Dagur - 05.12.1997, Blaðsíða 7

FÖSTUDAGUR S. DESEMBER 1997 - 7
Tkgur.
ÞJOÐMAL
„Krístján Ragnarsson
þarf aðeins að segja já“
jOn krist-
JANSSON
FORMAÐUR FJÁR-
LAGANEFNDAR
SKRIFAR
Umræður um veiðileyfagjald
tóku fjörkipp í síðustu viku. Þar
kom margt til. Verslunarráðið
efndi til fundar um málið. Fisk-
veiðimálin voru rædd á mið-
stjórnarfundi Framsóknarflokks-
ins, og í sjónvarpinu var settur
upp þáttur þar sem völdu liði var
falið það verkefni að valta í eitt
skipti fyrir öll yfir sægreifana
Þorstein Má Baldvinsson og
Kristján Ragnarsson með til-
heyrandi atkvæðagreiðslu. Eg
átti þess ekki kost að fylgjast
með fundi Verslunarráðsins
nema af fréttum, en hinum um-
ræðunum sem nefndar voru
fylgdist ég með. Nokkur athygl-
isverð atriði komu fram sem eru
verð nánari umræðu.
Tilfúmingaxökin
Talsmenn veiðileyfagjald færa
réttlætis- og tilfinningarök fyrir
máli sínu. Grundvöllurinn í
þeirra málflutningi er að þjóðin
eigi auðlindina samkvæmt 1.
grein fiskveiðistjórnunarlag-
anna, því sé það óréttlæti að af-
henda „fiskinn í sjónum“ ókeyp-
is til nokkurra „sægreifa“ svo
notaðar séu algengar klisjur úr
umræðunni. Styrmir Gunnars-
son, ritstjóri Morgunblaðsins, er
talsmaður þessara sjónarmiða og
glefsa kom í fréttum úr ræðu
hans á Verslunarráðsfundinum.
Hún var efnislega á þá leið að
Kristján Ragnarsson þyrfti að-
eins að segja já við takmörkuðu
veiðileyfagjaldi þá mundi allt
falla í ljúfa löð og sátt nást um
allt annað. Þetta er afar athygl-
isverð yfirlýsing, og ég verð að
segja að ég er sem fyrr Styrmi
fullkomlega ósammála. Alagning
veiðileyfagjalds mun ekki sætta
þá sem vinna í sjávarútveginum
við kerfið eins og það er í dag.
Veiðileyfagjald mundi ef til vill
friða þá sem fjær standa at-
vinnugreininni og fá þá til að Iíta
fram hjá annmörkum kerfisins.
Nokkur lykllatriði
Það er vert að minna á það lykil-
atriði að úthlutun á veiðiheim-
ildum hefur aldrei verið ókeypis.
Þeim var úthlutað á skip og þeir
sveifla okkar um þessar mundir
byggist fyrst og fremst á honum.
Uthlutun veiðiheimilda er í
höndum almannavaldsins fyrir
hönd fólksins í landinu, svo sem
gerist í þjóðfélagi með lýðræðis-
uppbyggingu. Uthlutunina er
hægt að skerða bótalaust, enda
hefur það þráfaldlega verið gert.
útgerðar og kvótaeignar slitnar
með leigunni, og einnig eru út-
gerðarmenn að hætta og taka út
úr atvinnugreininni mikla fjár-
muni. Það er þarna sem átaka-
punkturinn er í sjávarbyggðum
út um landsbyggðina, en ekki
um það að láta alla sem fá veiði-
heimildir greiða gjald fyrir þær.
Veidileyfagjald mundi verða til þess að veiðiheimildirnar söfnuðust á enn færri hendur, og Þorsteinn Már mundi blómstra sem
aldrei fyrr t því kerfi, “ segir Jón Kristjánsson i grein sinni.

sem höfðu lagt í kostnað við að
koma sér upp skipum og veiðar-
færum og búnaði til útgerðar
fengu réttinn. Seinna voru lögð
á gjöld sem tengjast veiðiheim-
ildum sem nema nú um 1.5
milljarði króna. Þjóðin nýtur
fiskveiðanna í Iífskjörum sínum
og gjaldeyrisöflun, því efnahags-
Átakapiuikturiun
Annmarkarnir á kerfinu koma
hins vegar í Ijós þegar frjálst
framsal hefur viðgengist
nokkurn tíma ásamt leigu á
kvóta og nýlega hafa fallið dóm-
ar um að heimilt sé að afskrifa
þau verðmæti sem fiskveiði-
heimildir skapa. Þráðurinn milli
Veiöileyfagjald og
Þorsteinn Már
Hins vegar leiðir framsalið til
hagkvæmni og vandinn er að
eyða annmörkum á því án þess
að taka hagkvæmnina út úr kerf-
inu. Veiðileyfagjald breytir engu
þar um. Það er aðeins tæki til
þess að skattleggja alla fyrir fram
sem eru í sjávarútvegi. Miklu
fremur væri að ná til þeirra í
gegn um skattalegar aðgerðir
sem ekki eru virkir þátttakendur
í atvinnugreininni lengur, og
hafa farið með stórfé út úr henni
vegna sölu veiðiheimilda. Ekki
getur heldur talist réttlæti í því
að hægt sé að afskrifa þau verð-
mæti sem rétturinn til veiða
skapar. Þarna þarf að ná sátt
um breytingar, en sú ofuráhersla
sem lögð er á veiðileyfagjald
ruglar alla þessa umræðu. Sýnt
hefur verið fram á að álagning
þess mundi raska mjög stöðu
sjávarútvegsfyrirtækja til hins
verra. Svarið við því kom frá
Markúsi Möller í tilgreindum
sjónvarpsþætti. Þá verða menn
að reka sín fyrirtæki eins vel og
Þorsteinn Már rekur Samherja.
Þarna er komið að kjarna máls-
ins. Veiðileyfagjald mundi verða
til þess að veiðiheimildirnar
söfnuðust á enn færri hendur, og
Þorsteinn Már mundi blómstra
sem aldrei íyrr í því kerfi. Ég hef
síður en svo á móti Samherja og
dáist að dugnaði þeirra sem þar
halda um stjórnvölinn. Hins veg-
ar er uppgangur þeirra tengdur
því að þeir hafa náð að nýta sér
hagkvæmni stærðarinnar, sam-
fara sínum mikla dugnaði og út-
sjónarsemi. Hins vegar held ég
að hinn venjulegi Islendingur
hafi ekki þá framtíðarsýn að all-
ur sjávarútvegurinn væri í hönd-
um þriggja til fjögurra stórra fyr-
irtækja. Veiðileyfagjald án nokk-
urra annarra breytinga gæti leitt
til þess. Hins vegar rnundi veiði-
leyfagjald með heftingu á fram-
sali og öðrum slíkum aðgerðum
algjörlega kippa grundvellinum
undan sjávarútveginum með
ófyrirsjáanlegum afleiðingum.
Þess vegna á að snúa umræð-
unni að framsali veiðiheimilda
og skattalegri meðferð hagnaðar
sem skapast af sölu veiðiheim-
ilda og reyna að ná sátt um end-
urbætur í þessum efnum sem
auka réttlæti en halda jafnframt
atvinnugreininni samkeppnis-
hæfri á alþjóðavettvangi.
Olnbogabömin í Lundarskóla
VILBORG
GUNNARS
DOTTIR
MÓÐIR ÞRIGGJA BARNA
i Lundarskóla,
SKRirar
Frétt í Degi 3. desember sl. vakti
mig illa þann morguninn. Fjár-
hagsáætlun Akureyrarbæjar var
meginefni fréttarinnar og kernur
þar fram að gert er ráð fyrir tals-
verðum tekjuafgangi hjá bænum
í góðærinu. I fréttinni kemur
sömuleiðis fram að miklu fé eigi
að verja til Brekkuskóla á næsta
ári en hvergi var minnst á Lund-
arskóla sem virðist vera heldur
betur úti í kuldanum núna, bæði
hjá stjórnendum bæjarins og
skólans.
I stuttu máli er ég aldeilis ósátt
við þessi vinnubrögð. Reyndar er
mér ekki kunnugt um hver stað-
an er hjá Brekkuskóla en af um-
ræðum sl. vetur að dæma hélt ég
satt að segja að þar væri allt í
sómanum. Þeir hafa fengið
meira og betra húsnæði og þar er
t.d. tölvustofa, aðstaða til heim-
ilisfræðikennslu og kennslu í
eðlisfræði að mér skilst.
Til upprifjunar minni ég á að í
fyrravetur voru Barnaskólinn og
Gagnfræðaskólinn sameinaðir
með miklum hávaða og ákveðið
að við Lundarskóla yrði kennt á
gagnfræðaskólastigi. Vandamálið
er hins vegar að ekki er gert ráð
fyrir þessari fjölgun nemenda við
Ég vil því skora á
skólanefnd bæjarins
sem og aðra bæjar-
stjómarmenn að snúa
sér að því að veita
umframfénu okkar til
Lundarskóla svo þar
geti farið fram maini
sæmandi vinna hjá 8.
bekk næsta vetur.
Lundarskóla. Þar er óviðunandi
mötuneytisaðstaða, ekki svigrúm
til heimilisfræðikennslu né eðlis-
fræðikennslu; hvað þá lölvu-
kennslu. Ekki þarf að taka fram
að kennslustofur eru af skornum
skammti. Þá býst ég ekki við að
þangað fáist reyndir sérgreina-
kennarar í örfáar kennslustundir
á viku og þetta á að bjóða börn-
unum mínum og annarra upp á
a.m.k. næstu tvö árin.
Foreldrar barna í 7. bekk í
Lundarskóla hafa fundað lítil-
lega um þessi mál í haust en lít-
ið hefur komið út úr þeim fund-
um. Þar hafa stjórnendur skól-
ans m.a. hvatt foreldra til að
geisast fram á ritvöllinn og láta i
sér heyra til að „þrýsta" á stjórn-
endur bæjarins því öðruvísi ger-
ist ekki neitt. í næsta orði segja
þessir sömu stjórnendur að
ástandið sé nú alveg „viðunandi"
næsta vetur og ekki hef ég séð
nein merki um þrýsting frá þeim
sjálfum á þessi sömu yfirvöld.
Ég vil því skora á skólanefnd
bæjarins sem og aðra bæjar-
stjórnarmenn að snúa sér að því
að veita umframfénu okkar til
Lundarskóla svo þar geti farið
fram mannsæmandi vinna hjá 8.
bekk næsta vetur. Lfka þætti mér
vænt um að fá tíundað í hvað
peningarnir eiga að fara hjá
Brekkuskóla og hvenær eigi að
grípa til ráðstafana vegna Lund-
arskóla.