Vísir - 23.10.1968, Blaðsíða 8

8
V1SIR . Miðvikudagur 23. október 1968.
\
VISIR
Otgefandi: Reykjaprent h.t
Framkvæmdastjóri Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjómarfulltrtli: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastióri: Bergþór Oifarsson
Auglýsingar: Aðalstræti 8. Slmar 15610 11660 og 15099
Afgreiðsla • Aðalstræti 8. Simi 11660
Ritstjóm: I tugavegi 178. Simi 11660 (5 linur)
Áskriftargjald kr. 125.00 á mánuði innanlands
1 lausasölu kr. 10.00 eintakið
Prentsmiðja Vfsis — Edda h.f.
Krafan um kosningar j
Tfrninn birti s.l. laugardag forustugrein undir sömu (
fyrirsögn og er í Vísi í dag. Vísir hefur þegar fjallað (
um, hve óeðlileg slík krafa er, meðan yfir standa við- /
ræður allra stjórnmálaflokka um hugsanlegt sam- >
komulag um leiðir í efnahagsmálunum. Að hinu skal
nú vikið að athuga sitthvað af því, sem Tíminn styður '
með kröfu sína um kosningar. h
Höfuðrökin eru þau, segir Tíminn, „að viðhorfin í V
atvinnu- og efnahagsmálum séu miklu augljósari nú,
en þegar kosið var seinast, og því auðveldara fyrir (
kjósendur að dæma um málin“. Blaðið segir, að fram- (
sól^narmenn hafi gert sitt bezta til þess að skýra þetta (
fyrir þjóðinni og búa hana undir, að erfiðleikar væru /
fyrir höndum, en stjómarflokkarnir hafi reynt að >
leyna þessu eftir beztu getu. Framsóknarforustan hef- j
ur reynt að halda þessari firru fram til þess að draga (
úr vonbrigðum sínum með kosningaúrslitin. (
Rétt er það, að nú er margt miklu Ijósara um erfið- /
leika þjóðarinnar en fyrir kosningarnar 1967. En það /
er vegna þess, að ný viðhorf hafa komið til; borið ,
hefur að garði nýja og óvænta erfiðleika, sem eng-
inn gat sagt fyrir um fyrri hluta árs 1967 fyrir kosn-
ingamar, ekki Framsóknarflokkurinn frekar en aðr-
ir aðilar.
Minnist nokkur þess að hafa heyrt framsóknar-
frambjóðendur segja fyrir kosningarnar, að engin
sumarsíldveiði mundi verða við ísland og síldveiði-
flotinn mundi þurfa að berjast við litla og stopula
veiði norður í hafsauga 700—800 mílur norðaustur
af landinu? Minnist nokkur kjósandi þess að hafa I
heyrt þá segja fyrir kosningarnar, að sama sagan
mundi endurtaka sig í miklu verri stíl á þessu sumri
og að undir þetta ætti þjóðin þá að búa sig? Minnist
nokkur þess að hafa heyrt framsóknarframbjóðendur
segja það fyrir kosningarnar, að borgarastyrjöld
mundi brjótast út í Nígeríu þá um vorið og henni
mundi ekki ljúka næstu ár og þar með lokast okkar
verðmæti skreiðarmarkaður í Afríku? Minnist nokk-
ur kjósandi þess að hafa hpyrt þá segja fyrir kosn-
ingar, að verð útflutningsafurðanna mundi halda
áfram að falla og skapa okkur meiri vanda en við
höfum nokkm sinni áður þurft að glíma við?
Auðvitað verður öllum þessum spurningum svarað
neitandi eðli málsins samkvæmt. En hví vilja menn
láta eir og kjánar og segja eins og Tíminn: „Nú dylj-
ast erfiðleikarnir ekki lengur“? Vissulega duldust fyr-
ir kosningar erfiðleikar, sem enginn gat séð fyrir, en
cru nú því miður fram komnir.
Hitt er svo staðreynd, að þjóðin hafði búið vel um
sig á viðreisnartímabilinu, og þess vegna stöndum
við nú betur að vígi en ella að brjótast gegnum hina í
miklu erfiðleika. I
Rhodesía — lokaþáttur?
• Umrseöumar um Rhodesíu
í neðri málstofu brezka
þingsins snerust um tillögur
Wilsons forsætisráðherra eða
öilu heldur þau skilyrði, sem
Rhodesía yrði að ganga aö,
öllum.
1^0 það kom fljótt í ljós, að eitt
skilyrðanna taldi Ian Smith
sig ekki geta fallizt á, og eftir
stjórnarfund var það talið óað-
gengilegt með öllu, en það var
skilyrði varðandi áfrýjunarrétt
1 málmrj- hörundsdökkra manna,
þ.e. léýndaráðið í London átti
áfram að vera æðsti dómstóll
um stjómarskrárleg atriði I
slíkum rnálurn. í útvarpsávarpi
til þjóðarinnar óskaði Smith svo
frekari skýringa. Þegar þetta er
skrifað er Smith nýbúinn að
lýsa yfir, að formlegt svar Rhod
esíustjómar við skilyröum Wil-
sons sé tilbúið — og er nú eftir
að vita- hvort það verður afhent
í tæka tíð til að hafa áhrif á um-
ræðuna í neðri málstofunni.
Noyes Thomas telur mikið
við liggja fyrir Wilson að fá mál
ið úr sögunni með samkomulagi,
Noyes Thomas ræðir við Ian
álits síns sem leiðtoga vegna og
efnahagsins (sbr. myndatexta á
þessari síðu). Árlegt fjárhags-
tjón Breta af refsiaðgerðunum
nemur upp undir 300 milljónum
dollara. Noyes Tomas lýsir eftir
litinu við Rhodesíustrendur sem
hálfgerðum skrípaleik, því að
æ fleiri erlend skip bruni fram
hjá hinum brezku eftirlitsskip-
um, og þessi erl. skip séu hlaðin
vömm til Rhodesíu. Það hlýtur
að vera ljóst, segir hann, nema
öllum þeim sem þykkasta hafa
höfuðskelina, að þótt refisað-
gerðimar lami Rhodesíu, dugi
þær ekki til að slá hana niður.
Sannleikurinn um þetta er vit
anlega, að bæöi Rhodesía og
Bretland hafa beöið mikið efna
hagslegt tjón vegna refsiaðgerð-
anna.
íhaldsflokkurinn brezki hefur
vitanlega notað sér það hvemig
Wilson hefir haldið á málunum
og gagnrýnt hann fyrir stefnuna
ekki aðeins gagnvart Rhodesíu
heldur og Suður-Afríku, þar sem
til boða stóðu tilboö um við-
skipti upp á hundruð milljóna
punda, en þeim var hafnað
vegna tillitssemi við blakkar
samveldisþjóðir, en þær em með
al hörðustu gagnrýnenda Wils'-
ons gagnvart Rhodesíu. Harðast
Smith.
ur gagnrýnenda er Kenneth
Kaunda, en hann og fleiri hafa
æ krafizt vopnaðrar flilutunar
Breta til að koma Rhodesíu á
kné, en því hefir Wilson neitað.
Nú sakar hann Wilson um að
leika tveimur skjöldum —
kveðst enda sannfærður um aö
Wilson muni ekki aðeins semja
við Smith heldur senda honum
herlið til þess að berjast við
blakka baráttumenn frelsis í
Rhodesiu (þ.e. hermdaverka-
menn sem þjálfaðir em I Kenya
til flugumannastarfa I Rhodesíu)
Wilson þarf að sætta sam-
veldið við gerðir sínar. Hann hef
ir ávallt, sem vonlegt er, talið
það höfuðatriði að vemda sam-,
veldistengslin. Hvort það tekst
er með öllu óvist og þau gætu
bilað einmitt á Rhodesíu, slaki'
hann til.
Og innan eigin flokks á Wil-
son í erfiðleikum. Yfir 70 þing-
menn í flokki hans, Verkalýðs-
flokknum hafa sameinazt um á-
lyktun, vegna þess að þeim
finnst of langt gengið í samninga
átt með skilyrðunum f plagginu,
sem Wilson afhenti Smith á
þiljum beitiskipsins Fearless í
Gíbraltar-höfn fyrir nokkmm
dögum.
Enn þreytn þeir knpphlnupið, Wilson og Smith
Sú var tíðin, að Wilson lét sér
þau orð um munn fara, að hann
mundi koma stjóm Smiths á
kné á nokkrum „vikum fremur
en mánuðum“ og minnir brezki
fréttaritarinn Noyes Thom-
as á þetta nú er neðri málstofan
ræðir Rhodesíumálið og 70 þing
menn hafa lýst sig andvíga sein
ustu tillögum Wilsons. — Kapp
hlaupið stendur enn milli
Wilsons og Smiths. vik-
uraar urðu að mánuðum
mánuðimir urðu að árum — og
enn er dellan óleyst. Enn þreyta
þeir kapphlaupið Wilson og
Smith, en Noyes Thomas segir,
að þaö hafi ekki verið hinn
hrokafulli Wilson Tiger-viðræðn .
anna, sem hafl rætt við Smith
á Fearless, heldur hógvær san-.-=
Ingafús Wilson, sem þurftl að
bjarga áliti sjálfs sfn og efna- •
hag landsins með því að Ieysa
málin með samkomulagj.