Dagur - 24.08.1999, Blaðsíða 5

^t&ioCiT________
Ðafýtr
FRÉTTIR
gge i t%ð■)j ,vs )in;>is- Þ
ÞRIDJUDAGUR 24. ÁGÚST 1999 - S
Mánaða bið eftir
heymart ækj imnm
Þurfi menn á heyrnartækjum að halda getur biðin nú orðið þetta 6-8
mánuðir.
Heymar- og talmeina-
stððin á við fjárhags-
erfiðleika að stríða en
yfirvöld vildu hvorki
standa við vilyrði um
aukið fé né feUa niður
skuldir stofnunarinn-
ar.
Nú er um 6-8 mánaða biðlisti
eftir heyrnartækjum fyrir flesta
sjúklinga. A sama tíma hefur
ijárveiting til Heyrnar- og tal-
meinastöðvarinnar ekki aukist
sem því nemur. Stofnunin fær
55 milljónir frá rfkinu til að fjár-
magna heyrnarhjálpartæki og er
það 9 milljóna króna hækkun frá
því í fyrra. Að sögn Birgis Ass
Guðmundssonar, forstjóra
Heyrnar- og talmeinastöðvarinn-
ar, nægir sú hækkun engan veg-
inn. Ríkið greiðir um 40.000
krónur fyrir hvert tæki í innkaupi
en sjúklingurinn greiðir svo um
16.000 krónur fyrir tækið þannig
að ríkið fær töluvert af pening-
um inn á móti því sem það legg-
ur til stofnunarinnar.
Birgir segir að stofnunin hafi
skuldað um síðustu áramót Rík-
iskaupum 22 milljónir króna og
ríkissjóði 10 milljónir króna og
var því farið fram á við ríkið að
það felldi niður þessar skuldir.
Það var ekki gert og varð stofn-
unin því að greiða þessar skuldir
með því að afgreiða mun færri
tæki en hún hefði viljað geta
gert. „Við þurfum núna um 20
millljónir til að geta sinnt eftir-
spurninni og hefðum við því
þurft þessa peninga sem við
greiddum í skuldirnar. Þetta
voru því svokallaðir blóðpening-
ar sem fóru í að greiða þessa
skuld,“ segir Birgir.
SviMð loforð?
Samkvæmt heimildum Dags var
rætt í íjárlaganefndinni síðasta
vetur að Heyrnar- og talmeina-
stofnunin fengi nokkrar milljón-
ir af ráðstöfunarfé heilbrigðis-
ráðherra, en eftir því sem Dagur
kemst næst var það aldrei gert og
er það í samræmi við sundurlið-
un á ráðstöfunarfé heilbrigðis-
ráðherra, sem Dagur kynnti fyrr
í sumar.
Jón Kristjánsson, formaður
fjárlaganefndar, segir í samtali
við Dag að hann geti ekki tjáð sig
um ráðstöfunarfé ráðherra en
fjárlaganefnd viti hins vegar af
stöðunni hjá Heyrnar- og tal-
meinastöðinni. „Eg hef upplýs-
ingar um þessi mál hjá Heyrnar-
og talmeinastöðinni og við höf-
um verið að reyna að laga fyrir
henni á undanförnum árum og
við höfum það í athugun áfram,“
segir Jón.
Svipuð svör fengust frá heil-
brigðisráðuneytinu og var sagt að
eina manneskjan í ráðuneytinu
sem gæti sagt eitthvað um ráð-
stöfunarfé heilbrigðisráðherra
væri ekki við eins og stæði.
50% aukning
Birgir Ás Guðmundsson segir að
stofnunin geti einfaldlega ekki
keypt inn eins mikið af heyrnar-
tækjum og hún þyrfti að gera
enda hafi eftirspurnin aukist um
50% á síðustu þremur árum.
„Núna erum við bara nýbúin að
afgreiða pantanir sem komu í
fyrra. Fram til ársins 1996 af-
greiddum við yfirleitt um 1.200
tæki en nú er eftirspurnin orðin
um 1.800 tæki, en við eigum
peninga íyrir aðeins um 1.200
tækjum þannig að það vantar
töluvert á að við getum sinnt eft-
irspurninni. Arin 1997 og 1998
náðum við að afgreiða 1.800
tæki en það var gert með því að
safna skuldum,“ segir Birgir.
Birgir telur að aukin eftirspurn
stafi af sífellt betri og minni
heyrnartækjum. „Áður fyrir voru
tækin fyrir aftan eyrun og fólk
skammaðist sín fyrir þau, en
núna falla þau alveg inn í eyrað
og þorir fólk því miklu frekar að
ganga með heyrnartæki." — ÁÁ
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir.
Undrandi
á Sturlu
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri segir að engin fyrir-
heit hafi verið gefin um að
Reykjavíkurflugvöllur verði mið-
stöð innanlandsflugs í lengri
tíma en til ársins 2016 þegar
núgildandi skipulagstíma aðal-
skipulags Reykjavíkur lýkur. I yf-
irlýsingu frá borgarstjóra kemur
fram að það „mætti ætla“ að
Sturla Böðvarsson samgöngu-
ráðherra vinni bara í samgöngu-
ráðuneytinu en ráði þar engu.
Þá sé ekki við hæfi að ráðherra
sé að reyna að búa til pólitískan
gambít úr þessu máli.
Sem kunnugt er þá hefur sam-
gönguráðherra Iýst því yfir að
ríkið sé ekki að tjalda til einr.ar
nætur um framtíð Reykjavíkur-
flugvallar með því að leggja fram
rúmlega einn milljarð króna til
endurbóta á vellinum, en í gær
sagðist hann undrast þann skiln-
ing borgarstjóra að hann vildi
hafa völlinn þar lengur en til
2016. I )'firlýsingu borgarstjóra
segir að það væri vel til þess fall-
ið að leggja framtíð vallarins
undir dóm borgarbúa í almennri
atkvæðagreiðsíu. Niðurstaða
slíkrar atkvæðagreiðslu yrði
bindandi fyrir borgarbúa, borg-
arstjórn og stjórnvöld.
Styrkir hlut íslands
í landaiunduniini
Kevin H. Smith gerði grein fyrir niðurstöðu rannsókna sinna á blaða-
mannafundi í menntamálaráðuneytinu. Verkefnið var stutt af íslenska
menntamálaráðuneytinu, þjóðgörðum Kanada og vísindasafninu í Buffalo í
Bandaríkjunum.
Eldtinimr úr íslensk-
um jaspis á Nýfundna-
landi. Kemísk fingra-
för. Söguleg niður-
staða. Vísindaleg teng-
ing íslands við landa-
fundi N-Ameríku.
Niðurstöður fornleifarannsókna
á minjum frá víkingaöld á Ný-
fundnalandi benda til þess að Is-
land hafi gegnt stóru hlutverki í
könnun nýja heimsins. Mennta-
málaráðherra segir að þarna sé
um sögulega niðurstöðu að ræða
sem styrkir hlut íslands í landa-
fundum Norður-Ameríku. Undir
það tekur Þór Magnússon þjóð-
minjavörður.
Kemískt ftngrafar
í samanburðarrannsóknum sem
Kevin H. Smith, aðstoðarfor-
stöðumaður mannfræðideildar
við vísindasafnið í Buffalo, gerði
á um tug jaspisáhalda, eða eld-
tinnum, sem fundist hafa í
L’Anse aux Meadows á Ný-
fundnalandi og sýnum frá Is-
landi og víðar kom fram að fimm
kveikisteinanna voru frá vestan-
verðu íslandi. Fjórir steinanna
virðast gerðir úr jaspis frá V-
Grænlandi. Hinsvegar gæti einn
verið úr jaspis frá Mið-Ný-
fundnalandi, eða 250 kílómetra
suður af L’Anse aux Meadows,
þar sem þessi steinategund
finnst ekki í nágrenni staðarins.
Þessi niðurstaða fékkst með því
að geisla lítilsháttar áhöldin og
sýnin í kanadískum kjarnakljúf-
um. Með geisluninni fékkst því
eins konar kemískt „fingrafar"
v fyrir hvert áhald og sýni.
Vísindaleg tenging
Kevin H. Smith segir að þessi
niðurstaða bendi til þess að
L’Anse aux Meadows á Ný-
fundnalandi hafi verið miðstöð
viðamikilla könnunarferða
norrænna manna til Norður-
Ameríku. Hann segir einnig að
jaspis frá íslandi á staðnum sé
fyrsta vísindalega tengingin á
milli staðarins og íslands. Hann
bendir lfka á að kennslubækur í
Bandaríkjunum og Kanada íjalla
yfirleitt um Eirík rauða og Leif
son hans sem Norðmenn eða
Grænlendinga. Fáir Bandarfkja-
menn tengja hinsvegar Ísland við
fund nýja heimsins. Þessar rann-
sóknir benda aftur á móti til þess
að íslendingar hafi að öllum lík-
indum átt mikinn þátt í könnun
hans. — GRH
Framkvæmdaáætlun
um náttúruvemd
Umhverfisráðherrar Norðurlandanna hitt-
ust á fundi á Hótel Reynihlíð við Mývatn í
gær. A fundinum samþykktu ráðherrarnir
framkvæmdaáætlun um vernd náttúru og
menningarminja á norðurslóðum, það er á
íslandi, Grænlandi og Svalbarða. Meðal
þess sem heyrir undir áætlunina er sam-
þætting umhverfissjónarmiða í ferðaþjón-
ustu. Aætlunin tekur gildi á næsta ári og er
til fjögurra ára. Gert er ráð fyrir að veija
um 100 milljónum króna í verkefnið.
Þá ræddu ráðherrarnir mengun hafsins á
norðurslóðum, áðstoð Norðurlandanna við
lausn umhverfisvandamála í Rússlandi,
eftirfylgni yfirlýsingar forsætisráðherra Norðurlandanna um sjálfbær
Norðurlönd og undirbúning fyrir væntanlegan fund umhverfisráð-
herra Evrópusambandsríkjanna.
Siv Friðleifsdóttir umhverf-
isráðherra.
Eyjabakkar eins og Yellowstone
Umhverfissamtökin World Wide Fund for Nature hyggjast snúa
norskum almenningi á sitt band og fá Norsk Hydro til að hætta við
að byggja álver í Reyðarfirði vegna þeirrar fórnar sem þau áform
hefðu í för með sér þar sem sökkva þyrfti Eyjabökkum undir vatn.
Samtöldn hafa sent frá sér yfirlýsingu þar sem þau vara við þeirri
stefnu Norsk Hydro að byggja álver í framtíðinni aðeins þar sem raf-
orkan er ódýrust. Bent er á að fyrirtækið, sem telji sig umhverfisvænt,
eigi ekki að Iáta kostnaðinn við raforkuframleiðslu vega þyngst þegar
ákvörðun er tekin um hvar byggja skuli álver. Samtökin segja mjög
léttvæg rökin um það að Norsk Hydro beri ekki ábyrgð á því hvernig
orkan er fengin. Fórnin sem færa þurfi fyrir hinu lága raforkuverði sé
að sökkva þurfi mikilli náttúruperlu undir vatn. Þeim áformum mót-
mæla samtökin harðlega og vonast til að íslenska ríkið fái betra tilboð
í Eyjabakkasvæðið frá einhverjum sem hafi verndun þess í huga.
Svæðinu er líkt við Yellowstone þjóðgarðinn í Bandaríkjunum og sagt
að fráleitt sé að fórna slíku svæði fyrir ódýra raforku.