Dagur - 26.05.1999, Qupperneq 6

MIRVIHIWAGUR ?6. 19 9 9,
ÞJÓÐMÁL
Utgáfufélag:
Útgáfustjóri:
Ritstjóri:
A ðstoðarritstjóri:
Framkvæmdastjóri:
Skrifstofur:
Símar:
Netfang ritstjórnar:
Áskriftargjald m. vsk.:
Lausasöluverð:
Grænt númer:
Netfang auglýsingadeildar:
Simar auglýsingadeildar:
Simbréf auglýsingadeildar:
Simbréf ritstjórnar:
DAGSPRENT
EYJÓLFUR SVEINSSON
ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
BIRGIR GUÐMUNDSSON
MARTEINN JÓNASSON
STRANDGÖTU 31, AKUREYRI,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
460 6100 OG 800 7080
ritstjori@dagur.is
1.800 KR. Á MÁNUÐI
150 KR. OG 200 KR. HELGARBLAÐ
800 7080
omar@dagur.is
CREYKJAVÍKJ563-1615 Ámundi Amundason
(AKUREYRIJ460-6191 G. Ómar Pétursson
OG 460-6192 Gréta Björnsdóttir
460 6161
460 6171CAKUREYRI) 551 6270 (REYKJAVÍK)
Ungt fólk í vanda
í fyrsta lagi
Á undanförnum árum hefur fólk frá mörgum öðrum Iöndum
flutt til Islands og sest hér að. Þetta á ekki aðeins við um
flóttamenn, sem hafa leitað hér hælis vegna hörmunga á
heimaslóð, heldur einnig Qölskyldur sem hingað koma á eigin
vegum í von um bjartari framtíð. Þetta er eðlileg afleiðing þess
að íslenskt þjóðfélag hefur tengst alþjóðahraðbrautinni og get-
ur, ef vel tekst til, auðgað verulega íslenskt mannlíf. En til þess
að svo megi verða þurfa íslendingar ekki aðeins að taka vel á
móti þeim nýbúum sem hingað koma, heldur einnig að gera
þeim kleift að ná árangri í samfélaginu.
í öðru lagi
Með þetta í huga hlýtur frétt Dags á laugardaginn um flótta
nýbúa úr íslenska skólakerfinu að kalla á alvarleg athugun og
viðbrögð af hálfu þeirra sem ráða menntamálum. Þar kemur
fram það sé „nærri 100% brottfall hjá nýbúum" í framhalds-
skólum landsins. Þetta þýðir að þeir nýbúar sem á annað borð
komast upp í framhaldsskóla hætta nær undantekningarlaust
námi. Ástandið er reyndar enn alvarlegra, því fram kemur í
frétt Dags að innan við 50% tvítyngdra barna í 10. bekk reyna
yfirleitt að fara í framhaldsskóla. „Við erum í raun að útiloka
framhaldsmenntun fyrir þennan hóp,“ segir Ingibjörg Hafstað,
verkefnisstjóri í nýbúafræðslu.
í þriðja lagi
Ekki er hægt að leggja of mikla áherslu á nauðsyn þess að
þeim ungu nýbúum sem vilja njóta hæfileika sinna í íslensku
samfélagi, sé hjálpað til að bjarga sér í skólakerfinu og öðlast
þá menntun sem er forsenda virkrar þátttöku í atvinnulífi
landsmanna. Þetta er að sjálfsögðu mikilvægt fyrir einstakling-
ana sem í hlut eiga, en einnig fyrir samfélagið. Það má ekki
gerast að hér verði til fjölmennur hópur nýrra íslendinga sem
vanti þá menntun og tungumálakunnáttu sem krafist er af
þeim sem ætla að bjarga sér í atvinnulífinu og ná árangri í
samfélaginu yfirleitt. Elias Snæland Jónsson.

Auglýsingar og
annað efni
Garri veit af langri blaða-
mannsreynslu að það getur
verið erfitt að átta sig á því
hvað er frétt og hvað er ekki
frétt og hvenær auglýsing er
auglýsing en ekki
eitthvað allt annað.
Blaða- og frétta-
menn þurfa stund-
um að berja frá sér
fólk sem vill endi-
lega koma á fram-
færi „fréttum“ af sér
og sínu fyrirtæki,
stofnun eða félagi
sem eru engar frétt-
ir en ættu ágætlega
heima á auglýsinga-
síðum.
Garri hefur talið sig hafa
gott fréttanef og oftast getað
fótað sig prýðilega á þessari
hálu braut, en nú hefur Kjart-
ani Gunnarssyni, formanni út-
varpsréttarnefndar og fram-
kvæmdastjóra Sjálfstæðis-
flokksins, tekist að slá Garra
gjörsamlega út af laginu.
1 Mogganum kom nýlega
fram að útvarpsréttarnefnd
hefði tilkynnt Skjá 1 sjón-
varpsstöðinni að útsendingar á
þætti David Lettermans væru
brot á lögum því þátturinn
hefur ekki verið þýddur á ást-
kæra ylhýra málið. Forsvars-
menn stöðvarinnar virtust
telja að ekki sætu allir við
sama borð gagnvart útvarps-
lögunum því Stöð 2 kæmist
upp með að ijúfa fréttatíma
sinn með auglýsingum þótt
það mætti alls ekki.
En málið er víst ekki þannig
vaxið. Kjartan upplýsti sem
sagt í Morgunblaðinu að
þarna væri ekki um lögbrot að
ræða. Það væri heimilt að
Kjartan Gunnarsson.
hluta fréttatíma í sundur með
öðru efni og það hefði ekki
verið talið „að þarna væri verið
að rjúfa fréttaútsendingu með
auglýsingum," sagði formaður
útvarpsréttarnefnd-
ar.
Þetta varð til að
rugla Garra veru-
lega í ríminu. Hann
hélt að þegar Páll
Magnússon og fé-
lagar segðu: „Við
erum bara rétt
hálfnuð, hér að
loknum auglýsing-
um fjöllum við um
...,“ þýddi það að
það sem á eftir kæmi væru
auglýsingar. Og Garri getur
svo guðssvarið að honum hef-
ur aílt sýnst þetta vera venju-
legar auglýsingar. Nú er hins
vegar upplýst að þetta er „ann-
að efni“ en Kjartan gat þess
ekki undir hvað mætti flokka
það.
Garri veit að formaður út-
varpsréttarnefndar fylgist vel
með fjölmiðlum og hann hefur
sjálfsagt horft á flest alla
ÍTéttatíma Stöðvar 2. Auðvitað
veit hann hvað hann er að tala
um og þekkir auglýsingar þeg-
ar hann sér þær en Garri hef-
ur augljóslega vaðið um í villu
og svima. Það finnst Garra að
minnsta kosti trúlegri skýring
en að ekki séu allir jafnir fyrir
lögum. Nú bíður Garri bara
eftir því að fréttaþulirnir á
Stöð 2 átti sig líka og segi
framvegis þegar fréttatfminn
er hálfnaður: „Við erum bara
rétt hálfnuð, að loknu öðru
efni fjöllum við um....“
- GARItl
V
ODDUR
ÓLAFSSON
SKRIFAR
Varfæmir hagspekingar hafa um
skeið varað við þenslu í efnahags-
lífinu. Þeir þykjast koma auga á
hættumerkin hér og hvar og mæla
einkum með lækkun ríkisútgjalda
til að spoma við hættunni. Aðalat-
riðið er samt að launafólk sýni
þjóðhollustu og viðhaldi sáttinni
um að ísland verði sérstakt lág-
Iaunaríki meðal tæknivæddra
þjóða í sínum heimshluta. Það er
að segja að sá helmingur þjóðar-
innar sem ekki hefur orðið var við
marglofað góðæri leggi enn sitt af
mörkum til að viðhalda stöðug-
Ieikanum.
Á meðan kjósendur voru enn að
sofa úr sér gleði talningarnætur-
innar eftir kosningar var tilkynnt
nær þríðjungs launahækkun til
handa öllum nýkjömu þingmönn-
unum og póiitískt ráðnum emb-
ættismönnum og kjörnum biskup-
um. Á þeim bæjum skal góðærið
ríkja áfram hvað sem stöðugleika-
stéttunum líður.
Fleiri þenslumerki gera vart við
sig í stjórnkerfinu sem þykist vera
Þensla í rfldsstjóminni
að búa sig undir sparnað, eða hef-
ur að minnsta kosti verið ráðlagt
að draga saman seglin, því hag-
vaxtarskriðið þolir ekki þá hrað-
siglingu, sem þjóðarskútan fleytir
nú kerlingar á.
Ofurpólitíkusar
Foringjar ríkisstjórnar, þeirrar sem
enn situr og þeirrar næstu, ganga
á undan með góðu
fordæmi og munu
fjölga ráðherrum
um 20%, sem að
vísu er heldur
Iægrí hlutfallstala
en Iaunin þeirra
voru hækkuð um,
en samt efnileg
þensla í sjálfri rík-
isstjórninni.
Ríkisstjómar-
þenslan er nauðsynleg til að halda
friðinn innan þingflokkanna. Þar
eiga svo margir yfirnáttúrulegan
rétt á ráðherrasætum, að eðlileg
og skynsamleg ráðherratala er
ekki brúldeg fyrir þá ofurpólit-
íkusa sem telja sig hafa verið
kosna beint í ráðherrastólana.
Smám saman er að skapast sú
hefð að kjördæmi og kosningaúr-
slit gefi rétt til ráðherradóms.
Þannig á sá þingmaður sem er
efstur á sínum Iista í hveiju kjör-
dæmi einhvern sjálfsagðan for-
gang að stjórnardeildum. Þeir sem
vinna á í sínum kjördæmum eru
efnilegri ráðherra-
efni en þeir sem
tapa fylgi. Dreif-
býlið á rétt á til-
teknum stjórnar-
deildum, svo sem
landbúnaðarráðu-
neyti, samgöngu-
ráðuneyti og sjáv-
arútvegsráðuneyti.
Þessu fylgja alls-
kyns skringileg-
heit, svo sem eins og að Reykvík-
ingar hafa engan ákvörðunarrétt
um að hrörlegur flugvallargarmur
kljúfi heimabyggð þeirra og geri
hana að ljótari og erfiðari bæ en
ella.
Spamaður
„Það er ekki Iengi teymdur einn
hestur af tveim mönnum," sagði
Jón vinnumaður í Miklholti svo
spaklega hér um árið. Samkvæmt
kenningunni ættu 12 ráðherrar að
spara meira en 10. Þá mun að-
stoðarmönnum ráðherra fjölga að
sama skapi og 12 ráðgjafar bljóta
að gefa 20% betri ráð en 10. Það
er því margt sem mælir með fjölg-
un ráðherra. Hálaunastörfin verða
fleiri og framkvæmdavaldið eflist
og þeim þingmönnum fækkar,
sem hafa þann höfuðtilgang með
þingsetunni að afgreiða stjórnar-
frumvörp og greiða atkvæði á móti
öllum málum sem stjórnarand-
staðan ber fram.
Það er því margt sem mælir með
fjölgun ráðherra, en skyldi nokkur
hafa framreiknað hvenær allir
þingmenn geta vænst þess að setj-
ast í ráðherrastóla þegar að lokn-
um kosningum með sömu þróun
og verið hefur í nokkur kjörtíma-
bil?
Davíð Oddsson og Halldór
Ásgrímsson.
ro^ir
svauraíd)
Er reihnilíkan Hafró utn
stofnstærdirhélstu nytja-
stofnn vitlaust?
GuðjónAmar Kristinsson
alþittgisinaðitrogformaðurFFSÍ.
„Mér sýnist að skv.
framsetningu
gagna séum við
ekki í neinu upp-
byggingarstaríi,
kvótinn er að
minnka frekar en
stækka í mörgum botnfisktegund-
um - og sérstaklega veldur ástand
þorsksins vonbrigðum. Eg tel að
grálúðan sé á uppleið en það
mælist engan veginn í skýrslum
Hafró. Kolastofninn er skorinn
niður um helming og þá eru veiði-
heimildir í djúpkarfa minnkaðar á
sama tíma og við erum að veiða
mikið af honum í úthafinu og
skráum hann sem úthafskarfa. Eg
held að menn þurfi að velta vís-
indunum fyrir sér, því ég efa að
við séum á réttri Ieið.“
Sverrir Leósson
útgeiðamiaðnrá Ahureyri.
„Sem leikmaður
get ég ekki verið
með neinar alhæf-
ingar í þessu sam-
bandi. En það sem
Hafró er að setja
fram er Iíkinda-
reikningur sem byggist á ákveðn-
um forsendum. Um forsendurnar
má svo deila, en ég hef oft bent á
að mér finnst vanta inn í allan
þennan talnaleik hvaða áhrif hin-
ar ýmsu hvalategundir hafa á vist-
kerfið í sjónum. Það er viðurkennt
af fiskifræðingum að úr vistkerf-
inu rífa ýmsar hvalategundir millj-
ónir tonna í sig á ári hveiju og á
endnum munu þær éta okkur Is-
lendinga út á gaddinn, nema i
taumana verði gripið.“
Jón Kristjánsson
fiskijræðingur.
„Reiknilíkan
Hafró er gallað,
þar sem það er
með innbyggðan
fastan ágiskaðan
dánarstuðul, 18%
á ári, og tekur því
ekki tillit til síkvikuls umhverfis-
ins í sjónum. Það sýnir sig Iíka að
ekki er hægt að geyma fiskinn í
sjónum og ætla að ganga að hon-
um seinna. Forsendan fyrir slíku
er að nægt æti sé til staðar í sjón-
um, en nú sýna mælingar að fisk-
urinn er að léttast og er því farinn
að þjást af ætisskorti. Með öðrum
orðum, þá er það fæðan sem tak-
markar stofnstærðina. Náttúran
verður ekki barin til hlýðni.“
Friðrik M. Guðmundsson
Jramkvæmdastjóri Tanga lif. á Vopna-
firði.
„Forsendurnar i
líkaninu held ég
að séu ekki rangar,
en þetta er spurn-
ing um hvort
líkanið tekur
nægilegt tillit til
þess sem er að gerast í umhverf-
inu af náttúrulegum ástæðum.
Hvað gerist til dæmis þegar 1,7
milljónir tonna af kolmunna
koma hér inn á hafsvæðið og
þorskstofriinn er talin vera ein
milljón. Eitthvað verður kol-
munninn að éta. Hér hlýtur að
verða uppi einhver barátta um
æti, sem ég tel að ekki sé tekið til-
lit til í líkani Hafró.“