Vísir - 19.07.1965, Side 8

VISIR
Dtgefandi: Blaðaútgáfan VISIK
Ritstjóri: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axe! Thorsteinson
Kréttastiórar: Jónas KristjánssoD
Þorsteinn O. Thorarenser
Ritstjórnarskrifstotur Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiðsla IngólfsstræM 3
Áskriftargjald er 80 Ki á mánuði
f lausasölu 7 kr eint. — Simi 11660 i£. linur)
Prentsmiðja Vísis - Edda h.f
BciiniiJHWHMiii mmttmgmmmmmmammimaam
V eröból guófreskjan
IJndarleg er sú kenning stjórnarrndstæðinga, sem
einkum kommúnistar hafa haldið fram fyrr og síðar,
að stórfelldar kauphækkanir, eins og hér eiga sér
stað æ ofan í æ, þurfi ekki að hafa Cthrif á verðlagið.
Það er þó augljós staðreynd, að launahækkanir hafa
bein áhrif á kostnað við ýmiss kouir framleiðslu og
þjónustu í landinu. Það er einmitt þetta, sem hefur
verið að magna verðbólguna undaniarinn aldarfjórð-
ung, og engri ríkisstjórn hefur tekizt að stöðva þá
þróun til frambúðar, hvað þá heldur að snúa við.
Það er rétt ,að verðbólgan er að mestu leyti heima-
tilbúið vandamál. Núverandi forsætisráðherra hefur
oftar en einu sinni rætt það mál af fullum skilningi
og sanngirni og sagt, eins og rétt er, að allir stjórn-
málaflokkar eiga þarna sök, mismunandi mikla, en
allir nokkra. Hvenær skyldu núverandi stjórnarand-
stæðingar sýna þann manndóm og drengskap að játa.
að þeir hafi átt og eigi þar nokkurn Þó eröþaö
staðreynd, að engin stjórnarandstaða Æefur iagt sig:;:_
eins fram um að reyna að gera allar viturlegar ráð-
stafanir til stöðvunar verðbólgunnar að engu og ein-
mitt þessi.
Einar Olgeirsson mun nú vera „afleysari“ við leið-
araskrif Þjóðviljans og er í kasti, rétt einu sinni!
Hann ræðst með offorsi gegn borgarráðí Reykjavík-
ur fyrir nokkra óhjákvæmilega hækkun á heitu vatm
og fargjöldum strætisvagna; og hann talar um „verð-
bólgusókn skuldakónganna“ og þar fram eftir göt-
unum, og hann talar um „nátttröll í atvinnurekenda-
herbúðum“ — veður sem sagt úr einu í annað, eins
og hans er vandi, og því er erfitt að finna nokkurn
botn í vaðli hans.
Hefðu stjórnarandstæðingar sýnt þá þjóðhollustu
að fallast í meginatriðum á nauðsyn þeirrar stefnu-
breytingar, sem gerð var þegar viðreisnarstjórnin
kom til valda, væri nú búið að stöðva verðbólguna.
Þeirra sök er því þung og löngu kominn tími til að
þeir játi, að þeir hafi ekki farið rétt að í öllum grein-
um. Engin ríkisstjórn er þess megnug að vinna það
verk ein með stuðningsflokkum sínum, a. m. k. ekki
eins og flokkaskiptingin er nú hér á landi. Öll þjóð-
in verður að skilja, að endalaust verður ekki haldið
áfram á verðbólgubrautinni, að hið eilífa kapphlaup
og metingur milli stétta og starfshópa um kaupgjald-
ið verður að hætta. Allir stjórnarflokkar þurfa að
taka höndum saman um að sigrast á ófreskjunni,
fyrr verður hún ekki lögð að velli. Það er nóg eftir
til að rífast um fyrir því.
Stjórnarandstæðingar vita ofur vel, að viðreisn-
arstefnan var eina færa leiðin út úr þeim ógöngum.
sem þióðin var komin í, þegar vinstri stjórnin vah
úr sessi. Og þeir vita það líka, að hvaða ríkisstjórri
sem við kynni að taka af þessari, yrði að velja mjög
líka leið, ef allt ætti ekki að komast aftur í sama
óefni og 1958.

VÍSIR . Laugardagur 17. júlí 1065.
KASAFNIÐ
iT
I
'•< 'V>, Sjz
TURNINUM

í bréfi mínu í Vísi 1. júlí
andmælti ég harðlega þeirri fyr
irætlan að koma bókasafni Þor
steins he'itins sýslumanns, sem
góðu heilli hefir verið keypt til
Skálholts, fyrir í turni Skál-
holtsk’irkju ,,hvort heldur í einu
eða tveim turnherbergjum“ eins
og það var orðað í blaðafregn.
í Vísi 6. júlí komu fram at-
hugasemdir við ummæli mín
um þetta mál, að því er virðist
stílsettar af ritstjórn blaðsins,
en framsettar eftir beiðni bisk
upsins yfir íslandi og sam-
kvæmt upplýsingum biskups.
Hið fyrsta í athugasemdun-
um hljóðar svo:
„Segir biskup það mikla fjar
stæðu að bókasafn Skálholts
komist ekki fyrir í turni kirkj-
jafnvel svo að nem'i nokkrum
hundruðum binda á ári. Án þess
að svo verði eru bókasafns-
kaupin og bókasafnsmálið allt
vafasamur hlutur. Eiga h'inar
nýju bækur einnig að urðast í
turninum, þannig að þær verði
ekki teknar í notkun fyrr en
bókhlaðan er komin eftir 10-
12-15 ár? Og fer þá ekki að
þrengjast í turninum?
Þannig ber allt að sama brunni:
Geymsla Þorsteinssafns í kirkju
turninum í Skálholti er neyðar
ráð og óhæfa, og svo vel vill
til að það er óþarft neyðarráð.
Sönnun fyrir því kemur fram í
athugasemdunum í Vísi 6. júlí
þótt óbeint sé.
Sú missögn mín að Skálholt
sé enn útkirkja er leiðrétt í
athugasemdinni, „sóknarprestur
inn situr á staðnum", og íbúð
hans er í Biskupsstofu. „Þá er í
því húsi mötuneyti vegna vinnu
á staðnum og er það hús þar
með gernýtt og ekki neitt rúm
unnar.
rnu Þessi - ummæliamsiíðastV mér .anþar ■ fyrir': bókasafn. sem. þetta
'fin.vera' alveg út t, hÖtt/semifSÍTéri i.Enðiégnáytfði.ibfiUfclA-i Biskups
hugasemd við bréf mitt 1. júlí. stofu til geymslu bókasafnsins.
Ekki minntist ég einu orði á
það að bókasafnið kæmist ekki
fyrir í turni Skálholtskirkju,
hefi alls ekki heyrt neinn minn
ast á þá hlið málsins. Hitt dró
ég mjög í efa, og geri enn að
þar sé „hin prýðilegasta
geymsla í hvívetna", en sú full
yrðing er endurtekin í athuga-
semdunum 6. júlí, þá er þetta
orðin „hin ákjósanlegasta
(geymsla) á allan hátt“,
í þessu sambandi er upplýst
„safnið verður ekki tekið í notk
un fyrr komin er bókhlaða og
bókavörður á staðinn, og það
verður ekki hægt fyrr en starf
semin í Skálholti er orðinn fjöl-
þættari en nú er“. — Svo er
það. Þetta hefur heyrzt fyrr, að
byggja eigi sérstaka bókahlöðu
fyrir safnið, og svo þarf auð-
vitað að byggja yfir bókavörð-
inn. Hér er hátt reist. Væri
ekki hægt að hugsa sér minna
og viðráðanlegra, t. d. húsa
kynni fyrir bókasafn staðar'ins
í væntanlegri — fyrstu — skóla
byggingu, jafnvel þótt sérstök
bókahlaða og (sérstakur) bóka-
vörður sé framtíðartakmarkið.
Með þvl móti væri senn'ilega
hægt að flýta nokkuð fyrir því
að hægt verði að taka safnið í
notkun.
Það er sannarlega ekki álit-
legt sem seg'ir berum orðum í
athugasemdunum um þá hluti,
verður ekki að gera ráð fyrir
svo sem 10-15 árabið? Má ekkí
búast við að það taki
þann tíma að gera starfsem'ina
í Skálholti verulega fjölþættari
og að byggja bókahlöðu vegna
þeirrar fjölþættu starfsemi. Á
bókasafnið að hírast í turninum
allan þarin tíma — ónotað?
Minna en 10 ára tími getur
það varla orðið þótt hugsað sé
með bjartsýni ti! framgangs
málefna Skálholtsstaðar Og í
því sambandi kemur annað til.
Árlega hljóta bókasafni Skál-
holts að bætast nýjar bækur,
Þessi upplýsing um mötuneytið
í Biskupsstofu í sambýli við
sóknarprestinn er tilefni þess
að ég skrifa nú á ný bréf um
þetta bókasafns-turnmál, ann-
ars hefði ég þagað yfir athuga
semdunum.
Þessi upplýsing sr alveg stór
furðuleg. Hver ræbur og stjórn
ar slíkum aðgerðum? Hið dýr
mæta húsrúm í Biskupsstofu
tekið undir mötuneyti vegna
vinnu á staðnum, í samráði við
sóknarprestinn. Ekki svo að
skilja að ég telji presti vansa
að verkamönnum í húsinu,
fjarri því, en hér kemur annað
og meira til. Þeir sem líta með
nokkurri bjartsýni til Skálholts
og framtíðarstarfsemi á staðn
um hljóta að gera sér ljóst að
þar verður unnið margt að bygg
ingum og öðrum verkefnum á
komandi árum. Er vart of í lagt
þótt gert sé ráð fyrir svo að
segja þrotlausri byggingarvinnu
í Skálholti 12—15 næstu árin,
og jafnvel lengur. Liggur því í
augum uppi að vandaður mötu
neytis og verkamannaskáli er
hið fyrsta sem byggja verður á
staðnum, og það án tafar. Þetta
er svo einfalt og augljóst að
það er sönn hörmung að þurfa
að benda á slíkt — þeim aðilum
sem komið hafa fyrir mötuneyti
í Biskupsstofu, illu heilli. Var
ekkj einfalt mál að byggja skála
fyrir mötuneytið nú þegar í
sumar, losa Biskupsstofu við
það og hleypa bókasafninu þar
inn. Láta það vera í Biskups-
stofu í sambýli við sóknarprest
inn og í forsjá hans.
Vart er hugsanlegt annað en
að bókasafnið myndi rúmast
allvel í því húsrúmi sem mötu
neytið hefir nú til umráða, og ef
til vill með því að þrengja eitt
hvað að prestinum, sem raun
verulega hefur staðfestu á
tveim stöðum. Vær þá vonandi
f „bígerð“ að setja upp gler-
vegg innan við dymar á her-
hægt að búa þann veg að hinu
dýrmætasta úr safninu að það
væri aðgengilegt í umsjá prests
þótt ekki væri hægt að segja að
safnið væri „tekið í notkun".
Þess er að minnast, að ekki er
svo mjög langt sfðan Þorsteinn
sýslumaður geymdi safnið f
einu herbergi í fbúðarhúsi sínu
í Búðardal, og geymdi það þó
þannig, að það var allvel að-
gengilegt til skoðunar. Einnig
mætti létta á bókasafnsgeymsl
unni f Biskupsstofu með þvf að
geyma tímarit og annað sem
ekki vekur neinn fágætisáhuga
og lítil þörf er á að geta komizt
að fyrirvaralaust, uppi í tumi
kirkjunnar. Þannig gæti málið
verið leyst, að minnsta kosti
nokkur ár fram í tímann.
Ég nefndi að presturinn í
Skálholti hefði staðfestu á
tveimur stöðum, og kem ég þá
að missögn minni, lítt fyrirgef
anlegri, um að í Skálholt væri
ennþá útkirkja. Sannleikurinn
er að presturinn situr í Skál-
holti svo sem vera ber. En þó
er sá sannleikur dálítið skrýtinn
og ekkj alveg krókalaus. Upp-
lýst er í athugasemdunum í
Vísi 6. júlí að presturinn búi
í Biskupsstofu í Skálholti (því
þetta Biskupsstofunafn á húsi
sem sóknarprestur býr í og sem
einnig hýsir mötuneyti verka
manna?). En presturinn býr lfka
á Torfastöðum, situr þá jörð
sem bújörð og prestssetur. Þar
var prestssetrið, meðan Skál
holt var ekki annað en útkirkja.
Má því segja að hann sé með
sinn fótinn á hvorum stað Skál
holti og Torfastöðum. Á Torfa
stöðum hefir hann útbú og sel
stöðu frá þurrabúð sinni I
Biskupsstofu í Skálholti. Er
þetta sagt presti fremur til lofs
en lasts, og meta skal ég hon-
um það til manndóms og dáða
ef honum verður dvalasamt við
búskapinn, grasið og búpening-
inn á Torfastöðum, og þannig
frátafasamt pokkuð frá Biskups
stofunni.
Enn villir það ókunnugurr
sýn yfir búsetumálið, að presf
urinn á Mosfelli í Grímsnes
býr sem leigutaki f fbúðarhús-
inu — prestshúsinu — á Torfr
stöðum í Biskupstungum. Þanr
ig skýrir greinagóður maður
vel kunnugur þar eystra, mé)
frá að þessu sé háttað.
Skal nú vera útrætt um þettí
bókasafnsmál frá minni hendi
Ég skil þann einfalda sann
leika, að okkur almúgamönnun
kemur þetta bara ekkert við
forsjármenn Skálholts ■ hafa
„völdin og bílana" og setj;
bókasafnið í turninn hvað sen
hver segir, og fróðlegt er hii
nýjasta í því sambandi. Maðu
sem hefir á sérstæðan hátt haf
dálítið með Þorsteinssafn ai
gera, og nýlega hefir verið
Framh á bls. 6.

WA-’BJ