Dagur - 01.04.1999, Blaðsíða 7

Xfcs^ir
FIMMTUDAGUR 1. APRÍL 1999 - 27
„Davíð Stefánsson var yndisleg-
ur frændi, ljúfur, blíður og eink-
ar barngóður. Því kynntumst við
börn hans og nánustu skyld-
menn afar vel og hann var okkur
kær frændi. Hann var kannski
ekki allra, en vini átti hann
marga, trausta og góða. I sál og
sinni var hann viðkvæmur mað-
ur og það finnst mér líka koma
vel fram í mörgum ljóða hans.
Hugur hans var oft bundinn
þeim sem standa höllum fæti og
þar nefni ég til dæmis Ijóðið
Konuna sem kyndir ofninn
minn. Slíkur kveðskapur er
nokkuð sem fær mann til að
staldra við,“ segir Ragnheiður
Stefánsdóttir á Akureyri.
Jrúi því seint að verk Davíðs gleymist. Við mörg Ijóða hans hafa verið gerð lög og þegar saman fara gott Ijóð og lag sem fólk getur sungið Hfir hvoru tveggja lengi, “ seg-
ir Ragnheiður Stefándóttir. I baksýn er bókasafn Davíðs, sem telur hátt á sjötta þúsund bindi.
auðvitað allra skemmtilegustu
heimsóknirnar," segir Ragnheið-
ur Stefánsdóttir.
Davíðshús við Bjarkarstíg á Akureyri. Húsið lét Davíð byggja árið 1944 og eignað-
istþar góðan samastað, enda þótt rætur hans væru heima í Fagraskógi.
myndir: brink
Einsog Davíð skildi við
Davíðssafn er að Bjarkarstíg 6 á
Akureyri. Húsið það lét skáldið
frá Fagraskógi byggja árið 1944,
eftir teikningu Harðar Bjarna-
sonar, þess kunna arkiteks og
síðar húsameistara. Davíð bjó í
húsinu allt til dánardægurs á út-
mánuðum 1964 og ári síðar var
þar komið upp minjasafni um líf
og list þessa ástsæla skálds. Inn-
anstokks er allt einsog var þegar
Davíð skildi við það síðast, en
nokkrir vinir hans stóðu að því
að hús hans var varðveitt með
þessum hætti. Hefur Ragnheið-
ur Stefánsdóttir gætt Davíðs-
safns nú nokkuð á annan ára-
tug.
„Það var Þórarinn Björnsson
skólameistari sem var mikill vin-
ur Davíðs sem stóð fyrir söfnun
og fyrir þá peninga sem söfnuð-
ust var húsið keypt af erfingjum
hans, sem síðan gáfu allt innbú-
ið. Hið milda bókasafn Davíðs
keypti hinsvegar Akureyrarbær
og er það hér varðveitt í tengsl-
um við Amtsbókasafnið, en þar
var Davíð bóka-
vörður frá 1925
til 1952,“ segir
Ragnheiður, sem
er bróðurdóttir
skáldsins. Faðir
hennar, Stefán,
var bóndi í
Fagraskógi og
þangað á heima-
slóðir sínar sótti
Davíð mikið. Var
þar til dæmis
alltaf um jól og
aðrar helstu há-
tíðir og í íbúðar-
húsinu í
Fagraskógi var
og er sérstakt
Davíðsherbergi,
þar sem skáldið
átti sér afdrep.
„Systkinin frá
Fagraskógi voru
sjö talsins, þrjár systur og fjórir
bræður og sérstaklega var góður
vinskapur milli pabba og Dav-
Bókasafn í fremstu röð
Bókasafn skáldsins frá
Fagraskógi er mikið að vöxtum
og telur alls um 5.500 bindi.
„Davíð Stefánsson var alhliða
bókasafnari á íslenskar bækur.
Engin grein bókasöfnunar virtist
honum óviðkomandi, hvort
heldur það voru markaskrár,
hverskonar smáprent, guðsorða-
bækur, safnfræðirit, ferðabækur,
skáldrit eða hvað annað,“ segir
Þorsteinn Jósepsson blaðamaður
í bókinni Skáldið frá Fagraskógi,
sem hefur að geyma endurminn-
ingar samferðamanna um Dav-
íð. Að honum látnum kannaði
Þorsteinn, sem var mikilvirkur
bókasafnari, safnið og segir
hann það vera í fremstu röð ís-
Ienskra einkabókasafna hvað
varðar „ágæti, fágæti, útlitsfeg-
urð og dýrleik," einsog hann
kemst að orði í áðurnefndri bók.
Það er fróðlegt að renna aug-
um yfir kilina í
hillum þessa
safns, sem fáir
hafa séð. Þar
eru til dæmis
flest þau gömlu
tímarit sem út
komu á Islandi
forðum daga,
svo sem Skírn-
ir, Fjölnir, Ið-
unn og Andvari
og Almanak
Þjóðvinafélags-
ins. Auk þess
mikill fjöldi
hverskonar
skáldverka,
biblíuútgáfa til
að mynda
skrautútgáfa af
Waisenhaus-
biblíu frá
1756. Einstakt fágæti eru ís-
lenskar rímur, bundnar inn í
færeyskt sútað sauðskinn. Þá er
aðeins fátt talið af því marga
fróðlega sem f safninu má finna.
Skemnitilegustu
heimsóknirnar
Davíð Stefánsson var fæddur
21. janúar 1895. Hann varð
strax skáld allrar alþýðu íslend-
inga þegar hann sendi frá sér
sína fyrstu ljóðbók, Svartar
fjaðrir, sem út kom árið 1919.
„Enginn stóðst þennan magnaða
söng. Víkingurinn frá Fagraskógi
fór með ærslum um útnes og af-
dali, gerði usla í hverju koti og
hugskoti, Ioft var þrungið bríma
og sindrum - þetta var einmitt
tónninn sem okkar lífsþyrsta
unga Island vantaði,“ sagði Jó-
hannes frá Kötlum síðar um
bókina. „Þetta er bókin sem
maður hefur heyrt að ungar
heimasætur hafi sofið með und-
ir kodda sínum," segir Ragn-
heiður Stefánsdóttir, sem telur
sér að öðru leyti ekki fært að
meta stöðu Davíðs sem skálds
meðal skálda. Hann standi sér
alltof nærri til þess að hún geti
lagt á það dóm.
Allir þekkja svo þau verk Dav-
íðs sem síðar komu; hvort held-
ur það eru leikrit, ljóð eða skáld-
sögur. „Ég trúi því þó seint að
verk Davíðs muni gleymast þess-
ari þjóð. Við mörg Ijóða hans
hafa verið gerð Iög, til dæmis
gerði vinur hans Páll Isólfsson
mörg slík lög og þegar saman
fara gott Ijóð og Iag sem fólk
getur sungið Iifir hvoru tveggja
lengi. Það finn ég líka að á með-
al yngsta fólksins í landinu lifir
Davíð svo sannarlega. Hingað
koma gjarnan foreldrar með
börn sín og þá hafa þau kannski
verið að læra eitthvert ljóða
hans. Mörg hver Kvæðið um
fuglana sem Atli Heimir Sveins-
son hefur gert lag við. Það
syngja þau fyrir mig og þetta eru
Mér leiðist
aldrei í þessu húsi
Árlega sækja Davíðshús heim
nokkur hundruð manns. Fastur
opnunartími er aðeins yfir sum-
artímann, það er frá 15. júní og
fram til ágústloka; þá alla daga
milli klukkan 15 og 17. I annan
tíma getur fólk fengið að skoða
safnið samkvæmt samkomulagi
við Ragnheiði og um það segir
hún að sé talsvert. „Það mætti
gjarnan vera meira,“ segir Ragn-
heiður, sem kveðst margt hafa
lært um Davíð frænda sinn af
þeim gestum sem komið hafa.
„Mér leiðist aldrei í þessu húsi
og hér finn ég virklega góðan
anda á sveimi. Best líður mér að
sitja hér í stólnum hans í hol-
inu, við borðið þar sem hann sat
löngum og skrifaði. Þar fannst
honum best að vera; enda sá
hann þá út til Kaldbaks; Ijallsins
\áð utanverðan Eyjaljörð, sem
sem var honum kært. Til Kald-
baks sést einnig vel heiman úr
Fagraskógi - þar sem rætur Dav-
íðs vissulega voru enda þó hann
hefði eignast hér á Akureyri góð-
an samastað," segir Ragnheiður.
Þess má síðan geta að í gær-
kvöld var og verða í kvöld og
annað kvöld, það er að kvöldi
skírdags og föstudagsis langa,
samkomur i Davfðshúsi, þar
sem Erlingur Sigurðarson frá
Grænavatni fer með ljóð úr
Svörtum fjöðrum. Dagskrá hefst
kl. 20:30. Aðgangur er öllum
heimill, en þar sem húsrúm er
takmarkað er æskilegt að sem
ilestir sem hafa í hyggju að
hlýða á flutninginn, geri viðvart
í síma 462-6648 til að unnt sé
að verða við óskum þeirra um
rúm og tíma. -SBS.
Davið Stefánsson í ræðustól á manna-
móti. „Ég trúiþvíþó seint að verk Dav-
íðs muni gleymast þessari þjóð, “ segir
Ragnheiður, m.a. hér í viðtalinu.
Frænkan frá Fagraskógi
Davíð Stefánsson var
Ragnheiði Stefánsdóttir
frá Fagraskógi kær
frændi og því er henni
Ijúft verk að gæta safns
hans við Bjarkarstíg á
Akureyri. Þar er allt
einsog Davíð skildi við í
hinsta sinn. Bókasafnið
í Davíðshúsi þykir ein-
stakt í sinni röð.