Dagur - 01.04.1999, Blaðsíða 9

Ð^tr
FIMMTUDAGUR 1. APRlL 1999- 29
LÍFIÐ í LANDINU

ið undir þetta.
En því miður
gekk þessi hreyf-
ing svo svæsið yfir
að allir héldu að
þeir yrðu nútíma-
skáld með því að
yrkja í fijálsu
formi. Það var
nútíminn á Is-
landi. Nú er
þessi aðferð orð-
in útjöskuð í
höndum
margra, og það
er hefðbundinn
keimur af
henni. Við
þurfum ekki
annað en að
líta á þá ljóða-
gerð sem birt-
ist vikulega í
Lesbók Morg-
unblaðsins.
Margt þar er
ekki birting-
arhæft. En
allt er hirt og
allt er birt.
Hvað sjálfan mig
varðar leitaði ég nútímans innra
með mér án þess að þurfa að
fleygja öllum kostum bragarins.
Um þetta stóð töluverður styr og
von var að barist væri gegn
hreinum afturhaldsmönnum í
Ijóðagerð. Þegar ég kem heim
1954 eftir tveggja ára nám í út-
löndum hafði ég mestmegnis ort
í kyrrþey og stóð utan við ís-
lenskt bókmenntalíf. Eg hafði
þó birt stöku Ijóð í Tímariti
Máls og menningar og Magnús
Asgeirsson, Steinn Steinarr,
Kristinn E. Andrésson og fleiri
fengu mætur á þessum Ijóðum
sem voru alls ekki í stíl atóm-
skáldanna en samt annars konar
en sumt annað sem var þá á döf-
inni í ljóðagerð.
Atómskáldin tóku því ekki vel
þegar Magnús birti nokkur ljóð
mín í sýnisbókinni Ljóð ungra
skálda sem kom út árið 1954.
Þeim fannst ég fá of góðar und-
irtektir og vera að stela frá þeim
senunni. Sérstaklega þótti þeim

Hallgrímur lýkur
Passíusálmum
Ó loksins - og hann leggur seint til hliðar
hinn létta fjöðurstaf og blaðar þögull
í verki sínu, veit að nú er allt
sem vildi hann öðrum segja fólgið þar
fullskapað, heilt og hreinna en jarðarvatn.
UPP við Ijóða/estur:
bágt
að Steinn Steinarr skyldi taka
ofan fyrir þessari ljóðagerð og að
Magnús Asgeirsson, sem hafði
borið svo mikið af nýjungum til
landsins í þýðingum sínum,
skyldi gera það einnig.
Eg las á einum stað að ég væri
einn af sporgöngumönnum
atómskáldanna. Sá sem það
skrifaði skildi sýnilega ekki orðið
sporgöngumaður. Eg gekk aldrei
í spor þeirra og þess vegna urðu
þeir flestir argir út í mig.
Eg kynntist engu atómskáld-
anna persónulega svo orð sé á
gerandi nema Hannesi Sigfús-
syni. Það fór ágætlega á með
okkur. Fljótlega eftir að við hitt-
umst fyrsta sinn fórum við heim
til hans og hann las fyrir mig rit-
dóm sem hann hafði skrifað í
miklum ham um Kvæðabók,
fyrstu bók mína. Hann hafði
sent Kristni dóminn til birtingar
í Tímariti Máls og menningar.
Kristinn endursendi dóminn til
Hannesar, fannst
hann ekki gera Hann-
esi greiða með því að
birta hann þar sem of
mikill reiðitónn væri í
dómnum. Eftir að
Hannes hafði lesið
fyrir mig dóminn reif
hann blöðin í tætlur
fyrir framan augun á
Rís svo á fætur, finnur svíða á ný
hin fúlu kaun sem aldrei batna, en dýjika
og breiðast út; sem hefði andlit hans
og hendurnar til yztu fingurgóma
ei annað hlutverk átt að rækja á jörð
en innibyrgja, geyma þetta verk
og mætti nú opnast eins og bresti skurn
utan af hinum fullþroskaða blóma.
(Ljóðið er tír Kvæðabók, fyrstu Ijóðabók skáldsins settt
kom út 1955)
Grasagarður
Þig lýstur
Leiftrið í gróðurdýrð jarðarinnar.
Og fyrr en þú veizt af
væmir þig
við hátign
handar þinnar, sem ljómar ekki!
Þú næmir jafnvel staðar
undir nakinni grein
eins og nafnfrægum sigurboga.
(Ljóðið er úr Ijóðabókinni Eldhyl setn kotn út 1993)
að endurprenta ritdóm upp úr
Stefni, sem var tímarit ungra
sjálfstæðismanna. Morgunblað-
ið gat aldrei rausnast til að láta
skrifa um bókina.
Ariðl956 birti ég kvæði sem
hét Kreml og var ádeila á stalín-
ismann. Um leið og kvæðið birt-
„Stjórnmála-
menn viður-
kenna að
tungan sé eitt
hið allra
dýrasta sem
við eigum,
þannig að ef
við iðkum
hana af metn-
aði og viti þá er
það stórpóli-
tísks eðlis að
vera rithöfund-
ur, skrifa á ís-
lensku og gera
það vel.“
Nú ertu
stundum sagður
vera stðasta þjóð-
skáldið.
„Eg hef heyrt
þetta og tek lítið
undir það. Þjóð-
skáld eru ekki
lengur til í þeim
skilningi sem
lagður var í það
orð. Það var svo
fjarri því að ég liti
á mig sem þjóð-
skáld að nokkrum
sinnum hafnaði ég
því algjörlega að yrkja Ijóð eftir
pöntun. Einhvern tímann kom
háskólarektor til mín og bað mig
um að yrkja mikið háskólaljóð
og Þjóðhátíðarnefnd Reykjavík-
ur bað mig oftar en einu sinni
að yrkja svonefnt Fjallkonuljóð
1 manna sem a/ast
Flokkspólitík og
list
- Vtkjum aðeins að
kalda stríðinu í bók-
menntum, hvernig
sneri það við þér?
„Kalda stríðið í bók-
menntunum var
merkilegur tími og
snerti mig nokkuð
sem skáld. Ég ætla að
láta nægja að nefna
tvö kjarnadæmi. Þegar
Kristinn E. Andrésson
gaf út fyrstu bók mína
hjá Heimskringlu kom
aldrei ritdómur um
hana í Morgunblað-
inu, skrifaður á þess
vegum. Það var víst
ekki til siðs hjá þeim
ritdómara sem þá var
aðalritdómari blaðsins
að skrifa um bækur
sem komu út hjá for-
Iagi Kristins. Bókinni
var vel tekið og blað-
stjórn Morgunblaðs-
ins mun hafa þótt ein-
kennilegt að dómur
um hana kæmi ekki
hjá stærsta blaði
landsins og brá á það
„Stjórnmálamenn viðurkenna að tungan sé eitt hið allra dýrasta sem við eig-
um, þannig að efvið iðkum hana afmetnaði og viti þá erþað stórpólitísks
eðlis að vera rithöfundur, skrifa á íslensku og gera það vel.“
ist varð ég allt annað skáld í
augum Kristins E. Andréssonar
sem áður hafði borið á mig mik-
ið lof. Það var ekki lengur eins
mikið í mig varið og allt sem ég
gerði áður hafði breytt um lit.
í stuttu máli gerðist það á
þessum tima að flokkspólitík var
þvælt saman við alla list og allar
bókmenntir. Allt var dregið í ein-
hvers konar dilka, oft á skökkum
forsendum. Þetta var vondur
tími og Ieiðinda vélar í gangi.“
- En telurðu að skáld hafi ein-
hverjar sérstakar skyldur við
þjóðfélagið i stnum skáldskap?
17. júní og 1994 var þess farið á
Ieit við mig að yrkja hátíðarljóð
til flutnings á Þingvöllum. Slík
verkefni tóku þjóðskáld að sér
en ég vísaði þeim frá mér því
þau höfða alls ekki til mín.“
- Hvemig vildirðu verða skil-
greindur sem skáld?
„Ég velti því ekkert fyrir mér.
Ég vil alls ekki segja til um það
hvers konar skáld ég er.“
- En þú ert elskað og virt skáld.
„Það má vel vera að svo sé.
Sjálfsagt eru einhverjir sem hafa
haldið upp á Ijóð manns og aðrir
síður. Það er bara eins og verða
vill.“ -KB
B?Siliáto*un3fl|
[m^SÁMMRARl
GAMANLEIKUR UM GLÆP
Leikstjórn: Kolbrún Halldórsdóttir
Leikm. og bún,: Elín Edda Árna-
dóttir
Tónlist: Hróðmar Ingi Sigurbjörns-
son
Leikgervi: Kolfinna Knútsdóttir
Lýsing: Ingvar Björnsson
Leikarar og söngvarar:
Margrét Ákadóttir, Helga Vala
Helgadóttir, Katrin Þorkelsdóttir,
Aino Freyja Járvelá, Guðmundur
Haraldsson, Þráinn Karlsson, Sunna
Borg, Aðalsteinn Bergdal, Hjörleifur
Hjartarson, Jón St. Kristjánsson,
Katla Margrét Þorgeirsdóttir, Ólafur
Guðmundsson, Agnar Jón Egilsson,
Michael Jón Clarke, Kristján Hjart-
arson, Kristjana Arngrimsdóttir og
Rósa Kristín
Baldursdóttir.
7. sýning
Fimmtud. 1. apríl kl. 20
8. sýning
Laugard. 3. apríl kl. 20
9. sýning
Föstud. 9. apríl kl. 20
10. sýning
Laugard. 10. apríl kl. 20
UPPSELT
ÍLil iIlJliiBnií^ikiMjJiiilLIIJ
IBEOEirOi
illátol.rBfl
LtlKFELAG AKUREYRAR
Miðasala: 462-1400
Miðasalan er opin þriðjudaga til
föstudaga kl. 13-17 og fram að
sýningu sýningardaga.