Dagur - 10.11.2000, Blaðsíða 6

6 - FÖSTUDAGUR 10. NÓVEMBER 2000
ÞJÓÐMÁL
mm
Útgáfufélag: dagsprent
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjóri: ELÍAS SNÆLAND jónsson
Aðstoðarritstjóri: birgir guðmundsson
Skrifstofur: strandgötu 3i, akureyri,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Símar: 460 6ioo OG 800 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: 1.900 kr. á mánuði
Lausasöluverð: 150 KR. OG 200 kr. helgarblað
Grænt númer: 800 7080
Netföng auglýsingadeildar: karen@dagur.is-augl@dagur.is-gestur@ff.is
Símar auglýsingadeildar: (REYKJAV(K)563-i6i5 Ámundi Ámundason
(REYKJAVÍK)563-1642 Gestur Páll Reyniss.
(AKUREYR 1)460-6192 Karen Grétarsddttir
Símbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Símbréf ritstjórnar: 460 617KAKUREYRI) 551 6270 (reykjav(k)
Sinmileysi ráðherra
í fyrsta lagi
Ekki er að sjá að Geir H. Haarde, fjármálaráðherra, sé mikið í
mun að tryggja að nám í framhaldsskólunum hefjist sem fjTSt.
Ráðherrann lagði lítið á sig til að leysa kjaradeiluna við fram-
haldsskólakennara áður en til verkfalls kom á þriðjudaginn, og
þá daga sem síðan eru liðnir hefur samninganefnd fjármála-
ráðherrans ekki haft neitt frumkvæði að lausn. Samkvæmt
fréttum virðast eiginlegar samningaviðræður liggja niðri þótt
formlega sé boðað til sáttafunda. Samninganefnd ríkisins hef-
ur einfaldlega ekkert nýtt til málanna að leggja.
í öðru lagi
Þótt fjármálaráðherra hefði heilt ár til þess að undirbúa tillög-
ur um kjaramál kennara, bera fréttir af gangi samningamál-
anna það greinilega með sér að ráðherrann og samninganefnd
hans héldu að sér höndum í stað þess að nota tímann til að
taka nauðsynlegt frumkvæði. Eins og frá var skýrt í Degi á
miðvikudaginn lét fjármálaráðherra ekki svo lítið að svara ýms-
um hugmyndum kennara, þar á meðal um skammtímasamn-
ingi sem gilda ætti í takmarkaðan tíma á meðan unnið væri að
því að smíða nýtt launakerfi fyrir framhaldsskólakennara.
Þetta áhugaleysi bendir til þess að í fjármálaráðuneytinu hafi
verið og sé enn að finna þann verkfallsvilja sem ráðherrann
gjörðist svo ósmekklegur að saka kennara um.
í þriðja lagi
Sinnuleysi ráðherra Sjálfstæðisflokksins hefur slæmar afleið-
ingar á fleiri sviðum. Ráðherrar efnahags- og fjármála í ríkis-
stjórninni, flokksbræðurnir Davíð Oddsson og Geir H. Haar-
de, hafa ráðið mestu um aðgerðarleysið í efnahagsmálum. For-
maður verkalýðsfélagsins Hlífar í Hafnarfirði fullyrti í Degi á
miðvikudaginn að forsendur launaramma samninga á al-
menna vinnumarkaðinum væru brostnar vegna aukinnar verð-
bólgu frá því sem reiknað var með, enda hafi stjórnvöld ekki
gert minnstu tilraun til tryggja að verðlagsforsendur kjara-
samninga Flóabandalagsins gætu haldið. Abyrgð þeirra Davíðs
og Geirs er því mikil. Elías Snæland Jónsson.
Sherlock Holmes stíHjnn
íslenskir blaðamenn eru fæstir
miklir stflistar og flestar fréttir
þeirra einkennast af flötu og
ópcrsónulegu staðreyndatuði.
A þessu eru þó ánægjulegar
undantekningar og ber þar
hæst hinn frjóa EIR á DV sem
jafnan fer sínar eigin leiðir í
fréttaskrifum. Eins og hann
gerði í DV í vik-
unni í frétt um
umtalaðan en fá-
talaðan mann, þar
sem EIR beitti
einhvers konar
Sherlock Holmes
aðferðum og mið-
ilslíku innsæi við
skrifin.
Yfirfý'rirsögn
fréttarinnar var:
„Týndi læknissonurinn í Texas
tjáir sig í fyrsta sinn." Reyndar
eru þessi maður fundinn fyrir
nokkru og því ekki lengur
týndur og ýmsar heimildir
herma að hann hafi áður tjáð
sig, m.a. í barnaskóla, háskóla
og þess utan, en það eru auð-
vitað aukaatriði.
Af Sherlocksku innsæi lýsir
EIR manninum: „hreyfingarn-
ar bera þess vott að þar fari
maður sem ckki hafi eytt árun-
um á skrifborðsstól fyrir fram-
an tölvu“. En á móti kemur að:
„Hendurnar eru fíngerðar og
óræk sönnun þess að Halldór
hefur ekki séð fyrir sér með
erfiðisvinnu vestur (Texas.“
Konuhjörtun slá
Og áfram er lýst og ályktað:
„Hann er dökkur yfirlitum, út-
Iitið suðrænt og enginn myndi
draga það í efa segðist Halldór
vera frá Suður-Ameríku“. Og
til þess að Iesendur átti sig
betur á manninum kemur
þetta: „Sannast sagna er hann
í öllu fasi undarleg blanda af
Antonio Banderas og A1
Pacino“. Og ekki er örgrannt
að bregði fyrir innhlæstri frá
stíl Rauðu ástarsagnanna þeg-
ar segir að Halldór sé ekki á
heimavelli í byggingavinnu
því: „Halldór myndi sóma sér
betur í spilavítum í Monakó
eða þá kaffihúsum verðbréfa-
salanna í New York. Þetta er
maður sem fær konuhjörtu til
að slá hraðar á góðum degi..“
Það er mál til
komið að fleiri
blaðamenn fari að
skrifa fréttir sínar
af þeirri dirfsku og
ályktunarhæfni
sem einkennir
þessa. Og vonandi
heldur EIR álram
í þessum stíl, t.d.
næst þegar hann
tekur viðtal við
Halldór Asgrímsson, eitthvað
á þessa Ieið:
Á góðium degi
„Hreyfingar Halldórs bak við
skrifborðið bera með sér að
þar fer maður sem vann í salt-
fiski 19. apríl 1969. En mjúk-
ar og eilítið sápuilmandi hend-
ur mannsins sanna að hann
hefur ekki unnið í saltfiski síð-
an. Halldór vill lítið tjá sig um
skíðaferðina til Austurríkis og
fjárlagahallann. Hann brosir
stirðlega út í annað og potar
með blýanti í blómapott sem
dettur í gólfið og brotnar.
Maðurinn er greinilega undar-
leg blanda af Gög og Gokke,
eða öllu heldur Roy ogTrigger.
Það er Ijóst að hann er ekki á
heimavelli þarna á bak við
skrifborðið og myndi sóma sér
betur í grindahlaupi á héraðs-
móti í Sierra Leone. Á góðum
degi er þetta maður sem fær
konur til að skjálfa í hnjálið-
um, sérstaklega þegar hann er
svona þegjandalega sexí um
fjárlagahallann."
Jamm. — CARRI
Nýja hagfræðin er að verða gömul
og hrum langt um aldur fram. Há-
tæknin og hlutabréfamarkaðurinn
er orðinn einhvern veginn allt öðru
vísi í laginu á haustmánuðum en
hann var þegar sól var að hækka á
lofti á útmánuðum. Það eina sem
breytist ekki eru greiningarsnill-
ingarnir í barnahorni ríkissjón-
varpsins, sem reka þar erindi hús-
bænda sinna í verðbréfamörkuð-
unum. Hjá þeim ríkir bjartsýnin
ein, eins og fegurðin yfir frægri
jökulgöngu. Að öðru Ieyti er gamla
hagfræðin farin að skjóta upp koll-
inum og ýfa yfirborð marglofaðrar
hagsældar og stöðugleika.
Hlutabréf hríðfalla í verði, vextir
hækka, gjaldmiðillinn lækkar,
verðbólgan eykst og skuldasöfnun
og þensla haldast í hendur og gera
ótryggt ástand að döprum framtíð-
arhorfum.
Seðlabankinn hefur komið auga
á ástand hagkerfisins og einstaka
verðbréfafyrirtæki eru farin að gefa
Fjárfest í eigin skuldum
hrollvekjandi yfirlýsingar um
hvernig nú ber að fjárfesta. Besta
fjárfestingin er að borga skuldir
sínar, segir einn helsti verðbréfa-
baróninn. Hann lætur þess ógetið
hvar skuldararnir eiga að fá pen-
inga í svo arðbæra ljár-
festingu. En sé enn
eitthvert lífsmark með
nýju hagfræðinni er
hægt að styðjast við eitt
höfuðeinkenni hennar,
sem er óseðjandi útlána-
þörf peningastofnana,
og slá lán til að fjárfesta
í eigin skuldum.
Þessi ráðgjöf fæst
ókeypis.
Forsjárhyggjan
Seðlabankastjóri hefur áhyggjur af
lítilli framleiðni atvinnuveganna
og útlánapólitík lánastofnana og
svellkaldur segir Birgir ísleifur
Verslunarráði að þessu verði að
linna eigi ekki illa að fara. Þarna
bólar á forsjárhyggju gömlu hag-
fræðinnar og enda hlustar markað-
urinn ekki á svona rugl.
Hans dont er að selja og kaupa
væntingar en ekki áþreifanlega
framleiðslu. Hugbúnaður og fjar-
skipti eru framtíðin og
viðskipti skulu fara fram
á netinu og hvergi ann-
ars staðar. Tölvulúðar
eru óskabörn framtíðar-
innar og þeirra er mátt-
urinn og markaðurinn.
En nú viil svo til að úti
stóra markaðsheimin-
um fer gengi hátækninn-
ar Iækkandi og netfyrir-
tækin hrynja hvert af
öðru, þvert ofan í allar uppbyggi-
legu væntingarnar, sem eru af-
kvæmi nýju hagfræðinnar.
Dínisin n troðiiui
Margeir Pétursson verðbréfamiðl-
ari segir að djarfir fjárfestar séu
l’arnir að fá óþægilegar símhring-
ingar úr fjármálastofnunum, net-
bólan sé sprungin, fjármálastjórar
fyrirtækja láta skila að þeir séu
uppteknir á fundum með erlend-
um fjárfestum þegar bankinn
hringir og eyðsluklóin eigi ekki í
fleiri hús að venda þegar allir lána-
möguleikar eru uppurnir og tekjur
einstaklinga standa ekki lengur
undir afborgunum skulda.
Svona hreinskilin lýsing á efna-
hagsástandinu er í mótsögn við allt
bjartsýnisbullið og hugbúnaðar-
þruglið sem Iýðskrumarar og sölu-
menn óljósra væntinga æra mark-
aöinn með. Er nú svo komið, að
meira að segja markaðsmenn öfl-
ugustu fjárfestingarfyrirtækja eru
farnir að biðja um „mjúka lend-
ingu hagkerfisins".
En markaðs- og neysluþjóðfélag-
ið hefur um annað að hugsa en
brostnar framtíðarvonir og verðfall
væntinga og mun því troða dans-
inn kringum gullkállinn á meðan
stætt er.
Tölvulúdarrtir ráða
stefnunni, hvert sem
hún kann að liggja.
Oru^ur
Er góðærisveislutini
lokið?
(Þetta er mat margra sérfræð-
inga og nefna þeir vaxta-
hækkanir, lækkandi gengi
hlutabréfa, aukna verðkólgu
og vaxtahækkanir. Jafnframt
ofmat á fyrirtækjum í nýja
hagkerfinu.)
Ingólfur Beneder
hagfr. hjá FBA.
„Hagvöxtur hefur
verið mikill hér
undanfarið og um-
fram það sem telja
má langtímahag-
vöxt. Því er ekki
óeðlilegt að á hægi
nú. Fynrboðarnir eru svo sem
hægari vöxtur kaupmáttar, minni
hækkanir og í sumum tilfcllum
lækkanir eignaverðs. Þó má ekki
gleyma að á undanförnum árum
hefur mikið áunnist með auknum
kaupmætti og auknu verðmæti
eigna. Eins og staðan er nú - með
tilliti til verðlagsþróunar og við-
skiptahalla - er nauðsyn að verja
ávinninginn, þó að um stund
hægi á. Þá ættum við auka fram-
leiðni og lyfta þannig langtíma-
hagvexti."
Gísli S. Einarsson
þingmaðiirSamfylkingar.
„Það er að koma á
daginn sem ég
benti á hér í spurn-
ingu Dags í júní sl.;
að þegar kæmi
fram á haust l’æri
að þrengja að í
efnahagsmálum. Nærtækt dæmi
er að nauðungaruppboðum ein-
staklinga og fyrirtækja hefur stór-
lega fjölgað. Sömuleiðis benti ég á
gengisfall krónunnar - sem hefur
gengið eftir. Þá sagði ég að al-
mennir kjarasamningar yrðu í
uppnámi og sú er raunin. Þá eru
vextir nú að hækka og gengi hluta-
bréfa að hrapa. Segir þetta ekki
alla söguna?"
Aóalsteinn Á. Baldursson
fomi. Verkalýðsfélags Htisavíkur.
„Ymislegt bendir til
að veisluhöldunum
sé lokið og þar
minni ég að að-
gerðir Seðlabanka
og Hðvaranir Þjóð-
hagsstofnunar.
Einnig er gengi hlutabréfa á
hraðri niðurleið - heima og er-
lendis. Kjarasamninga á almenna
markaðnum má opna í febrúar nk.
hafi vcrðlagsforsendur breyst, þ.e.
verðbólga aukist og vextir hækkað.
Hvort tveggja er að gerast. Því
bendir allt til að endurskoða þurfi
samningana og sú vinna er raunar
hafin.“
Haraldur Haraldsson
forstjórí.
„Fjarri því. Hádeg-
ismaturinn er að
vísu afstaðinn og
nú erum við á milli
mála. Krásir síð-
degiskaffisins fáum
við þegar menn
hafa áttað sig enn betur á öllum
þcim möguleikum sem farnir eru
að bjóðast. Þó nú hægi á fer allt í
gang aftur eftir nýár þegar vetrar-
vertíðin hefst og enn meira verður
trukkið þegar stækkun álversins á
Grundartanga hefst."