Alþýðublaðið - 12.11.1966, Qupperneq 8

Við skrifborðið uni ég mér bezt
Frú Elínborg Lárusdóttir, rit-
(höfundur á 75 ára afmæli í dag.
Frú Elíriborg er víðlesinn rithöf-
undur og hefur þegar skrifað hátt
á þriðja tug bóka. Nýjasta bók
Ihennar er Dulrænár frásagnjr
sem kom út nú fyrir nokkrum
dögum.
Tiiaðamaður Alþýðublaðsins
ræddi nýlega við frú Elínborgu
á 'heimili hennar og manns hennar,
séra Ingimars Jónssonar.
— Hvar eruð þér fædd og
uþpalin, frú Elínborg?
— Ég er fædd á Tunguhálsi í
Lýtingsstaðahreppi í Skaga-
firði. Faðir minn hét Lárus Þor-
steinsson, Jónssonar, bónda á
Kálfárvöllum á Snæfellsnesi. Móð
ir mín hét Þórey Bjamadóttir,
Hannessonar, prests að Ríp í
Skagafirði.
Ég er alin upp í Skagafirðin-
um. En fór 15 ára gömul á Kvenna
skólann á Blönduósi og var þar í
tvo vetur, síðan var ég tvo vetur
í Kennaraskólanum og einn vetur
í hússtjórnarskóla á Akureyri.
— Þetta hefur verið mjög góð
menntun, sérstaklega á þeim tíma.
— Já, þetta þótti góður undir-
ibúningur út í lífið.
— Og 'hvenær kom svo áhuginn
á ritstörfunum?
— Það var nú bara tilviljun. Ég
ætlaði mér aldrei að verða rit-
höfundur. En Einar Kvaran sá
þessar sögur mínar og vildi endi
lega að ég gæfi þær út. Þeim var
strax vel tekið og seldust fljót-
lega upp. Og einhvern ve'ginn
hefur þetta orðið svona, að ég hef
haldið áfram að skrifa.
— Og hafa ekki ritstörfin veitt
yður mikla ánægju?
— Jú, það er óhætt að segja
það, ég kann ákaflega vel við mig
við skriftirnar. Ég hef skrifað
bæði smásögur, stórar sögur eða
,,rómana“, ævisögur og 4 bækur
um miðla og dulrænar sagnir ag
það er sú fimmta um þau efni,
sem nú er nýkomin út.
— Og hvenær kom fyrsta bók-
in yðar út?
— Fyrsta bókin mín kom út
1935, Sögur, smásagnasafn. Ég
byrjaði ekki að skrifa, fyrr en
árið 1932, þá skrifaði ég mína
fyrstu smásögu, Stjána, en hún er
í þessu smásagnasafni.
— Og hvað eru bækurnar orðn
ar margar?
— Þær eru orðnar tuttugu og
sjö.
— Það þýðir að síðan 1935 hef-
ur komið því sem næst ein bók
á ári.
— Ekki er það nú alveg, en
stundum hafa komið tvær sama
árið.
— Hvernig samrýmist það að
vera húsmóðir og rithöfundur?
— Það er nú erfitt að vera bæði
rithöfundur og húsmóðir og sam
einast nú ekki vel og má segja
að ritstörfin séu allt hjáverk.
Heimilis- og hússtörfin verða að
ganga fvrir öllu. Ritstörfin verð-
ur að stunda, þegar tími er aflögu
frá hússtörfunum, það er aldrei
hægt að hafa fyrir þau neinn viss
an eða fastan tíma.
— Eigið þið hjónin mörg börn?
— Við eigum tvo syni yndisleg
soriabörn og erum orð^i lang-
amma og langafi.
— En svo að við víkjum aftur
að bókum yðar, hafa þær verið
'|efnar út á öðrum tungumálum
en íslenzku?
— Það er búið að þýða í Am-
eríku eina bókina mína, Hvítu
'höllina, en það er saga frá berkla
hælinu á VífilsistöSum. Srríásög
ur hafa eirinig verið þýddar á
ensku og kaflar úr bókinni um
Hafstein miðil hafa verið þýddir
ihjá spíritistum í London.
— En var ekki saga eftir yður
valjn í bók World Prize Stories?
— Jú, árið 1954 efndi World
Prize Stories til smásagnasam-
keppni. Bárust um 100 þús. smá-
sögur víðs vegar að úr heiminum,
41 saga var valin úr þeim og voru
sögurnar gefnar út í bók og meðal
þeirra sem valdar voru voru sögur
eftir þrjá íslendinga, og var ég
ein af þeim. Bókin með verðlauna
sögunum kom svo út á ensku
árið 1956. Sagan mín heitir Ást-
in er hégómi og hefur birzt á ís-
lenzku í smásagnasafninu Leik-
ur örlaganna. Sú saga hafði síðast
þegar ég vissi verið gefin út á
10 tungumálum.
— Þér hafið gaman af að skrifa
smásögur?
— Já, ég hef það. Þegar ég
skrifa smásögur, læt ég þær ald-
rei frá mér fara strax og ég hef
skrifað þær. Ég læt þær liggja hjá
mér í eitt - tvö ár og tek þær svo
fram einu sinni til tvisvar á ári,
les þær þá vandlega og finn allt-
af eitthvað í þeim, sem betur
mætti fara og sem ég vil lagfæra.
— Handskrlfið þér allt eða notið
ritvél við skriftirnar?
— Ég hef aldrei lært vélritun
og handskrifa því alh-
— En nú langar mig að ræða
aðeins um nýju bókina yðar.
— Nýja bókin mín fjallar um
duirænar sagnir yfirleitt, þar
segir frá draumum og sýnum,
reimleikum og lækningafyrir-
bærum.
— Segir þar frá yðar eigin
reynslu?
— Nei, efnið er allt frá öðrum,
fólki, sem sagði mér frá ýmislegu,
sem fyrir það hefur borið og ósk-
aði eftir að það kæmi á prenti.
Þar segja 30 ejinstaklingar frá
dulrænni reynslu sinni.
— En eruð þér sjálf skyggn,
sem svo er kallað?
— Það hefur einstöku sinnum
borið við, að ég hef séð. En óg hef
ekkert viljað með það ihafa. Ég
hef reynt að losa mig við það, en
það hefur ekki tekizt.
— Sjáið þér ljós eða liti með
fólkj?
— Ég vil sem minnst tala um
skyggnina. Ég get alls ekki séð,
þegar mig langar til að sjá. Enda
er það líka, að ég hef ekkert gert
til þess að örfa það, allt til þess
að losna við það.
— En hvað um drauma .yðar?
— Mig dreymir ákaflega
merkilega drauma, sem hafa kom
ið fram, o'g ég get raunar sagt,
að allir mínir draumar hafi komið
fram. Ég hef yfirleitt skrifað
draumana niður daginn eftir, að
mig hefur dreymt þá.
— koma þeir fram fljótt
eða getur liðið langur tími, þar
til þeir rætast?
— Stundum geta liðið mörg ár,
þar til ch’aumarnir k-oma fram,
stundum eru draumarnir fyrir
daglátum, atburðum sem koma
fyrir næstu daga. Mig getur
stundum dreymt sama drauminn
tvisvar, þrisvar sinnum og þá er
það alveg víst að draumurinn
kemur fram.
— Það væri nú gaman að heyra
frásögn af merkilegum draumum
yðar.
— Það var til dæmis áður en
ég fór til Ameríku árið 1948, að
mig dreymdi 7-8 árum áður, að ég
var komin i hús, sem ég hafði
ekki komið í áður. Ég ferðaðist
þar um fyrstu og aðra hæð-
ina. Ég sá konu, sem stóð
þar við skáp á annarri hæðinni
og tók út lín. Ég fékk svo glögga
mynd af konunni, að ég þekkti
hana strax og ég sá hana 7 árum
seinna, þögar ég kom líkamlega
í þetta hús í Ameríku. Ég þekkti
mig strax í húsinu er ég kom inn
í forstofuna, enda sagði frú Anna,
konan, sem mig hafði dreymt:
Það er eins og þú hafir alltaf ver-
ið hér og sért öllu kunnug.“
Merkilegan draum dreymdi mig
einu sinni, áður en við komum
að Mosfelli. Mig hafði dreymt,
að ég væri stödd í einhvérju húsi
og ég vissi ekki hvar. Ég sá tungu
myndað landslag og ár, sem
runnu bö?gia vegna og bæ og
kirkju og fiöll i fjarska. Ég fór
að hugsa um, hvar þetta gæti
verið og hvar ég væri stödd, og
komst að beirri niðurstöðu, að ég
væri stödd á Lanffholtinu í Skaga-
firði og sæi heim að Rípurkirkju.
En þegar ég kom að Mosfelli
-ári seinna sé ég þetta sama lands
lag og ég sá í drairmnum úr suður
glugganum uppi á lofti. Ég var
nokkra stnnd að átta mig, en þetta
var svo kunnugt mér, að ég mundi
það svo lolrs, hvar ég hafði séð
þetta áðnr. en það var einmitt í
draumnum.
— Er einhvers konar samband
milli fiorskvggni og drauma?
— Við vitum ekki, hvaðan
draumurinn kemur. Vitum svo
lítið um drauma og hvernig á
þeim stendur. En það er eitthvað,
sem bendir fil bess, að andinn sé
fleygur. þó að líkaminn sofi.
— En álftið þér, að fólk geti
skvniað hluti. sem eru að gerast
kannskl langt í burtu?
— Ég skal ekki segja. Ég held
að miðlar beir sem eru búnir
reglulegum dulargáfum geti það.
En það á ekki við um mig.
— Er eitithvað, sem þér sér-
slaklega vi’duð taka fram í lok
þessa viðtals?
— Ég vil itaka það fram,
að ég er þióðinni ákaflega þakk-
lát fvrir, hve vel hún hefur tekið
mér sem rithöfundi, en það hef-
ur stutt að bví, að é'g hef getað
haldið áfram að skrifa og hefur
verið mér mikils virði vegna þess
að við skrifborðið uni ég mér
bezt.
+
Við þökkum Elínborgu fyrir
samtalið og óskum henni til iham-
ingju með 75 ára afmælið og nýju
'bókina.
AKB.
Elínborg Lárusdóttir, rithöfundur.
Rætt við Elinborgu Lárusdóttur
rithöfund, sem er 75 ára í dag
8 12. nóvember 1966 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ