Vísir - 05.11.1968, Blaðsíða 4

Monty haföi
nærri misst
sverðið
Montgomery lávarður, sem nú
er áttræður, hafði nærri misst
sverðið í höfuðið á Elisabetu
di^)ttningu. Hann bar sverð rfk-
isins, prýtt gimsteinum, við setn-
ingu brézka þingsins um daginn.
Monty veiktist snögglega og urðu
ménn að aðstoða hann.
Montgomery marskálkur er
kunn striðshetja úr seinni heims-
styrjöldinni og hefur síðan vakið
heimsathygli fyrir frumleg um-
mæli af ýmsu tagi. Hann hafði
verið lasinn nú í haust, en var
talinn á góðum batavegi.
Montgomery með sverðið.
Danskt skilti: Ekki æskilegt. Kanadískt: Enginn nennir að
veröa heimsmeistari.
Danskt: Fagurfræöilega rétt en
ekki nothæft.
Danskt: Ekki fagurfræðilegt, en
áhrifamikið.
HARÐI ÁRÓÐURINN GEGN REYK-
INGUM BER EKKI ÁRANGUR
Harði áróðurinn gegn sígarettu-
reykingum er ekki árangursrikur.
Hinn mikli fjöldi ógnvekjandi og
aðvarandi áróðursskilta, sem tíðk
ast víða erlendis, missir yfirleitt
marks.
Þetta er niðurstaða hóps sér-
fræðinga, sem kom nýlega saman
i Genf til að ræða krabbameins-
rannsóknir. Áróðurstæknina bar
þar á góma, Voru ræddar að-
ferðir hinna ýmsu ianda við þetta.
Margur danskur áróður var hart
gagnrýndur, en sum dönsk skilti
fengu hrós.
Ég dey hvort sem er.
Eitt danskt: skilti, samið af
landssamtökunum til varnar
krabbameini, sýnir rjúkandi vindl
ing, og myndar reykurinn haus-
kúpu, tákn dauðans. Mönnum
leizt Hla á þennan áróður. Einn
sérfræðingurinn, prestur sagði:
„Ég veit mætavel, að ég mun
deyja einhvem tíma, hvort sem
ég reyki vindlinga eða ekki. Mér
finnst þess vegna, að hætta ætti
að nota hrollvekjandi áróður, eins
og hauskúpur, krossa og líkkist-
ur. Þessi tákn hafa ákveðna merk
ingu, sem ekki er unnt að ræða.
Fullorðið fólk hefur raunsæja af-
stöðu til dauðans, og ungt fólk
hugsar líklega alls ekki um hann.
Of harður áróður hefur gagnstæð
áhrif við þau, sem stefnt er að.“
Auðmýkíng og sektarkennd.
Meðal annarra áróðursskilta,
sem gagnrýnd voru, var skilti frá
Austurríki, sem sýnir bam nokk-
urt bak við rimla, sem gerðir eru
úr sígarettum, Sérfræðingamir
sögðu, að það sýndi skort vilja-
styrks til að standast lokkun
vindlinganna, og vlli auðmýkingu
og sektarkennd. Enginn sérfræð-
inganna taldi þetta geta fengið
nokkum mann til að hætta að
reykja.
Danskt skilti, er fékk hrós, sýn
ir rjúkandi vindling, og myndar
reykurinn orðið „cancer", krabbi.
Það var talið fagurfræðilega rétt
gert. Hins vegar töldu menn, að
það næði ekki árangri, það er
enginn hætti að reykja við að
horfa á það.
Lika hættulegt að reykja úti i
guösgrænni náttúrunni.
Japanskt skilti sýnir nútíma
stórborg með reykplágum og
vindlingareyk. Það virtist gefa í
skyn, að fólk fengi lungnakrabba
af lífi sínu í stórborg og sýndi
ekki, að það sé jafnhættulegt
heilsu fólks að reykja úti í guðs
grænni náttúrunni.
Sérfræðingamir voru hrifnir af
dönsku skilti, sem sýndi dreng,
sem reykir. Tóbakið ræöst á
hjarta bamsins eins og slanga.
Þetta var ekki talið fagurfræði-'
egt, en mjög árangursríkt. Ungur
maður í hópnum spurði, hve
margar sigarettur mætti reykja,
og ákvað að minnka við sig reyk-
ingar.
Austurrískt: Hefur engin áhrif.
íþróttahetjur áhrifalausar.
Víða um lönd hefur mikið ver-
ið gert til þess að fá fólk til að
hætta að reykja, og oft hafa
íþróttastjörnur verið leiddar fram
og bent á, að ýmsir slíkir kappar
reykji ekki. Sérfræðingamir
töldu þann áróður ónýtan. Um
slíkan áróður segði fólk aðeins:
„Við vitum ofurvel, að það er
óhollt að reykja, en við ætlum
ekki að verða heimsmeistarar í
íþróttum. Það getum við hvort
eð er alls ekki“.
Bandarikjamenn hafa reynt að
sýna ljósmyndir af ungu fólki, er
reykir. og höfðu kaldhæðnislegan
texta undir myndunum á götu-
máli. Þessi áróður fékk ekki náð
hjá sérfræðingupum.
. Enskt: Ekki að hafa dauðatákn.
Vindlingar og frami.
Skilti hafa yfirleitt jákvæðan
boðskap. Þau stefna yfirleitt að
sölu einhvers sérstaks. Ungt fólk,
sem sér frægt fólk, kvikmynda-
stjörnur oj yfirstéttarfrúr í sport
bílum reykja sígarettur, hefur
tengt reykingamar frama og
frægð í lífinu.
Þess vegna töldu fræðimenn-
imir, að harður áróður missti
marks. Hann kallaði' fram sjálfs-
vamarviðbrögð. Nú sem stendur
virðast reykingamenn vita, að
reykingar eru skaðlegar, en á
sama tíma vill enginn, sem veit
að dauðinn bíður hans einhvern
tíma, neita sér um ánægju í til-
verunni, að einhverju marki.
!
í
Andvaraleysi á
kjarnorkuöld.
Heimsstyrjöld er flestum ís-
lendingum næsta fjarstæðu-
kennt umhugsunarefni, sem
betur fer kannski. — Fóik lítur
á hana eins og hverja aðra
grýlu, sem litil böm eru hrædd
við. — Nú og ef til styrjaldar
kæmi, sem væntanlega yrði þá
kjamorkustyrjöld, þá hugsar
fólk sér ao það yrðu ragnarök
þessarar tilvem og þess vegna
alger óþarfi að vera að gera sér
rellu út af lífinu eftir það.
Það er kannski vegna þess,
að Islendingar hafa aldrei bein
linis dregizt inn í hildarleik
heimsstyrjaldar, að þeir em svo
Iausir við þessa stríöshrollvekju.
í öllum nágrannalöndum okkar
er ínilljöröum króna varið til
athugana og undirbúnings á
hugsanlegum vömum gegn
kjamorkustyrjöld og sýklahem-
aði. — Hér á landi hefur alls
20 milljónum króna verlð varið
til þessara hiuta — á mörgum
árum, eða frá þvi starfsemi Al-
mannavama hðfst á árinu 1962.
— Hins vegar er áætlað að um
600 milljónir þurfi til þess að
koma þessum vömum í viðun-
andi horf.
Víða i nágrannalöndum okk-
ar, til dæmis á Norðurlöndum,
er við byggingu stórhýsa gert
ráð fyrir skýlum, sem hýst
gætu alla þá sem að staðaldrí
eru í byggingunni. Skýli þessi
eru þannig úr garði gerð að
þau eiga aö draga að minnsta
kosti hundraðfalt úr geislavirkni
frá geislavirku úrfalli utan
þeirra. — Skýli þessi em birgð
upp af vatni og vistum. —
Þessl skýli standa að sjálf-
sögðu ekki auð daglega. Venju
Iega eru þau f kiöllurum hús-
anna, oft innréttuð sem sam-
komusalir eða til dæmis leik-
fimisalir i skólum.
Einn salur fyrir leikfimi,
annar fyrir samkomur,
en enginn griðastaður
fyrir geislaryki.
íslendingar leggja flestum
þjóðum m°ira upp úr traustum
og vönduðum húsum. Við byggj
um flest okkar hús, stór og
smá, úr jámbentrí steinsteypu
og kostum til þeirra langtum
melru en gerist meðal ná-
granna okkar. — Hins vegar
gleymum við hreint út sagt í
„flottheitum“ okkar að gera ráð
fyrir hugsanlegum heimsófriði.
Og bó er enginn svo bjartsýnn
að halda, að við slyppum ó-
skaddaðir úr þeim gráa leik. —
Við fyllum upp fjölda hús-
'grunna, sem gætu oröið gagn-
legir í þessu tilllti og aö sjálf-
sögðu þjónað öðrum þörfum
alla iafna. — Við reisum stór
og myndarleg íþróttahús við
skóla okkar og samkomusali
með viðum gluggum. — Þetta
hvort tveggja værí hægt að sai?
eina í einum voldugum kjallara
sal, sem jafnframt væri byrgi
fyrir kjarnorkugeislum, ef til
styrjaldar kæmi.
Það litla, sem gert hefur ver
ið í almannavörnum hér á landi
er meðal annars, að kanna stein
steypta kjallara, sem gætu
hugsanlega þjónaö þessu Tjlut-
verki, ef til kæmi. Þannig hefur
tekizt að finna pláss fyrir 47
þúsund manns. — Þessir staðir
þurfa bó ýmissa endurbóta við
og ekkert hefur verið hugsað
fyrir matarbirgðum og neyzlu-
vatni bar. — En hvar eiga svo
hinir að vera? — Væri ekki ráð
að hugsa til þelrra í opinberum
og öllum meiri háttar bygging
um næstu árin.
Jón Hjartarson.
KJALLARAGREININ
(
i
t
j