Dagur - 11.03.2000, Síða 6

Dagur - 11.03.2000, Síða 6
m 22 - LAUGARDAGUR 11. MARS 2000_ Fór af stað meðstæl Lille Teatern kom nokkrum sinnum á Listahátíð og vakti ávallt lukku. Ein eftirminnilegasta sýningin þeirra er frá 1972, en þá sýndi leikhúsið Kringum jörðina á 80 dögum í Þjóðleikhúsinu. mynd: listahátíð. Listahátíð í Reykjavík á þrjátíu ára afmæli á þessu ári. Við lýsum hér stemmningu upphafs- áranna. Listahátíð í Reykjavík hefur fyrir Iöngu skipað sér ákveðinn sess í menningarlífi Islendinga. Þetta er glæsilegasta Iistahátíð sem haldin er hérlendis og lengi vel eina apparatið sem hafði burði til að fá hingað eft- irsóttustu listamenn hvers tíma. Það er óhætt að segja að Listahátíðin hafi farið vel af stað. Það er að segja þegar hún loksins fór af stað fyrir alvöru. Því eins og fram kemur í viðtali við Svein Einarsson, sem er hér til hliðar, höfðu áður verið gerðar nokkrar stopular til- raunir til að halda hér hátíð í nafni lista. Það sem skipti sköpum var búseta Vladimirs Ashkenazy, píanóleikara og hljómsveitarstjóra, á Islandi. Heitasta parið Kannski muna yngstu lesend- urnir ekki eftir Ashkenazy en á meðan hann bjó hér, las maður um hann í blöðunum eins og hverja aðra poppstjörnu. Hann var ekki aðeins heimsfrægur Rússi sem tekið hafði íslenskan ríkisborgararétt, hann var líka sætur og átti sæta konu og fullt af börnum. En það sem skipti máli fyrir Listahátíðina okkar var að hann var tilbúinn til að tala við vini sína í tónlistarheiminum og biðja þá um að koma hingað til að spila. Hann fékk Daniel Barenboím, píanóleikara og hljómsveitarstjóra og Jacqueline du Pré sellóleikara til að koma, en þau voru á þessum tíma heitasta parið í hinum klassíska tónlistarheimi vegna þess hve þau voru ung, falleg og flínk. En Ashkenszy fékk fleiri. Hann náði í hina ægifögru söngkonu Victoria de Ios Ang- eles og fiðlusnillinginn Itzak Perlman, sem hreinlega sló í gegn. Svo hringdi hann í vin sinn, þáverandi stjórnanda Lundúnarsinfóníunnar, André Prévin. Þegar flett er í gegnum gömul blöð er þó deginum ljós- ara að spenningurinn í kring- um Prévin var ekki aðeins frægð hans sem hljómsveitar- stjórnanda að þakka. Tvíburar og hljómsveit Prévin var nýtekinn saman við leikkonuna Miu Farrow, sem skömmu áður varð fræg fyrir leik sinn í Rosmary’s Baby Romans Polanski. Þau voru ný- búin að eignast tvíbura, sem þótti ekki síst saga til næsta bæjar vegna þessa að Farrow var ekki búin að fá Iögskilnað frá fyrri eiginmanni sínum, Frank Sinatra. Mia og André komust að vísu ekki á fyrstu Listahátíð, en þau komu 1972. Tveimur árum síðar komu þau aftur og þá bæði með tvíburana og Lundúnarsinfóníuna með sér. Stórstjörnurnar úr vinahópi Ashkenazy voru þó aðeins skraufjöður í fjaðraðaskrúði hátíðarinnar. Islenskur at- vinnudansari, Sveinbjörg Alex- anders, hjá listdansflokknum í Köln, sem síðan hefur komið mikið við sögu Islenska dans- flokksins, kom til landsins ásamt karldansarnum, Truman Finney. Þau vöktu milda lukku, enda danssýningar fágætur við- burður í Reykjavík á þessum árum. Koma þeirra varð meðal annars Brjmdísi Schram tilefni blaðaskrifa um aðbúnað þeirra dansara sem verið var að ala upp í ballettskóla Þjóðleikhúss- ins. Óðs manns æði Það sem vekur mesta athygli varðandi þessa fyrstu hátíð, þegar blöðum er flett, er ákafi manni og það kapp sem hún blés menningarvitum og venju- legum borgum í kinn. Ragnar í Smára lýsti því yfir síðla vetrar að hann myndi gefa út bækur eftir þrjú íslensk ungskáld í til- efni Listahátíðar, en slíkt þótti óðs manns æði á þeim tíma. Og þykir víst sumum enn. Þá spruttu upp myndlistar- sýningar út um allan bæ og meira að segja „Miklatún", eins og Kjarvalsstaðir eru kallaðir í blaðagreinum, opnaði Austur- salinn, þótt safnið væri ekki formlega tilbúið og opnað fyrr en ári sfðar. Breska sendiráðið flutti inn höggmyndir eftir Henry Moore og eitt málverk eftir David Hockney og Edward Lucie-Smith skrifaði grein í sýningarskrá. Alls voru opnaðar átta myndlistarsýningar f Reykjavík í tilefni Listahátíðar, flestar með innlendri list. SÚM-arar Iétu til sín taka á fyrstu árum Listahátíðar og settu svip sinn á hana enda engin deyfð í kringum sýningar þeirra á þessum árum. Á fyrstu Listahátíð gáfu heilbrigðisyfir- völd út lögbann á eitt verk- anna, sem var varða hlaðin úr brauði, eftir Kristján Guð- mundsson. Þau töldu mygluð brauðin heilsuspillandi. Það gekk því á ýmsu. Allar Iistgrein- ar skyldu þó vera með hvað sem það kostaði. íslensk bíómynd og kommúnismi Það tókst jafnvel að útvega ís- lenska bíómynd til sýningar, stutta heimildarmynd eftir Ás- geir Long. Hún var um lax- veiöimenn í Svíþjóð og heitir Með svígalævi. Þá tókst Laug- arásbíói að ná í tvær erlendar stórmyndir til landsins fyrir há- tíðina, Teoreme eftir Pier-Paoli Pasolini og Falstaff Orsons Welles. Fyrri myndin var kölluð Hneyksli í Mílanó og ritar Björn Vignir Sigurpálsson, nú- verandi ritstjóri sunnudags- blaðs Morgunblaðsins, um hana mun djúphugsaðri gagn- rýni en við eigum að venjast í dagblöðum í dag. Það eina sem stingur í augun er að hann tengir persónu Terence Stamp við kommúnismann, en slíkt er aðeins tímanna tákn. Á þessum árum voru öll blaðaskrif Iituð af kaldastríðinu og þeim hugmyndafræðilegum átökum sem það stóð fyrir. Það skrifaði enginn gagnrýni eða umfjöllun um Listahátíð án þess að stjórnmálastefna stór- veldanna kæmi þar við sögu á einn eða annan hátt. Þó virtist vera sama hvar menn stóðu í pólitíkinni, þeim tókst flestum, ef þeir höfðu áhuga á listum á annað borð, að mæla hátíðinni bót. Þannig fær Árni Bergman sig ekki til að setja út á Listahátíð, þótt hann setji spurningamerki við kosti þess sem hann kallar hraða menningarneyslu. Komu aftur og aftur Hvernig var líka hægt að vera alveg andvígur veislunni í því tilbreytingarleysi daganna sem einkenndi Island í þá daga ? Það flaut ekki aðeins allt í heimsfrægum listamönnum sveipuðum glamúr. Tónskáldin okkar fengu tækifæri til að frumflytja tónverk og leikhúsin okkar frumfluttu íslensk leikrit. Dómínó eftir Jökul Jakobsson var frumsýnt 1972 og Selurinn hefur mannsaugu eftir Birgi Sigurðsson var frumsýnt 1974. Bæði fengu misjafna dóma en Lille Teatern sló í gegn með sýninguna Kringum jörðina á 80 dögum og danska stórleik- konan Clara Pontoppidan, sem þá var orðin 86 ára, fyllti Nor- ræna húsið. Norrænir listamenn settu stóran svip á dagskránna fyrstu ár Listahátíðar, enda var það að hluta til opnun Norræna hússins og forstjóra þess, Ivar Eskeland, að þakka að Listahá- tíð leit dagsins ljós. Á hátíðina streymdu margir af þekktustu listamönnum Norðurlandanna á þessum árum og sumir þeirra komu aftur og aftur. Misskilin alþýða Listahátíðir áranna 1972 og 1974, voru með ekki ósvipaða ásjónu og sú fyrsta, þótt hátíð- in 1974 væri mun veglegri. Það ár var haldið upp á 1100 ára afmæli Islandsbyggðar og því mikið um dýrðir allsstaðar á Iandinu. Kjarvalsstaðir stóðu fyrir sýningu á íslenskri alþýðu- list, sem Braga Ásgeirssyni varð á að lofa á röngum forsendum. (Vlapgnet Elísabet Ólatsd skrifar

x

Dagur

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagur
https://timarit.is/publication/251

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.