Vísir - 03.04.1968, Blaðsíða 8

8
V1SIR . Miðvikudagur 3. apríl 1968.
Otgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
RitsríOri: Jónas Kristjánsson
ASstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson
Frettastjón: Jon Birgir Pétursson
Ríístjornarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Bergþór Olfarsson
Auglýsingar: Þingholtsstræti 1. Símar 15610 og 15099
Afgreiðsla : Hverfisgötu 55. Sími 11660
Ritstjórn: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 linur)
Áskriftargjald kr. 115.00 á mánuði innanlands
í lausasölu kr. 7.00 eintakið
Prentsmiðja Vísis - Edda hf.
Samtvinnað atvinnulíf
Ríkisstjórn Ólafs Thors, eða viðreisnarstjórnin, eins
og hún er jafnan nefnd, hafði þá fyrirhyggju að huga
aö fjölþættara atvinnulífi í framtíðinni til þess að
treysta öryggi og afkomu landsmanna.
Bjarni Benediktsson, sem þá var iðnaðarmálaráð-
herra, setti á laggirnar stóriðjunefnd til þess að kanna
til hlítar möguleika okkar til stóriðjuframkvæmda.
Aðrir höfðu hugsað á sömu lund áður, en til fram-
kvæmda hafði aldrei komið.
Það féll síðan í hlut núverandi iðnaðarmálaráð-
herra, Jóhanns Hafstein, að ljúka stóriðjusamning-
unum fyrir hönd ríkisstjórnarinnar, en á þeim grund-
vallast stórvirkjun í Þjórsá við Búrfell, álverksmiðju-
byggingar við Straumsvík og hinar miklu hafnarfram-
kvæmdir þar.
Ráðagerðir og framkvæmdir byggðust á því raun-
sæja mati, að svipull er sjávarafli og að mjög einhæft
atvinnulíf er lítilli þjóð í örum vexti hættulega ótryggt.
Þetta hefur síðan komið greinilega á daginn. Þegar
verið var að undirbúa og koma samningum um stór-
iðju á lokastig, var mjög gott árferði, góður sjávar-
afli og síhækkandi verðlag á erlendum mörkuðum.
Þetta reyndu skammsýnir og miður sanngjarnir
stjórnmálaandstæðingar að nota sem vopn gegn á-
formum ríkisstjórnarinnar. Talað var um vantrú á
íslenzku atvinnuvegunum, einkum sjávarútvegi, og
nú ætti að eyðileggja hann með því að soga vinnu-
aflið frá honum í aðrar atvinnugreinar. Þetta þótti
hljóma allvel þá og margir máttarstólpar í íslenzkri
útgerð bitu á agnið. Auðvitað gat aldrei hugsazt, að
nýjar atvinnugreinar yrðu hinum eldri fjötur um fót,
þvert á móti. Fyrir stjórnarandstöðunni vakti líka,
sannast bezt að segja, aldrei annað en að tefja málin,
ef vera kynni, að hún síðar meir gæti orðið með í
spilinu og þakkað sér verkin. Það er kaldranalegt að
segja svo, eh þetta er umbúðalaus sannleikur.
Nú er framhald stóriðju og hvers konar nýrrar iðju
og iðnrekstrar það, sem mestu máli skiptir. Bretar
hafa skuldbundið sig'til þess að greiða úr ríkissjóði
40% stofnkostnaðar við byggingu álverksmiðju, ef er-
lend fyrirtæki gætu þá freistazt til slíks framtaks í
landi þeirra, til eflingar atvinnulífi og framleiðslii.
Aðrar þjóðir hafa slegið stórlega af fyrra rafmagns-
verði í sama tilgangi. Allt gerir þetta aðstöðu okkar
miklu erfiðari hér eftir en áður, en staðfestir um leið,
hversu hagstæðum samningum við náðum við sviss-
neska fyrirtækið og að þeirri samningagerð varð lok-
ið á elleftu stundu.
Iðnþróun landsins í framtíðinni er eitt mikilvægasta
málefni þjóðarínnar. í senn treystir iðnþróunin öryggi
þjóðarinnar og eflir hinar atvinnugreinar landsmanna,
sem þjóðin hefur byggt upp og verður enn að byggja á.
Listir--Bækur-Mermingarmál
Loftur Guðmundsson skrlfar leiklistargagnrýni:
HIIÍÍiÍilÍÍÍIiÍ:

i' :
Atriði úr Pésa prakkara.
Barnaleikhúsið oð Tjarnarbæ:
Pési prakkari
eftir Einar Loga Einarsson
Leikstjóri: Inga Laxness
/^róskan í íslenzkri leiklist er
mikil um þessar mundir.
Sennilega verður ekki tölu á þá
komið, sem leggja að einhverju
leyti stund á leiklist um þessar
mundir, ný leiksviðsverk leljast
, ekki lengur til tíðinda, nýir og
efnilegir höfundar eru að verða
álíka fjölmennur hópur og ljóð-
skáldin áður. Þetta er gott og
blessað, jafnvel þótt ekki sé allt
fyrir ofan meðallag, þessi al-
menni áhugi, þessi almenna til-
raun, ef svo mætti að orði kom-
ast, leiðir fyrr eöa síöar fram á
sjónarsviöið hæfileikamikla ein-
staklinga, sem vinna eftirminni-
leg afrek. >eir geta risið upp
þegar minnst varir og öllum aö
óvörum, en þeir geta líka klifið
brekkuna hægt og smám saman
upp á tindinn. Þannig er það :
aliri list. Aðalatriðið er það, að
öllum, sem hafa löngun og hæfi-
leika, gefst kostur á að afla sér
þekkingar, þjálfunar og reynslu,
og að þeir eigi að mæta skilningi,
áhuga og sanngirni.
Með til'ljti tll þessa ber aö
fagna þeirri tilraun nokkurra
ungra áhugamanna um leiklisjt
að stofna hér bamaleikhús. Að
vísu hefur bæöi Þjóðleikhúsið og
Leikfélag Reykjavikur munað
eftir yngstu kynslóöinni og sýnt
barnaleikrit áflega aö undan-
fömu — við mikla aðsókn, og
fögnuð hinna ungu áhorfenda.
En bamaleikhúsið á fullan rétt
á sér engu að síður, ekki hvað
sízt vegna þess, aö þar er á
ferðinni ungt fóik, sem virðist
hafa sett sér það markmið að
gefa yngstu kynslóðinni ekki að-
eins kost á aö sitja á áhorfenda-
bekk, hfeldur að koma fram á
leiksviði sem virkir þátttakend-
ur. Verði framhald á þessari
starfsémi, og vonandi er aö svo
veröi, þá er aldrei að vita nema
að einhverjir þeirra, sem þar
stíga sín fyrstu skref á leiklist-
arbrautinni, eigi eftir að láta
þar til sín taka svo um munar
— hvernig svo sem til tekst í
fyrsta skiptið.
Frá þessu sjónarmiði finnst
mér að líka beri að lfta á frum-
raun hins nýstofnaða bamaieik-
húss. Fáir eru smiðir í fyrsta
sinn, og mikilvægast aö ásetja
sér að gera betur næst, en missa
ekki móöinn. Fyrsta viðfangsefn-
ið, „Pétur prakkari", eftir Ein-
ar Loga Einarsson, er ekki galla-
laust verk, enda mætti minna
gagn gera, en sem slíkt hefur
það þann kost, sem allt veltur
á — það er vel við hæfi yngstu
kynslóöarinnar; fjörmikiö, alltaf
eitthvað kátbroslegt að gerast.
Leikritið er sett saman úr stutt-
um myndum, sem hver um sig
gæti verið sjálfstætt atriði —
eins konar „revýa“ — og fyrir
það verða hvergi dauðir punkt-
ar, því að hvert atriði hefur
sína spennu og lausn. Sennilega
er þetta einmitt æskilegasta
formið fyrir yngstu leifchúsgest-
ina; ekkert sem dregst á lang-
inn, alltaf ný og ný mynd. Að-
alleikararnir eru sjálfir böm að
aldri, en standa sig af mikilli
prýði, og leynir sér ekki að leik-
stiórinn, frú Inga Laxness, hefur
leiðbeint þeim af elju og lagni.
Þau höfðu sjálf ákaflega gaman
af að leika, og öll framkoma
15. maí 1943 var Færeyinga-
félagið í Reykjavík stofnað.
Tilgangur félagsins var og er
sá, að fá Færeyinga á íslairdi til
að vinna saman að sameiginleg-
um áhugamálum, varöveita þjóð
ernið og vera tengiliður milli
íslenzku og færeysku þjóðar-
innar.
í tilefni afmælisins mun fé-
Iagið gangast fyrir veizlu að
þeirra var frjáls og óþvinguð,
og tóku þeim heldur eldri leik-
urum, sem þama fóru með hlut-
verk, f rauninni fram um flest.
Guðmundur Þorbjömsson leik
ur Pésa, aðalprakkarann. Fram-
sögn hans er mjög skýr o^ skil-
merkileg, og sama er að segja
um félaga hans, Gunnar Birgis-
son sem leikur Fríssa
og Ragnheiði G. Jónsdóttur,
sem leikur Sollu, og sýnir
það enn vandvirkni leikstjórans.
Guðjón Bjamason leikur Þorgeir
heldur vitgrannan náunga, og
tekst sómasamlega. Lilja Ol&-
dóttir leikur þvottakonu, en þeir
Hannes Ragnarsson og Grétar
Hjaltason, stæðilega lögregh*-
þjóna. Mér fannst leikur þeirra
þriggja ekki eins vel unninn og
prakkaranna þriggja. Ég þykist
áður hafa séð þess merki, að
ungu fólki láti yfirleitt ekki sem
bezt að leika fyrir böm. Hins
vegar tekst eldri leikurum það
oft með ágættim — eldri leikur-
um og bömunum sjálfum. Skýr-
ingin á því fyrirbæri er kannski
nærtækari en margur heldur.
Ungu fólki hættir við að líta á
böm sem „krakka“, til að full-
vissa sig um aö þaö sé sjálft
orðið fullorðið.
Ég er ekki í neinum vafa um
að „Pési prakkari** á vinsældir
fyrir höndum. Vonandi veröur
sömu sögu að segja um hið ný-
stofnaða bamaleikhús. Hug-
myndin er góð og timabært aö
hrinda henni f framkvæmd, og
svo vel er að mörgu leyti af stað
farið, aö það vekur góðar von-
ir um framhaldið.
Hótel Borg næstkomandi laug-
ardagskvöld 6. apríl.
Heiðursgestur félagsins verð-
ur prófessor Ohr. Matras og frú.
Prófessor Matras mun meðan
hann dvelur hér á landi halda
fyrirlestur í Félagl lsienzxra
fræöa.
Félagið hefur gefið út lítið af-
mælisrit, þar sem bæði íslend-
ingar og Færeyingar minnast
stofnunar félagsins svo og sam-
skipta Færeyinga og íslendinga.
/
Færeyingafélagið í
Reykjavík 25 ára