Dagur - 11.03.2000, Side 19

Dagur - 11.03.2000, Side 19
LAUGARDAGUR 11. MARS 2000 - 35 T>gptr_ í maímánuði áríð 1933 sat Hallgrím- ur nokkur Brynj- ólfsson í gæslu- varðhaldi í fanga- húsinu íVest- mannaeyjum, grunaður um að hafa brotið áfengis- löggjöfma með því að brugga og selja áfengi. Mörgum þótti handtakan á Hallgrími með öllu ástæðulaus og ósanngjöm, en lögreglan smámunasöm og frek, og þá kannski ekki síst hinni 28 ára gömlu dóttur Hall- gríms, ísleifu Elísabetu. FniöPik Þón Guömundsson skrifar Um klukkan 18 safnaðist hópur manna ásamt Isleifu að fangahúsinu og stækkaði hópurinn brátt þegar aðrir vildu forvitnast um hvað væri á seiði. Við rannsókn málsins upplýstist ekkert um tildrög þess að fólkið safnaðist saman og hélt að fangahúsinu og ástæðan í sjálfu sér einföld; eftir atburðina myndaðist samstaða meðal hinna ákærðu um að segja ekkert og svara ekki spurning- um dómarans. Hélst sú samstaða nær órof- in og byggðust dómarnir því nær alfarið á framburði lögreglumannanna. Að líkindum söfnuðust milli 20 og 25 manns fyrir utan fangahúsið, en að Iokum fór svo að 18 manns voru ákærðir. Kemur fram að hópurinn hafi með hrópum og köllum krafist þess að fanginn Hallgrímur yrði þegar í stað Iátinn laus. Mönnum byij- aði hins vegar ekki að hitna verulega í hamsi fyrr en dóttirin trúfasta Isleif eggjaði menn til dáða og hvatti til að fara inn og taka föður sinn út. Karlmenn eða helvítis lyddur? Það var síðan þegar hún höfðaði til karl- mennsku þeirra að þvagan tók að ýta sér að dyrum fangahússins. ,/fítlið þið að vera þær helvítis lyddur, allir þeir karlmenn sem hér eru, að þora ekki að taka hann út,“ kallaði hún storkandi - og það svínvirkaði. Færðist hópur manna að dyrunum og ruddist á lögregluþjónana sem þar voru, Stefán Amason og Jóhannes J. Albertsson. Fremstir í flokki þeirra sem ruddust svo Frá Vestmannaeyjum. Þegar manni nokkrum var stungið í gæsluvarðhald vegna gruns um brugg og söiu brást dóttir hans ókvæða við og eggjaði menn tii dáða að frelsa föður sinn úr fangeisinu. Múgur frelsar fanga fram voru Guðmundur Jónsson skipstjóri, Jón Stefánson sjómaður og Jón Sigurðsson útvegsmaður, að sögn lögregluþjónanna. Aðrir fylgdu á eftir en nokkrir héldu því fram að þeir hefðu einfaldlega borist með straumnum inn í fangahúsið og ekki getað spornað gegn því. Lögregluþjónarnir veittu viðnám í dyrum fangahússins um stund, meðan fulltrúi bæjarfógeta símaði til bæjarfógetans, en brátt tókst hópnum að þrengja sér inn í anddyri hússins og þaðan inn í gang, en ísleif sjálf beið fyrir utan. Fóru mennirnir þegar að ldefa þeim sem Hallgnmur var í. Var klefinn læstur með sterkum hengilás, sem hengdur var í keng, sem festur var rammbyggilega í dyrastafinn (í gegnum hann), en framan á klefahurðinni var jám- slá, sem fest var við hurðina með tveim jámboltum, sem stóðu í gegnum hurðina og voru hausar á jámboltunum innan á hurðinni, en rær voru skrúfaðar á þá enda járnboltanna sem stóðu út úr járnslánni. Kengur sá, sem hengilásinn var festur í, gekk í gegnum gat á enda járnslárinnar, sem stóð út af hurðinni. Rofjám inn um gluggann Augljóst var því að klefahurðin yrði ekki opnuð án verkfæra. Sté þá einn hinna ákærðu upp á borð eða skáp út við gafl hússins og opnaði þar glugga og kallaði út að menn skyldu ná í rofjárn. Eftir skamma stund var slíku áhaldi rétt inn um gluggan og tóku þá nokkrir hinna ákærðu að bjástra við að opna klefann. Tókst mönnunum það með því að rærnar voru skrúfaðar af enda járnboltanna, sem lágu í gegnum hurðina og járnsláin beygð frá hurðinni og þurfti ekki meira til að opna hurðina. Meðan á uppistandinu í fangahúsinu stóð héldu menn Iögregluþjónunum eða aftur af þeim og ógnuðu með ókvæðis- orðum. Einn viðstaddra, Þorkell Þórðar- son verkamaður, hrópaði að réttast væri að taka lögregluþjónana og rasskella þá og annar, Karl formaður Guðmundsson sagði að réttast væri að taka þá og loka þá inni. Ekkert varð þó úr slíkum ráðagerð- um, enda þetta vafalaust sagt til að halda aftur af lögregluþjónunum. Þegar hurðin hafði verið opnuð fór sigri hrósandi frels- isherinn síðan út með fangann Hallgrím, sem hélt beinustu leið heim til sín, leidd- ur af dótturinni trúföstu. Þagnarhjúpurinn hafði áhrif Hófst síðan rannsókn málsins, en það gekk treglega hjá rannsóknardómaranum: „Það hafa ekki fengizt í málinu upplýsingar um undirhúning árásar þessarar á fangahúsið eða hvort um fyrirfram ákveðin samtök hafí verið að ræða um að fremja verknáð þennan. Sumir hinna ákærðu fengust alls ekki til við rannsókn málsins að gefa neina skýrslu um málavöxtu eða svara spurning- um rannsóknardómarans, en þeir hinna ákærðu, sem gáfu slíkar skýrslur, neituðu að hafa í raun og veru tekið nokkurn þátt í verknaði þessum og töldu sig því ekki vita neitt um undirbúning árásarinnar og upp- lýsingar um þetta hafa ekki fengist annars staðar frá“. Þessi þagnarhjúpur skipti mildu máli, því ekki tókst að sanna að um samantekin ráð væri að ræða og það hafði áhrif á refsingar að öðru leyti. Að sama skapi upplýstist ekki hvers vegna í ósköpunum hópurinn taldi svo bráðnauðsynlegt að leysa Hallgrím úr haldi, en freistandi að álykta að menn hafi talið lögregluna fara offari gegn hon- um. Líka er freistandi að álykta að Isleif Elísabet hafi verið gædd miklu persónu- og útlitstöfrum og að mennirinir hafí átt bágt með sig þegar hún höfðaði til karl- mennsku þeirra! En alténd var hún fund- in sek um að hafa „eggjað" menn til árás- arinnar og þannig haft forgöngu um verknaðinn. Hæstiréttur mildaði og herti Sem fyrr segir var gefin út ákæra gegn alls 18 úr árásarhópnum. Rannsóknardómar- inn byggði úrskurð sinn að mestu á ffam- burði lögregluþjónanna, sem hann tók þó ekki gildan í einu og öllu. Hann leit til þess að enginn hinna ákærðu hefðu áður gerst sekir um alvarleg afbrot. Hann sýknaði 6 hinna ákærðu alfarið. Fimm dæmdi hann í 45 daga fangelsi, þeirra á meðal skipstjór- ann Guðmund Jónsson. Einn fékk tveggja mánaða fangelsi og sex þriggja mánaða fangelsi, þeirra á meðal Isleif og Jónarnir tveir. Hins vegar frestaði dómarinn fulln- ustu allra refsinganna og skyldi því enginn fara í fangelsi sem hegðaði sér vel næstu 5 árin. Hæstiréttur var í senn mildari og harð- ari. Alls 8 voru sýknaðir, en 10 fengu dóm frá 15 dögum upp í tvo mánuði. En Hæstarétti þótti ekki ástæða til að skilorðs- binda refsingu 6 hinna ákærðu, sem því máttu gista fangaklefa um hríð. ísleif var ekki á meðal þeirra. Pétur biskup. Á árunum 1981 til 1989 var Pétur Sigurgeirsson biskup yfir ís- landi og var hann fyrsti biskupssonur- inn sem sat í biskupsstól á þessari öld. Seinna kom Karl, sem sporgöngumað- ur Sigurbjörns, föður síns. Hver var faðir Péturs og hvenær var hann biskup? Landbúnaðarverðlaunin. Þremur bændahjónum hverju á sinu lands- horninu voru veitt landbúnaðarverð- launin svonefndu við setningu Búnað- arþings um sl. helgi. Hver voru þau sem verðlaunin hlutu að þessu sinni? Bensínkarlar. Bensínverð hefur hækk- að mikið á undanförnum misserum og hafa olíufélögin því mikið verið í frétt- um. Hverjir eru forstjórar olíufélaganna þriggja? Ráðherrann og bæklingurínn. For- ystumenn Hjartaverndar afhentu heil- brigðisráðherra í vikubyrjun bækling þar sem fjallað er um hættuna af reyk- ingum, sem öllum ætti auðvitað að vera Ijós en sjaldan er góð vísa of oft kveðin. Hvaða heitir þessi bæklingur? Flugkona Þýsk ferjuflugkona hafði viðkomu hér á landi í vikubyrjun og þótti ferð hennar að þessu sinni sér- staklega í frásögur færandi. Af hvaða sökum? LAND 06 ÞJOÐ 1. Eftir hverjum er nefnd Hrafnseyri við Arnarfjörð, fæðingarstaður Jóns Sig- urðssonar forseta? 2. Hvað heitir leikrítið sem nú er á fjöl- um Leikfélags Akureyrar þar sem Saga Jónsdóttir leikur einleik? 3. Hvar á landinu er Leggjarbrjótur? 4. Hver er það sem les Passíusálmana sem fluttir eru í Útvarpinu um þessar mundir, einsog ævinlega á föstunni? 5. Hvað heitir hið nýja hafrannsóknar- skip íslendinga sem er í smíðum í Chile, sem senn kemur til landsins? 6. Skáldið Jón úr Vör lést fyrír fáum dögum. Hans fyrst Ijóðabók, Ég ber að dyrum, kom út áríð 1937 en hans kunn- asta Ijóðabók kom út níu árum síðar. Ljóð hans fjalla mörg hver um líf og baráttu alþýðufólks, meðal annars í þorpinu sem hann ólst upp í, Patreks- firði. Hvað heitir þessi Ijóðabók? 7. Hvar var það sem landnámsmaðurínn Egill rauði byggði sér bú? 8. Hver var fyrsti íslenski lögsögumað- urínn? 9. Narfeyri er einn af ótalmörgum kirkjustöðum landsins. Hvar er hann? 10. Tveir af reyndustu útvarpsmönnun- um á Akureyrí - og reyndar á landinu öllu - hyggjast senn yfirgefa Ríkisút- varpið á Akureyrí og halda til annara starfa. Annar þeirra er forstöðumaður RÚVAK en hinn hefur lengi séð um þættina Sagnaslóð og þjóðlagaþáttinn Tengja. Hverjir eru mennirnir? Sævarsson skrifar ■uossuobnBjS uEþsux uumueuuB -þj96BHBcj 6o WAfld uueuinpoisjoj uossijnBH IPd Joujy ecj uin pnds ja jqh '01 'W|9ijS!>j>|Ajs QjA ueisne jujuib>is ja ujas - ejojjeijiy juáj ja q!>|9 JeBacj Q!Uio>j qb ja jsjAj uias jæq bs 6o puojjsje6o>jS e jæq qseisaA jsau -snajæus e ja uAapB|\| 6 'Jnpuua>j uuuæq ja uueq qia -JB6uBa-uiA wn>j>joq b jnpuajs uias ‘n|sAsB||BAiq6uBaj uinjjoiujBJH uinuæq q uueq isjppæj 6o uoss6uæn ujbjh Jba uuunpBuin6os6o| i>jsus|si qsjAj ‘8 •jnpe}sdne>| -saj\j nu ja jecj ua 'nq jas !p66Aq jecj jpnej 11163 uias pjofjpjoN pw jsaiq j jba peq z -pidjoq 'g -jeæjjijjsij jej>|sua|si uinþaqujnjj jnuiiaAj jqja pujau nja ‘uosspunuiæs i.ujBfg 60 uossqupuj !iuy ‘oaj UKlQisieujjosuuejjeq ua ‘jujBu euibs paui sd!>js sjbuub peis .1 jncuaq 60 uossqupijj jujy jjqaq P!dj>)s 'fi juu!S nssaq pe euBui|j?snissed sa| uias dn^jsiq uossujg|qjn6!s |JB» ja psq y ,;uin6a||!aq ||B bqja ‘niojqnpjoA pnqjouj nu ja 60 uuBjiglj uinjjAj jba pmi bujoj jssaq Bueq uin ppnj puaA nu jnjaq p;3| ua 'jBpjajjqA jn||j jba 60 jnjiAi6 ja uias“ ipfjqBj66aq edsiuidjs uujq b ddn 60 ibpjbjbxq JnisaA 60 !|!6b}jbas efq ujbjj ‘jb[6buubuj|v Jn ddn jn6j}S!6uBq puaA qeq uuubj qb jjBas !UU!»oqpuBqspuB|S| j 'JBpjBfj -|bah |!1 uin||QA6u!q bjj pja| ujoj ja jn)obqef66aq ■£ -gqjjsjjsi jqjaq esoa ue[>jæ>is z 'SjpuaiJaq uuu^uqæi ipeiuuaui qsjAj ejaA uu!|B) ja uubh npuB))ajq ejjjajq uime nisjAj b 60 jep|B zi B)n|q luujas b jddn jba uueq ua juAsjeujefquiaAS iujbjh jqja Ja pujau ja uAasujBJH 'l P!JBqspuB|iv J|)A pjaj 'oofi JBuuaq jba euaq uias jeq MuujS nssaq pe ipuejæj jnöosejj j e6a|>|B)sias !i)oc| íq|B/v\-)japnog e|a6uv Jeuunuo>j6n|j-nbaj pjaj , nijofq u!6a|ppAi» , -nu!6B|ajn!|o uossnu6By\| jjag 60 sjio JuA)s uoss)>|!pauag jbu|3 'söunfiaqs uofisioj ja uias uossujofg uuqsu^ ja peq , ’ubjo pe Jaq puAui !puB6!ap|A p uisuw |q )s6ua| rna uias 'J!))opsouuB|/\| esy 60 uossupp uu/aAS neq ‘!uu!>|Sj|p»-bj]A ! ujupfq 60 Niajesnn j J!)|opsjpq6jag unj6!s 60 uossuraisjoq jnjjansu» ‘uinddaASBpnu 1 6jaqurais auaj| piJpniAI 60 uossuBfisu» uuqsjj^ jeu6eg ojoa juujs nssaq pe umneipjaAjepeunqpuei n6uaj uias neq , es6i |q 6E61 QJJ dnjjsjq jba uias uosspjn6|s J|a6jn6!S jba sinipq jjpej , uqas

x

Dagur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagur
https://timarit.is/publication/251

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.