Dagur - Tíminn Reykjavík - 16.01.1997, Qupperneq 7

jOagur-'CCtmmH
Fimmtudagur 16. janúar 1997 -19
VETRARIÞROTTIR
Líf og Qör á fjölhim
Nýr Gæsavatna-
skáli rís
Síðastliðið vor hófust fram-
kvæmdir við nýjan Gæsa-
vatnaskála. Dregur hann
nafn sitt af samnefndum vötn-
um, Gæsavötnum. Þau eru við
Vatnajökul norðvestanverðan,
eða austanvert við norður-
mynni Vonarskarðs. Þar er fjöl-
farin og oftast auðveld leið upp
á jökulinn og einnig liggur
þarna hjá svonefnd Gæsavatna-
leið, íjallvegur sem tengir sam-
an Öskjuleið og Sprengisands-
leið.
Þann skála sem fyrir er reisti
hinn kunni fjallagarpur Baldur
Sigurðsson á Akureyri, títt-
nefndur Jökla-Baldur, en hann
var frumkvöðull hérlendis í
skipulagningu jöklaferða fyrir
ferðamenn. Var skálinn m.a.
notaður í tengslum við þá starf-
semi. Síðan þetta var eru liðin
mörg ár og húsið nokkuð farið
að láta á sjá, enda geta veður
verið válynd á þessum stað. Það
er ekkert grín þegar vind-
strengurinn af Bárðarbungu og
Gamli skálinn í Gæsavötnum. Þar hafa margir verið skjólinu fegnir.
Myndir: Halldór.
úr Vonarskarði
skellur með ofur-
krafti á skálaveggn-
um.
Um nokkurt skeið
hafa menn því kann-
að möguleika á því
að reisa nýjan skála
í Gæsavötnum. Úr
var að stofnaður var
fólagsskapur um
skálabygginguna,
Gæsavatnafélagið.
Meðlimir eru 55
talsins, vélsleða-
menn, jeppamenn
^ Nýja húsið er 60
^ fermetrar að gólf-
fleti með rúmgóðri for-
stofu og svefnlofti að
hluta.
og fleiri. Félag vélsleðamanna í
Eyjafirði hefur einnig styrkt
skálabygginguna.
Nýja húsið er 60 fermetrar
að gólffleti með rúmgóðri for-
stofu og svefnlofti að hluta.
Framkvæmdir hófust síðastliðið
vor og var húsið gert fokhelt
fyrir veturinn. Næsta sumar er
áætlað að flytja það á sinn stað
við Gæsavötn. Nýja húsið kem-
ur í stað þess sem fyrir er og er
það gamla til sölu fyrir þá sem
hafa áhuga.
Leifar um mannvist
Þess má til gamans geta að
Gæsavötn eru tvö grunn vötn
eða tjarnir í 920-940 m hæð yf-
ir sjó. Nokkur gróður er um-
hverfis vötnin og við volgar
lindir sem koma upp í hraun-
brún skammt ofan við þau. All-
ur gróður er þó mjög háður ár-
ferði. í bókinni Landið þitt ís-
land kemur fram að kofarústir
fundust skammt austan Gæsa-
vatna árið 1932. Eru þær í um
1214 m hæð yfir sjó og hafa
menn verið með ýmsar getgát-
ur um tilurð þeirra. Vera kann
að útilegumenn hafi reynt að
hafast þarna við tímabundið, þó
örugglega hafi slíkt verið erfitt
vegna þess hversu staðurinn
getur verið illviðrasamur og all-
ir aðdrættir eru erfiðir. Einnig
hefur komið fram sú hugmynd
að kofinn hafi verið afdrep
þeirra er fóru um Vatnajökuls-
veg til forna.
„Frjálsræði og fé-
lagsskapur dreg-
ur okkur til íjalla“
að er frjálsræðið og fé-
lagsskapurinn sem dregur
okkur inn til fjalla. Og það
er ólýsanlegt að ferðast á fjöll-
um í fallegu veðri. Það er nokk-
uð sem ekki er hægt að lýsa.
Ekki er það síður félagsskapur-
inn sem heillar, í gegnum þetta
hefur myndast traustur og góð-
ur hópur. Síðan hugsa menn
allt öðruvísi inni á fjöllum, þótt
voðalega erfitt sé að segja í
hverju þessu öðruvísi hugsun
liggur. Það fólk sem myndar
þennan Landmannahellishóp á
það allt sammerkt að vera í
krefjandi vinnu og hefur því
virkilega gott af því að komast
frá amstri daganna í annað um-
hverfi og andrúmsloft," segir
Páll Kristinsson, bæjarverk-
stjóri á Selfossi.
Samfelldur akvegur
breiðdekkjaðra jeppa
Árið 1986 mynduðu fimm fjöl-
skyldur á Selfossi með sér
bandalag um svonefnt Helliskot
við Landmannahelli á Land-
mannaafrétti. Helliskot er í eigu
Eyjólfs Guðmundssonar, bónda
og refaskyttu í Hvammi á
Landi, en Selfyssingarnir tóku
húsið á leigu til fimmtán ára og
hafa betrumbætt það þannig að
þar er nú sannkallaður sælu-
staður þeirra.
Á björtum vetrardögum þeg-
ar snjór er yfir öllu er hálendið
einn samfelldur akvegur breið-
dekkjaðra jeppa. í þessum um-
hverfi er maðurinn smár, en
kannski er það einmitt það sem
dregur hann til fjalla; víðáttan
og frelsið. Hálendið heillar.
„Þá eru ruddaveður
afstaðin...“
„Það er ekki hægt að leggja
ferðalög um hálendið að vetri
til eða á sumrin að jöfnu,“ segir
Páll Kristinsson. í ferðum hans
og félaga hans inn í Land-
mannahelli reynir mannskap-
urinn að nota vélsleða í sem
ríkustum mæli. Þeir eru gjarn-
an teknir af jeppakerrunum
efst í Landsveit - og síðan er
þeyst á snjóbreiðunni inn í
Helliskot og þá er farið um
Sölvahraun og svokallaða
Dómadalsleið.
„Stundum er heppilegra að
fara inn í Sigöldu og aka þá
Helliskot við Landmannahelli. Myndin er tekin þar innfrá um páska 1992.
þeim megin frá inn í Helli. Þetta
er þá helst þegar farið er að
líða aðeins út á, því snjórinn
sjatnar miklu fyrr á Dómadals-
leiðinni en sé Sigölduleiðin far-
in. En annars förum við ekkert
að ráði inn í Landmannahelli
fyrr en komið er fram í miðjan
mars. Þá eru að mestu leyti af-
staðin þessi leiðinda ruddaveð-
ur sem áberandi eru oft fyrri
hluta vetrar," bætir Páll við.
Hlemmifæri um allar
þorpagrundir
Þeir sem gerst til þekkja segja
að Landmannaafréttur sé eitt
allra skemmtilegasta vélsleða-
svæði landsins. Á góðum dögum
sé hlemmifæri um allar þorpa-
grundir og frelsinu til ferðalaga
séu nær engin takmörk sett.
Þannig sé hægur vandi að
renna sér niður í Skaftártungur
eða inn á Sprengisand. Einnig
séu allar leiðir greiðar inn á
Vatnajökul, en Helliskotsfólkið
hefur einmitt í huga að fara
þangað í vetur svo fremi að
veður og færð geri slíkt rnögu-
legt. -sbs.
^ Fimm fjölskyldur mynda
^ bandalagið um Helliskot. Á
þessari mynd eru, frá vinstri talið,
hjónin Ingibjörg Guðmundsdóttir
og Gunnar Einarsson, Brynhildur
Tómasdóttir og Pétur Karlsson,
Esther Ragnarsdóttir og Páll Krist-
insson og lengst til hægri eru hjón-
in Laufey Kjartansdóttir og Ingvi
Rafn Sigurðsson. Á myndina vatn-
ar fimmtu hjónin; Kristínu Gunn-
arsdóttur og Sigurð Pór Sigurðs-
SO n. Myndir: Sigurður Bogi.