Dagur - 05.12.1997, Blaðsíða 8

8- FÖ STVDAGUR 5.DESEMBER 1997
FÖSTUDAGUR 5. DESEMBER 1997 - 9
SD^tr
X^ur.
FRETTASKYRING
Laiidviimslan réttir úr kútnum
GEIRA.
GUÐSTEINS-
SON
SKRIFAR
Bætt meðferð hráefnis
og betri nýting þess
auk meiri fiillviimslu,
lækkuu framleiðslu-
kostnaðar, hækkun af-
urðaverðs erlendis og
aukinni framlegð hef-
ur orðið þess valdandi
að landvinnsla Snæ-
fells hf. á Dalvík og í
Hrísey skilar nú hagn-
aði eftir taprekstur
nokkur misseri.
Hefðbundin landvinnsla hefur átt
undir högg að sækja og mat Þjóð-
hagsstofnunar var á miðju þessu
ári að rekstrartap greinarinnar
næmi um 13%, en það hefur svo
lækkað að undanförnu niður í um
9%, m.a. vegna 7% verðhækkunar
erlendis frá miðju árinu. Ari Þor-
steinsson, framkvæmdastjóri Snæ-
fells, segir að fjárfest hafi verið fyr-
ir um 300 milljónir í sjávarútveg-
inum til að lækka kostnaðinn og
eitt af þeim markmiðum sem sett
voru var m.a. að lækka fram-
leiðslukostnaðinn með því að bæta
nýtingu hráefnisins, auka afköst
og auka gæði sem eykur verðmæti
afurðanna. Framlegðin er um
30%, var á sama tíma í fyrra
11,5%, en til þess að reksturinn
skili lágmarkshagnaði þarf hún að
vera 25%.
„Það sem er gleðilegast í þessu
er að það er mjög mikil eftirspurn
eftir framleiðsluvörum Snæfells
þannig að verð hefur farið hækk-
andi. Því veldur m.a. niðurskurður
þorskveiða í Barentshafi, „kerfið"
vantar fisk sem hefur áhrif á
heimsmarkaðsverðið. Okkar við-
skipti eru mjög mikið í pundum en
sá gjaldmiðill hefur styrkst veru-
Iega. Launahlutfall af tekjum er
komið niður í 20%, nýting hefur
aukist um 2% og hlutfall hráefnis-
kostnaðar af tekjum hefur lækkað.
Það þýðir að hjá okkur eykst hrá-
efnið um 100 tonn og verðmæti
útflutningsins um 32 milljónir
króna. Þetta er í hnotskurn það
sem er að gerast. Þegar afkoma
frystitogara annars vegar, sem er
að frysta þorsk eða ýsu, er borin
saman við afkomu ísfisktogara og
landvinnslu, sem er að vinna þorsk
og ýsu, kemur í ljós að afkoman er
fyllilega sambærileg. Rekstur ís-
fisktogaranna er auðveldari, þeir
eiga auðveldara með að ná í þorsk
og ýsu sem er liður í betri heild-
ararðsemi. Það hefur jafnframt
komið í Ijós að sambærileg arð-
semi er fólgin í því að vinna bol-
fiskinn í landi og að leigja frá sér
aflaheimildirnar. Starfsfólki ætti
ekki að fækka en eftir því sem
tæknin eykst bitnar það oft á fjölda
starfsfólks," segir Ari Þorsteins-
son.
Rætt hefur verið um að jafna að-
stöðumun sjófrystiskipa og frysti-
hiísa í landi með þvt að þau skip
sem þar landa nýti ekki nema 85%
kvótans, þ.e. 85 tonna kvóta á móti
100 tonna löndun. Er það leið sem
þú ert fylgjandi?
„Allt hráefni sem kemur til fisk-
vinnslunnar í landi er vigtað og
keypt inn á ákveðnu verði. Við
frystingu úti á sjó getur eitthvað af
fiski farið aftur út án þess að
frystiskipin þurfi að skila kvóta á
móti því. Það er skylda þeirra sem
umgangast auðlindina að hámarka
verðmætin hérlendis og við höfum
reynt að uppfylla þær samfélags-
legu skyldur. Ef auka á verðmætið
þurfa menn að leggja í fjárfesting-
ar og það er marga ára undirbún-
ingsvinna að eiga við þessa neyt-
endamarkaði og stýra framleiðsl-
unni inn á hann.“
Feiknarlega góð iiiarkaðssetii
ing
Benedikt Sveinsson, forstjóri ís-
lenskra sjávarafurða, segist álíta að
Vinnslulínan í frystihúsi Snæfells á Dalvík gerir húsid eitt þaö fullkomnasta í heimi að mati forráðamanna Marels. - mynd: gg
fleiri fiskverkendur muni ráðast í
framkvæmdir nú til að auka fram-
leiðnina og að fyrirtækin skili
hagnaði. Þorskkvótinn sé að
06 NÆRSVEITUNGAR!
Bná.t) a& rfti únval
3*lf gj^aiv^&rryi,. MtyitiJ
Q g* Fa.tm að t!
aukast og vaxandi skilningur er á
því að vinna sem mest úr honum.
„Ef það er jafn auðvelt að sækja
þorskinn og sagt er og á tiltölulega
ódýrum skipum þá er verið að
sækja gott og ódýrt hráefni og nýta
mikinn hraða. og nýtingu í vinnsl-
unni eins og a Dalvík, þá er verið
að framleiða mjög verðmæta vöru.
Síðan íylgir hjá Snæfelli feiknar-
lega góð markaðssetning. Verð-
mætasta framleiðslan mun frekar
eiga sér stað í Iandi en úti á sjó. Eg
hef alltaf sagt að hagur landvinnsl-
unnar mundi batna, markaðssetn-
ing framtíðarinnar er fyrir dýra og
tiltölulega flókna vöru og þeir sem
ná tökum á því munu verða í góð-
um málum. Frystitogararnir eru
fyrst og fremst í einfaldari fram-
leiðslu vegna rýmis og tækjabún-
aðar, en þeirra tími á tímabilinu
1980 til 1990 var mjög glæsilegur.
Það er t.d. engin ástæða til að
koma með fisk í landvinnslu ef að-
eins á að taka af honum hausinn
og síðan frysta.
Markaðurinn kallar á llóknari
vöru, meira samsetta og meiri
vöruþróun og það er alveg ljóst að
til er „food-fashion“ eða matar-
tíska í heiminum sem er alltaf að
breytast og við Islendingar höfum
ekki alltaf verið nógu duglegir að
elta hana. Fólk vill fá mikið f}TÍr
peningana sína; breytilega vöru,
meira þróaða, nýja vöru og af-
burða gæði. Öll vara hefur líftíma,
hún fer upp og síðan niður aftur.
Ég held að í auknum mæli verði
fiskur unninn í landi með auknum
þorskkvóta og mér sýnist að Snæ-
fell hafi tekið alveg ótrúlega rétta
ákvörðun. Siglingar með ferskt
hráefni leggjast ekki af, það er
markaður fyrir slíka vöru, en í
smásölunni eru vaxandi kröfur um
frumkvæði. Við höfum að sumu
leyti verið á eftir öðrum þjóðum í
því enda er okkar sjávarútvegs-
stefna tengd kvóta, veiðum og
löndun á fiski. Ef við ætlum að
eiga greiða leið inn á dýrustu
markaði veraldarinnar þarf að
sinna þeim betur.
Fyrirtæki af millistærð mirnu
eiga erfitt
Þórður Friðjónsson, forstjóri Þjóð-
hagsstofnunar, segir að það komi
honum ekki á óvart að landvinnsl-
an hjá Snæfelli á Dalvík sé farin
að skila hagnaði þó afkoman hafi
verið æði misjöfn í allri botnfisk-
vinnslu í landi en best reknu fyrir-
tækin hafi staðið þokkalega þegar
til heildarinnar er litið. Með hag-
ræðingu og samruna af þessu tagi
má ná gríðarlega miklum árangri.
Skilyrðin í greininni hafa verið að
skána undanfarna mánuði sem
stuðlar að því að þessum árangri
hefur verið náð. Ef vel er að mál-
um staðið megi ná langt í þessari
aðþrengdu grein.
„Hvaða ytri skilyrði valda því að
hagur landvinnslunnar er að
batna?
„Verðþróun á sjávarafurðum
hefur verið landvinnslunni hag-
felld undanfarna mánuði, einkum
á Bandaríkjamarkaði, sem og á af-
urðum uppsjávarfiska. Mestu máli
skiptir að með samruna fyrirtækja
hefur Snæfelli tekist að auka
framleiðnina og afköstin," segir
Þórður Friðjónsson.
Munu í framtíðinni verða færri
og stærri fyrirtæki t landsvinnsl-
unni?
„Já, ég hef trú á því að sú verði
þróunin. Fyrirtæki af millistærð
munu eiga erfiðast uppdráttar en
áfram verður mikill fjöldi lítilla
fyrirtækja sem hafa sérhæft sig í
vinnslu og markaðssetningu sem
ekki er eins auðvelt að koma fyrir í
stærri frystihúsum. Ég er ekki viss
um að þessi þróun muni fækka
störfum í landvinnslu, heldur
muni störf t.d. færast meira í störf
við pökkun í neytendapakkningar
og markaðssetningu, sem eykur
ALLT UM ARGENTÍNU
S T E I K H Ú S
WWW.ISLANDIA.IS/ARGENTINA/
MiEMIÉA ER iEST*
STOFNAÐ 1882
Vinnugg[
fruin
Eflum krabbameinsvarnir á íslandi
tökum þátt í jólahappdrætti
Krabbameinsfélagsins.
é
Krabbameinsfélagið
f/ó/ii/iahhiíiHvKi
Krabbameinsfélagsins "
1997

1 AudiA3,1.6, „Attraction",
3 dyra, árgerö 1998.
Verðmæti 1.800.000 kr.
1 Bifreið eða greiðsla
upp í íbúð.
Verðmæti 1.000.000 kr.
Úttektir hjá ferðaskrifstofu
eða verslun.
Hver að verðmæti
100.000 kr.
24. desember
innlent vinnsluvirði framleiðslu úr
sjávarafurðum, en t.d. frá hefð-
hundinni frystingu í blokkir."
Ymislegt bendir til þess að árið
1998 verði landvinnslunni hag-
stæðara en árið 1997 en hafa
verður í huga að laun eru að
hækka meira en í helstu viðskipta-
löndum okkar, en verðhorfur eru
metnar hagstæðar. I áliti nefndar
sem sjávarútvegsráðherra skipaði
1996 um starfsumhverfi fisk-
vinnslu og framtíðarmöguleika
hennar segir m.a. að mikilvægt sé
að efnahagsstefnan miði að því að
búa fiskvinnslunni og sjávarútvegi
í heild stöðugt og hvetjandi starfs-
umhverfi. Lögð er áhersla á að
halda núverandi stefnu í gengis-
málum þannig að gengi verði hald-
ið innan viðmiðunarmarka.
Tilraunakj arasanuiingar
vegna nýrra vinnslulína
Botnfiskvinnslan hefur frá önd-
verðu ári 1995 verið rekin með
verulegum halla. Arnar Sigur-
mundsson, formaður Samtaka
fiskvinnslustöðva, segir að þrátt
fyrir ánægjuleg tíðindi frá Snæfelli
séu Iangflest fyrirtæki í greininni
rekin með halla. Breytingar á
vinnslukerfum munu hjálpa til að
laga stöðuna sem og batnandi af-
koma ískfisktogara. Fleiri hús hafa
tekið upp nýjar vinnslulínur og
gert tilraunakjarasamning við
starfsfólkið vegna aukinnar tækni-
væðingar sem lækkar launakostn-
aðinn en hver og einn starfsmaður
ber ekki minna úr býtum. En af-
urðaverð fisks sem er unninn í
landi hefur hækkað mun meira en
hjá sjóvinnslunni, og það skiptir
meginmáli. Arnar segir að hægja
muni á þeirri þróun að vinnslan
færist í auknum mæli út á sjó, því
valdi m.a. auknar kröfur neytenda
um fullunna vöru í neytenda-
pakkningum.
Vertu tímanlega með
jólabögglana til útlanda
Það er styttra til jóla en við höldum, sérstaklega fyrir þá
sem þurfa að senda jólaböggla út í heim. Póstur og sími hvetur
alla til að koma íslenskri jólagleði til skila með því að senda
jólabögglana tímanlega til ættingja og vina hvar sem þeir
búa í heiminum.
Pósturinn er á hraðferð fyrirjólin með jólagjafirnar, nætur
og daga um allan heim. Tekið er við bögglum á um 90 póst-
og símstöðvum um allt land.
Norðurlönd 08.12
Evrópa (önnur en Norðurlönd) 05.12
USA (austurfylkin) 05.12
USA (vesturfylkin) og Kanada 05.12
Önnur lönd 04.12
Þeir sem ekki ná að senda jólabögglana fyrir þennan tíma
eiga möguleika á að bjarga jólunum með því að nota þjónustu
EMS Forgangspósts og alþjóðlegt dreifikerfi TNT hrað-
þjónustunnar í meira en 200 löndum. Bögglar eru þá bornir
heim til viðtakenda. Slíkar sendingar taka aðeins 1-2 daga til
flestra Evrópulanda en 2-4 daga til annarra landa. Til að tryggja
örugg skil á bögglum borgar sig að vera tímanlega á ferðinni,
helst fyrir 18. desember.
[] Express
Worldwide
Expnst Miil Serrici
PÓSTUR OG SÍMI HF