Vísir - 26.10.1965, Blaðsíða 7

VÍSIR . Þriðjudagur 26. október 1965.
7
Tvö Leifs Eiríkssonar félög i Bandaríkjunum
* Félagar í 25 ríkjum
4 Dagur Leifs Eiríkssonar
^ Árleg verðlaunaveiting, sem
mun nema 100 þúsund dollurum
4 Verðlaun veitt í fjórða sinn í ór
Fáar fréttir tengdar
íslandi hafa vakið eins
miklar umræður og
fréttin um útgáfu Yale-
kortsins, sem kom eins
og þruma úr heiðskíru
lofti.
Um leið barst nafnið
Leifur Eiríksson frá
mahni til manns og alla
leið suður á Spán og
Ítalíu, þar sem fréttin
vakti mikinn æsing.
Dagur Leifs Eiríkssonar, laug
ardagurinn 9. október var nýlið-
inn, þegar fréttin barst. Hátíða-
höld voru við Leifsstyttuna hér
f Reykjavík og I Bandaríkjunum
þar sem 9. október er haldinn
hátíðlegur f annað sinn söfnuð-
ust bæði íslendingar og Banda
ríkjamenn saman í danska sýn-
ingarskálanum á heimssýningar-
svæðinu f New York til þess að
heiðra minningu Leifs Eiríksson
ar hins heppna.
Við þetta tækifæri hlaut Warr
en G. Magnússon öldungadeild--
arþingm. viðurkenningarskjal
frá Leifs Eiríkssonarfél. sem eru
tvö talsins, fyrir framgöngu hans
í því að fá dag Leifs Eiríkssonar
viðurkenndan sem hátíðisdag á
Bandaríkjaþingi. Ennfremur
hafði verið ákveðið að hin al-
þjóðl. árl. Leifs Eiríkssonarverð
laun sem „veitt eru á hverjum
tíma fyrir eftirtektarverðasta
framl. í þágu mannkynsins til
þess að efla frelsi þess og vel-
ferð“, svo. tekin séu upp orð Jó
hannesarNewton forseta og
stjórnarmeðl. fél. yrðu ánöfn-
uð að þessu sinni Albert Schweit
zer mannvininum mikla og
skyldi dóttir Schweitzers taka
við verðlaununum.
Var ennfremur ákveðið að á
næstu árum yrðu verðlaunin 100
þúsund dollarar hverju sinni.
Félag Leifs Eiríkssonar var
stofnað í Bandaríkjunum árið
1950 fyrir forgöngu Jóhannesar
Newton, sem er Skagfirðingur í
móðurætt, lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík
árið 1941 og fór að því loknu
til Bandaríkjanna þar sem hann
stundaði verkfræðinám við John
Hopkins háskólann. Settist Jó-
hannes Newton að í Bandaríkj-
unum eftir verkfræðinámið og
starfar nú sem verkfræðingur
hjá Northrop Aviation, Hefur
Jóhannes Newton síðar tvisvar
sinnum gegnt embætti forseta
félagsskaparins og jafnframt
setið í stjórn systurfél. Leifs Eir
íkssonarfél. sem var stofnað ár-
ið 1954 og hefur verðlaunaveit-
ingar á sinni könnu.
Félagsskapurinn er alþjóðleg
ur og stefnt er að því að stofna
deildir í sem flestum löndum. í
Bandaríkjunum einum eiga fé-
lögin meðlimi í 25 ríkjum.
Eitt af fyrstu verkefnum félag
anna var að fá bandaríska þjóð
þingið til þess að samþykkja
dag Leifs Eiríkssonar, sem hátíð
isdag. Það tók sinn tíma. En
það voru margir fúsfr til hjálp-
ar.
Fyrst leituðu meðlimimir til
lögfræðilegrar nefndar öldunga-
deildarinnar, það var árið 1959.
Fóru þeir þangað til þess að
kynna sér hvemig bezt væri að
leggja málið fram. Formaður
nefndarinnar lagði þeim góð ráð,
það var öldungardeildarþingmað
ur að nafni Lyndon Johnson.
Eftir að hafa unnið lengi að
söfnun gagna og þúsunda undir-
skrifta til þess að styðja beiðni
sína var hún lögð fram á þingi
af öldungardeildarþingmanni að
nafni Hubert Humphrey. Níu/
aðrir þingm. lögðu málinu lið og
fyrir rúmu ári varð frumvarpið
að lögum.
Til þess að beina athygli al-
mennings að þeim sögulegu stað
reyndum, sem tengdar eru nafni
Leifs Eiríkssonar var efnt til
Jóhannes Newton t. h. afhendir Warren G. Magnúson viðurkenningarskjal.
hinnar árlegu, alþjóðlegu verð-
launa, sem fyrr1 getur.
Tilnefning Sch;etzers sem verð-
launahafa var sú f jórða i röðinni.
Aðrir verðlaunahafar eru: Bemt
Balchen, hershöfðingi í banda-
ríska flughemum, frumkvöðull
þess að flogið yæri yfir Norður-
pólinn og flugmaður Byrd leið-
angranna, Dr. Lee Dubridge, for
seti Tæknistofnunar Kalifomíu
og Dr. Glenn T. Seaborg einn af
forvígismönnum friðsamlegrar
notkunar kjarnorkunnar, sem á
sæti 1 kjameðlisfræðinefnd
Bandaríkjanna. Verðlaunaveiting
hins síðast nefnda fór fram í
Los Angeles þann 29. jan. í ár.
Fyrir utan fjárhæðina, sem veitt
er hvert sinn er verðlaunahafi
sæmdur verðlaunapeningi úr
bronzi. Er á annarri hlið penings
ins mynd af víkingaskipi en á
hinni heimsmynd og áletrunin,
„Fyrir könnunarstarf".
Við þetta tækifæri sagðist
verðlaanahafa í þakkarræðu
sinni á þessa leið:
„Hver öld hefur sinn eiginn
sjóndeildarhrlng, og strandir,
sem enn hafa ekki verið uppgötv
aðar og ný landamæri. Og á
hverri nýrri öld er borin ný kyn
slóð óttalausra könnuða. Enda
þótt ferðir þeirra hafi verið á
ýmsan veg hafa menn eins og
Galileo, Newton, Einstein, Fermi
Columbus, Perry, Piccard, Hill
ary og Glenn allir verið gæddir
einhverju af anda Leifs Eiríks-
sónar og manna víkingaskip-
anna.
Nú skorar framtíðin á okkur
á annan og mikilfenglegri hátt.
Sjóndeildarhringurinn hefur
stækkað, fjarlægðimar eru meiri
En þessar ókunnu strendur
verða uppgötvaðar. Þær verða
fundnar og kannaðar ekki að-
eins af því að þær eru þarna
heldur vegna þess að allt, sem
er til og er óþekkt er sönn
áskorun á huga og líkama manns
Loftleiðir bióða verð-
jT
launahafa til Islanas
Stutt spjall við Sigurð Magnússon blaðafulltrúa
Slgurður Magnússon
Loftleiðir hafa ákveðið í sam
bandi við úthlutun Leifs Eiríks-
sonar verðlaunanna að bjóða
verðlaimahafa hverju sinni í
nokkurr daga íslandsferð til
þess að s.koða ættarslóðir Leifs
Eiríkssonar.
Megum við íslendingar því
eiga von á heimsóknum ýmissa
heimsþekktra manna og kvenna
hingað til lands í þessum til-
gangi.
Sigurður Magnússon blaða-
fulltrúi Loftleiða var viðstaddur
hátíðahöldin i New York á dög-
unum og ræddi tíðindamaður
blaðsins stuttlega við hann I
því sambandi.
— Það var mikið fjölmenni
statt þarna, byrjar Sigurður og
íslendingahópurinn, sem kom
saman var mjög ánægður með
það, sem fram fór. Það er rétt
að rifja upp í sambandi við þetta
mál nokkuð, sem ýmsir gleyma.
Að það voru Vestur-lslendingar,
sem á sínum tíma höfðu for-
göngu um það að Bandaríkja-
þing gaf Leifsstyttuna árið 1930
og undirstrikuðu með þeirri á-
letrun, sem á henni stendur við-
urkenningu Bandaríkjaþings á
þeirri sögulegu staðrevnd að
það voru íslenzkir menn, sem
fyrstir hvítra manna fundu
Vesturálfuna.
Svo vikið sé aftur að hátíða-
höldunum fór fram afhending
viðurkenningarskjals, sem Warr
en Magnús., senator hlaut fyrir
framgöngu sína í því að fá dag
inn viðurkenndan sem hátíðisd.
en Warren, sem er af sænskum
ættum og ættaður frá Minne-
sota hefur frá fornu fari haft
áhuga á þessu máli og lagði það
á sínum tíma fyrir bandaríska
þingið. Hann hélt þarna ræðu.
— Nú hafa Loftleiðir ákveð-
ið að bjóða verðlaunahafa hing
að til lands, verður þetta ekki
mikil landkynning?
— Það lætur að líkum að ef
heimsfrægir menn þiggja verð-
launin og koma til íslands að
það vekur athygli á þeirri stað-
reynd að Leifur Eiríksson er
borinn og bamfæddur Islend-
ingur, þótt um það megi deila
hvort Grænlendingar geti gert
tilkall til hans ,og að vesturfar-
amir eru íslenaingar. Það er ó-
umdeild viðurkenning á þeirri
staðreynd. Við teljum að með
því að bjóða verðlaunahöfum sé
það kannski ekki landkynning
heldur undirstrikun á sögulegri
staðreynd.
— Nú hefur fundur Yale-
kortsins vakið mikla athygli,
komu Leifs Eiríkssonar-félögin
nokkuð við sögu í því máli?
— Kortafundurinn vakti
mikla athygli og bára frásagnir
blaðanna þess vitni. Nei, fé-
lagskapurinn kom ekki við sögu
í þyí máli, sem mér skilst að
sé enn ein stoðin, sem rennur
undir þær gömlu staðreyndir
sem skráðar eru í okkar fomu
bókum.