi kvæðisins ,,Friðar-jólin“-
Svo himinn vors mannlífs sé
heiður og blár
Og hamingjan björt eins og
sólin,
F.r ráðið, sem gildir um aldur
og ár,
Að ílengja friðinn og jólin.
Segja má, að andstasða þess-
arra jólakvæða i vissum skiln-
ingi séu skopljóðin tvö, sem á
eftir fa m, en 'pau eru „Jónas
Fjórði" (Einn þáttur heimfar-
ar-málsins) og „Sérvitringar"
(Smáfélag þeirra í Vancouver).
Vitanlega eiga slík kvæði full-
an rétt á sér, og auka á til-
breytni bókarinnar, en þau eru
löngum of stað- og tímabundin
til þess að eiga varanlegt gildi,
en gaman getur verið að þeim
þrátt fyrir það.
Kemur þá að lokakafla bók-
arinnar. sem mér þykir hvað
matarmestur, en það eru ensk-
ar þýðingar á kvæðum Þorsteins
F.rlingssonar „Mig hryggir svo
margt. sem I hug mínum felst“
úr ,,Mansöngvum“), „Örbirgð
og auður" og „Öriög guðanna“
og „Hvað er sannleikur?“ eftir
Stephan G. Stephansson. Allt
eru þetta mcrkiskvæðit hverjum
augum, sem menn kunna að líta
á þær skoðanir höfundanna, sem
fram koma í ádeilunum í þrem
hínum síðartöldu.
Samanburður við frumkvæðin
leiðir f ljós, að yfirleitt eru þýð-
ingarnar nákvæmar um efni, og
anda og blæ furðu vel haldið,
en Páll þýðir hér sem áður með
stuðlum og höfuðstöðum. Verð
ég jafnframt að játa það, að ég
er honum hreint ekki alltaf sam-
mála um orðaval, enda ósjaldan
í þeirn efnum um smekksatriði
að rseða. Hitt endurtek ég með
ánægju, að mér finnst hann hafa
merkilega gott vald bæði á fs-
Ienzku og ensku máli.
Er það sannarlega orðinn mik-
ill skerfur og merkilegur, og
þakkarverður að sama skapi,
sem hann hefir með þýðingum
sínum á ensku, lagt til þess að
auka þekkingu erlendra manna
á íslenzkum skáldskap, og þá
um Ieið meginþætti bókmennta
vorra.
Þessi nýja bók hans, serfi prent
uð er hjá Columbia Printers f
Winnipeg,, er mjög snotur að
frágangi, og blessunarlega laus
við prentvillur, þvf að þær eru
þar sárafáar.
(Bókin kostar $3.00 í bandi,
og er aðeins fáanleg hjá hðf-
undi, en áritun hans er: 1016
Wer.t 13th Avenue, Vancouver,
msnaSti: A MIÐVIKUDAGSKVOLDi
Jtaignai -sí.q
„Lögreglan í Reykjavík tók
17 ölvaða ökumenn úr umferð í
nótt‘.
Alltaf fjölgar árekstrum og
slysum og þvf meira sem menn
hugsa um þessi vandamál, þeim
mun einfaldari verða niðurstöð-
umar. Eftir þeim upplýsingum,
sem lögreglumenn, dómarar og
alþingismenn gefa, mætti halda,
að öll umferðarvandamál leyst-
ust af sjálfu sér, ef menn vildu
gera svo vel að hætta að aka
fullir.
Vandlætingin yfir ölvuðum
ökumönnum eykst stöðugt og
glæpamennska þeirra er talin
ganga morði næst. Alltaf er hert
á refsingum ölvaðra ökumanna
og lækkað hámark áfengismagns
í blóði. Og nú siðast á að
gera norrænt átak til að herða
þessar refsingar.
Samvinnunefnd vfsindamanna
við læknadeild Harward háskóla
í Bandaríkjunum rannsakaði ný
Iega niður í kjölinn hundrað
dauðaslys og uppgötvað ýmis-
legt, sem ekki hafði verið reikn-
að með.
Þeir komust að því, að synda-
selimir þrfr, ölvun við akstur,
of hraður akstur og tillitslaus
akstur skipta langtum minna
máli en hingað til hefur verið
haldið. Þáttur þessara þriggja
orsaka umferðarslysa reyndist
vera, eins og þeir orðuðu það,
„lftilfjörlegur".
Hinar raunverulegu orsakir
umferðarslysa og einkum bana-
slysa voru aftur á móti:
• Utanaðkomandi ástæður,
svo sem gallar umferðar-
kerfisins, lélegar götur og
slæm hom, veðurfarsbreyt-
ingar, sem skapa t. d. hálku
eða boku, og óskynsamleg
umferðarœerking.
• Skyndilegar breytingar á bíln
um, sem gera hann óökufær
færan t. d. ef eitthvað
brotnar í öryggisútbúnaði.
• Sálarlegar ásteeður, svo sem
áhyggjur í starfi eða leifar
af síðasta fjölskyldurifrildi.
• Líkamlegar ástæður eins og
sandkom í auga, skyndileg
gæta lausn er ekki fyrir hendi,
þá er orsök slyssins tilgreind:
„ók of hratt“, eða „virti ekki
aðalbrautarrétt“, o. s. frv.
Þeir flokkar af orsökum slysa,
sem lögreglan notar eru valdir
of einhliða, og þar hefur hver
étið upp eftir öðrum, unz allir
telja sjálfsagt, að þetta séu slysa
valdarnir. Þannig hefur hver sefj
að annan árum saman um, að
ölvun við akstur væri helzti
slysavaldur 1 umferðinni. Ein-
kenni á þessum tilbúnu flokkum
slysa er, að þeir gera alltaf ráð
9 Endurbætur á umferðarkerf-
inu með aukinni tækni og
^ aukinni gatpaggjr?. .
• Upplýsingar til ökúnema og
ökumanna um öruggan
akstur.
• Eftirlit með því, að umferð-
arlögin séu haldin,
Það er ekki nóg að einblína á
síðasta atriðið af þessum þrem-
ur og einkum á viss aukaatriði
í sambandi við það. Að setja
allan kraft lögreglunnar í að
reyna að hirða skikkanlega borg
ara á heimleið úr fimmtugsaf-
mælum eða kvöldboðum og
gera þá að glæpamönnum fyrir
að hafa verið „ölvaðir við akst-
ur“, er að berjast við vindmyll-
ur.
Áfengi og umferð
Rangar formúlur gefa rangar niðurstöður
ur hnerri eða inntaka verkja
taflna.
Þessar ástæður koma auðvitað
ekki fram í „statistik" þeirri,
sem lögreglumenn setja fram i
fallegum hringjum og línuritum.
Sú skýrslugerð, sem hér og
annars staðar er gerð í sam-
bandi við umferðarslys, byggist
á yfirborðslegum athugunum
lögreglumanna á slysstað. Lög-
reglumennirnir fara jafnan eftir
föstu kerfi, sem á ekkert skylt
við raunveruleikann. Fyrsta verk
þeirra er að ganga úr skugga
um, hvort ökumaðurinn eða einn
þeirra, ef um fleiri er að ræða,
sé ölvaður. Ef svo er, þá er
málið þar með leyst. Ef þessi á-
fyrir, að einhver aðili í umferð-
Bls. 9. . . - 2
inni hafi ekki hagað sér rétt.
Slikt er í rauninni tilfellið í
fæstum tilvikum.
Til er viss hópur ökumanna,
sem kalla mætti hazar-unglinga,
sem aka eins og bandóðir menn,
stela bílum og aka mjög ölvaðir.
Þessi hópur veldur mörgum stór
slysum og á undir engum kring
umstæðum að komast undir
stýri.
Þegar þessi hópur manna hef-
ur verið dreginn frá má rekja
langflest slys til veðurfars, galla
á umferðarkerfi og skyndilegra
bilana á ökutækjum.
Baráttan gegn slysum i um-
ferðinni hlýtur að vera þríþætt.
Áherzlan á að leggja á að
koma upp umferðarljósum og
hafa þau með skynsamlegu lagi:
fjölga bflastæðum, svo menn
aki ekki fram og aftur um göt-
urnar: auðvelda skyggni fyrir
hom: malbika göturnar: Ieggja
gangstéttir: setja alls staðar upp
hin alþjóðlegu umferðarmerki,
þar sem þau eiga að vera og
hvergi annars staðar: gera upp
við sig, hver er meiningin með
zebra-gangstígunum: gefa í út-
varp tilkynningar um hálku og
önnur veðurfarsskilyrði, sem eru
óhagstæð fyrir akstur.
Það er til dæmis ekki nóg að
mála gul þverstrik yfir götu og
segja fólki að undirrita sinn
eigin dauðadóm með þvi að
tck.-. mark á þeirri fullyrðingu,
&ð ok'unienn muni stanza fyrir
, í^gangandi mönnum við þessl
sfrik. Það J>arf lika að sjá um, að
ökumenn stanzi við zebra-gang-
stígana. Og síðast en ekki sfzt
þarf að haida þessari málningu
við eins og raunar öllum atrið-
uca umferðarkerfisins.
Þegar menn aka undir áhrifum
heim úr fimmtugsafmælum, eru
menn sér meðvitandi um ástand
sitt, einbeita sér við aksturinn,
og afleiðingin er sú, að þessir
menn aka ekki verr en alveg 6-
drukknir menn, ef ölvun þeirra
fer ekki fram úr vissu hámariri,
sem varla er neðar en 1,5 pró-
mille. Hér eru undanskildir
hazar-unglingar, sem minnzt er
á hér að framan. Maður sem
hefur fengið sér tvær verkja-
töflur eða rifizt við kollega sinn
í vinnunni, eða leigubílstjórinn,
sem gortar í blöðum af þvf að
hafa ekið í sólarhring samfleytt,
eru hættulegri f umferðinni en
borgarinn á leið úr fimmtugs-
afmælinu.
En krossferðin gegn promille-
stigunum heldur áfram. Á endan
um hefur krossförum umferðar-
menningarinnar tekizt að koma
hámarki áfengismagnsins niður í
minnstu mælanlega einingu, jafn
fram því sem heill her lögreglu-
manna verður önnum kafinn við
að aka Pétri og Páli í blóðrann-
sókn. En þá munu krossfararnir
sjá, að slysin hafa enn aukizt
hlutfallslega.
Það er nefnilega ekki nóg
með, að skýrslugerð sú, sem
gerð er hér um orsakir slysa, sé
marklaus, af þvf að flokkunin.
sem hún gerir sér marklaus, —
rangar niðurstöður vegna rangra
formúlna, — heldur dregur hún
athyglina frá hinum raunveru-
legu slysavöldum og tefur fyrir
þvf, að eitthvað raunhæft sé
gert fyrir umferðarmenninguna.