Dagur - 12.02.2000, Blaðsíða 9

Dagur - 12.02.2000, Blaðsíða 9
Thyp$r LAUGARDAGUR 12. FEBRÚAR 2000- 25 - Hvemie á fólk að taka á svona áfalli? „Ég kann ekki að leiðbeina um það en ég get sagt frá reynslu minni. Margir höfðu samband til að óska okkur góðs gengis og enn fleiri minntust okkar í bænum sínum. Eg veit líklega ekki um það allt en þetta fólk hjálpaði okkur í gegnum þessa erfiðleika. Kannski skipti mestu máli að þama var fólk sem kunni að tjá samúð. Það er ekki auðvelt að tjá sterkar tilfinningar og ekkert óeðlilegt við það að fólk eigi erfitt með að segja hvað því liggur á hjarta. Eg held að þessi aðferð nútíma samfélagsins að leysa svona mál inni á stofnunum leiði til þess að fólk sem sjaldan kemst í slíka raun lærir ekki að komast í gegnum þær nema taka meira inn á sig en áður,“ svarar hann. Framkvæmdin er þveröfug Gegnum veikindi sín hefur Ami Ragnar vitanlega kynnst sjúkra- húsum og heilbrigðisstarfsfólki nokkuð vel. Sjúkrahúsin em há- tæknifyrirtæki sem vinna með mikla þekkingu, heilbrigðisstarfs- fólk er gríðarlega vel menntað og samkeppnisfært á sínu sviði hvar sem er í heiminum en því miður er ekki nógu vel að því búið. Til að bæta úr þessu vill Ami Ragnar auka einkaframtakið innan heil- brigðisgeirans og efla eftirlit með þjónustunni. „Heilbrigðisþjónust- an á Islandi hefur bara einn kaupanda og einn seljanda, í báð- um tilvikum ríkið sem á svo Iíka að hafa eftirlit með starfseminni. Það er mannlegt að hafa tilhneig- ingu til þess að vera ekki eins strangur við eigið fyrirtæki. Ég er sannfærður um að eftirlit með óskyldum aðila getur verið betra. Eg tel að fjölbreytni í rekstri heil- brigðisþjónustunnar vanti og það sé að reynast okkur illa,“ segir hann og bendir á að „heilbrigðis- ráðherra segist vera fylgjandi þessu en framkvæmdin er þveröf- ug-“ - Heldurðu að ntargir einkaaðil- ar yrðu nægilega sterkir til að taka á alvarlegum heilbrigðisvandamál- um? „Þeir yrðu alltaf aðeins hluti af heildarkerfinu. Eg er ekki að segja að kerfið eigi allt að vera einkarekið heldur fleiri seljendur og kaupendur að þjónustunni. Eg tel að það hafi verið mistök að leggja niður sjúkrasamlögin á sín- um tíma, þau væru einn af kaup- endum að heilbrigðisþjónustu í dag. Sem betur fer framkvæmum við nú bæklunaraðgerðir sem eru mikil blessun, en veikt og slasað fólk verður að bíða lengi eftir þeim, missir vinnutekjur en þraukar kvalið á dagpeningum. A eftir tekur við erfið og dýr endur- hæfing. Kaupandi, til dæmis tryggingasali sem á að borga skaðabætur, mundi sjá sé hag í að kaupa aðgerðina strax, greiða miklu minni dagpeninga og end- urhæfingu. Heildarkostnaður lækkar og biðlistar styttast." - Er kannski von á frumvarpi frá þér um þetta? „Það er mjög erfitt að taka á þessu því fólk óttast að verið sé að boða heilbrigðiskerfi þar sem ekki allir fái þjónustu og þá horfa menn til Randaríkjanna en þetta er mikill misskilningur. Heilbrigð- iskerfi nær allra grannþjóða okkar er fjölbrcyttara en hér. Fjölmörg einkafyrirtæki og sjálfseignar- stofnanir starfa í lækningum og hjúkrun, opinberar tryggingar, tryggingafélög, sjúkrasamlög, sjúkrasjóðir og frjáls Iíknarfélög kaupa þjónustuna. Hér finna líknarfélög sér varla hlutverk í heilbrigðisþjónustunni." Örfáir vissu um veikindin - Eftir síðustu k/isningar' jicyrðist ávæningur af þxn að flokkurinn hefði ætlað að losa sig við þig i prófkjörinu en svo sigraðir þú glæsilega. Sýndir þú þinn raun- verulega pólitíska styrk? „Eg veit ekkert um það hvort flokkurinn vildi losna við mig eða hvort það hefur átt við um ein- hveija flokksmenn eða frambjóð- endur. Eg hef heyrt það alla tíð að ég hafi ekki þótt sterkur fram- bjóðandi, heyrði það strax í próf- kjörinu haustið ‘90 að ég væri ekki nægilega þekktur. Eg taldi mig vita betur og annað kom á daginn. Eg hef starfað í félaga- samtökum frá því ég var ungur, hef eignast fjölda trúnaðarvina og stuðningsmanna sem hefur fjölg- að án nokkurra bandalaga. I kosningabaráttunni vann mitt stuðningsfólk gríðarlega vel, sér- staklega á Suðurnesjum og það vann flokknum mikið fylgi.“ - Heldurðu að veikindin hafi hjálpað þér í kosningabaráttunni? „Eg veit ekki til að þau hafi þá verið á almannavitorði. Utan fjöl- skyldunnar vissu aðeins örfáir hvemig á stóð. Ég hlífði mér ekki og veit ekki betur en ég hafi unn- ið mitt verk í kosningabarátt- unni.“ - Fyrir stjómmálamann er álag- ið og áreitið einna mest í kosn- ingabaráttu. Var það ekkert erfitt? „Þetta voru álagstímar. Próf- kjörsslagurinn um haustið og síð- an kosningabaráttan. Ég er ekki viss nema það hafi haft áhrif á framgang sjúkdómsins en ég hef ekkert fyrir mér í því. Alag og mikil vinna gerir líkamann síður færan um að halda sjúkdómum niðri. Maður sem er mjög þreytt- ur er ekki með ofnæmiskerfið £ fullu lagi.“ Líkjumst grannþjóðum í efnalegu tilliti Undanfarin ár hefur bilið milli ríkra og fátækra stöðugt verið að aukast. Ami Ragnar telur ekki auðvelt að snúa þeirri þróun við. „Fyrr á öldinni var augljóslega meiri munur en nú milli efna- fólks og hinna efnaminni, en efnamenn eru hins vegar hlut- fallslega fleiri í dag. Ef þetta er rétt þá erum við meira að líkjast grannþjóðum okkar í efnalegu til- Iiti því að við höfum búið við miklu minni efnalegan mun en þær. Þessi þróun kallar hins vegar á að þróa sífellt betur öryggisnet- ið sem við köllum velferðarkerfi." Þegar framtíðin í sjávarútvegs- málum ber á góma segist Árni Ragnar ekki sjá mildar breytingar á stjórnun fiskveiða því að þjóðin búi við þá staðreynd í dag að auð- velt sé að ofveiða. Hann riljar upp að fyrir 1975 hafi komið fyrstu aðvaranir Hafrannsókna- stofnunar um ofveiði á fiskistofn- um í lögsögunni. ,AHa tíð síðan höfum við verið að fást við það verkefni að stjórna álagi á veiði- stofna og það verður viðvarandi viðfangsefni. Ég hef ekki alltaf verið sáttur við þessa fiskveiðilög- gjöf, hana má ávallt bæta eins og „Ég tel að fjölbreytni í rekstri heilbrigðisþjón- ustunnar vanti og það sé að reynast okkur illa segir Ámi Ragnar og bendir á að „heilbrígðis- ráðherra segist vera fylgjandi þessu en fram- kvæmdin er þveröfug “ önnur mannanna verk. Kringum 1990 taldi ég að veiðistjómunin hefði ekki skilað árangri því að stofnarnir fóru enn minnkandi vegna ofveiði. Á þessum áratug tel ég að við höfum náð betri tök- um á veiðistjómuninni en áður enda hefur tekist að auka afla- heimildir á nokkmm árum,“ segir hann. Hátæknifyrírtæki í sjávarútvegi Veiðistjómun var Iögleidd vegna síminnkandi afla og langvinnra þrenginga í sjávarútvegi. Fyrir- tækin vom nær öll á hvínandi kúpunni og efnahagslegir plástrar eins og gengisfellingar oft á ári gerðu illt verra. „Oldin er önnur í dag. Stjórnkerfið hefur átt mikinn þátt í því að sjávarútvegur er öfl- ugur. Það hefði ekki tekist án stjómkerfis af þessu tagi. Sjávar- útvegurinn hefur getað sótt afla út fyrir lögsöguna og það hefði ekki verið gert við öðruvísi stjórn- kerfi. Menn hefðu aldrei þorað út úr kappveiðunum innan lögsög- unnar en haldið áfram að berja sjóinn innan hennar.“ - Með það í huga að fiskurinn í sjónum er sameign þjóðarinnar finnst þér þá ekkert skrítið að menn eins og Þorsteinn Vilhelms- son geti auðgast svo svakalega eins og hefur komið fram í fréttum? 3,1 milljarður erjúfáheyrð tala. „Það er fáheyrð fjáhæð en fjár- munir af þessari stærð skipta oft um hendur í öðrum greinum. Við ræðum þau mál ekki með sama hætti og þetta. Ég sé hins vegar ekki mikinn mun á. Ég hef kynnst fyrirtækjum í sjávarútvegi allvel og komist að því að eitt afar mikilvægt atriði villir um fyrir mönnum þegar rætt er verðmæti aflaheimilda. Viðskipti með þær eru öll á jaðarverði. Fyrirtæki eru að bæta við sig veiðiréttindum og auka þar með hráefni til að nýta betur skip eða vinnsluhús, kostn- að sem hækkar ekki með bættri nýtingu. Af þeim sökum geta þau boðið hátt verð og því tel ég þetta verð margfalt hærra en það sem yrði til dæmis við almennt upp- boð aflaheimilda. Það yrði miklu lægra. Þetta segir manni líka að verðmæti fyrirtækjanna er miklu meira en aflaheimildanna. Það liggur fyrst og síðast í kunnáttu stjómenda og starfsmanna. Sjáv- arútvegsfyrirtækin okkar í dag eru hátæknifyrirtæki sem búa yfir mikilli þekkingu og það er af þessum ástæðum sem íslensku fyrirtækin reynast alltaf burðarás- inn í samstarfi við erlend fyrir- tæki.“ I umræðunni hefur því verið haldið fram að rétt sé að taka gjald af sjávarútvegsfyrirtækjum því atvinnuvegurinn skili ekki öllu sínu inn í samfélagið. Ama Ragn- ari sýnist hins vegar að hann hafi skilað hvað mestu til að bæta lífs- kjör þjóðarinnar og því sé ekki ástæða til að taka undir hug- myndir um auðlindagjald eða sér- stakan skatt á sjávarútveg. „Ekki er rætt um sambærilegt auðlinda- gjald lagt á aðrar atvinnugreinar sem nýta auðlindir þjóðarinnar, til dæmis landið eða orkulindir svo sem vatnsföll eða jarðhita. Hvað efnahagsleg áhrif varðar er ljóst að gjaldtaka af þessu tagi myndi þýða verulega skattbyrði á Iandsbyggðina, álögur mundu flytjast frá stór-Reykjavíkursvæð- inu yfir á sjávarsíðuna í kringum Iandið. Við mundum kollvarpa efnahagskerfinu og mismuna bæði atvinnugreinum og byggðar- Iögum. Viljum við gera það? Ekki ég-“ Búinn að ná sama þreki - Hvaða væntingar hefur þú til framtíðarínnar bæði hvað starf þitt varðar og persónulega ? „Ég hef góðar væntingar. Ég veit að sjúkdómsmeðferð mín hefur tekist mjög vel. Ég er nú einn mest rannsakaði sjúldingur landsins og rannsóknir hafa sýnt stórkostlega góða niðurstöðu. Betra er ekki hægt að hugsa sér. Ég er nánast búinn að ná upp sama þreki og áður þannig að ég er fær í allan sjó, að minnsta kosti sama sjó og áður. Ég held áfram að stunda mitt starf og sé til hvemig það gengur. Ef það geng- ur vel þá býð ég mig fram áffam. Ég er í stjómmálum til að hafa áhrif, greiða götu framfara og betri lífskjara. Ég tel brýnast að tryggja að við tökum nauðsynleg skref inn í þekkingar- og upplýs- ingasamfélagið og innleiðum einkaframtak í heilbrigðisþjón- ustu og orkuvinnslu. Við þurfum að skapa öllum atvinnugreinum þannig umhverfi að þær geti tekið nýjustu tækni og þekkingu í sína þjónustu, nýtt kunnáttu, hug- kvæmni og dugnað fólks, skilað arði og þannig ávaxtað sparifé, sem er lífeyrir þjóðarinnar." svar- ar Ami Ragnar Árnason að lok- um. „Ég er ekki að segja að kerfið eigi allt að vera einkarekið heldur fleiri seljendur og kaupendur að þjónustunni [..] Kaupandi, til dæmis tryggingasali sem á að borga skaðabætur, mundi sjá sér hag i að kaupa aðgerþina strax, greiðp miklu minni dagpeninga og endurhæfingu■ Heildarkostnaður lækkar og biðHstar stytt- ......... ...... .............. ast,“ segir Árni Ragnar meðal anríárs iviðtálihú.' ' 1,1 ‘ ' *•........... ' ’

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/251

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.