Dagur - Tíminn Reykjavík - 27.03.1997, Blaðsíða 11

JDagur-®mtmn Fimmtudagur 27. mars 1997 - 23
Úr möppu sr. Sigurðar Guðmundssonar. Ofar má sjá Grenjaðarstaðar-
kirkju, eins og hún var upphaflega byggð 1865. Á aldarafmæli kirkjunnar,
1965, var hún stækkuð og bætt við turni, kór og forkirkju.
Á myndaspjöldin færir Sigurður allar helstu upplýsingar um kirkjurnar,
m.a. hvaða gripum þær eru búnar. Þessar myndir eru úr Grenjaðarstaðar-
kirkju og á neðri myndinni má sjá viðmælanda okkar í prédikunarstólnum,
sem erfrá 1797.
Papeyjarkirkjan þung
í skauti
„Það er alltaf meira gaman að
hlutunum ef þarf að hafa svolít-
ið fyrir þeim,“
segir Sigurður
aðspurður
um hvernig
það hafi al-
mennt gengið
að safna
kirkjumyndum.
Hann neitar
því ekki að
þetta söfnun-
arstarf hafi
kostað mikla
vinnu og fyrir-
höfn og torsótt
hafi verið að
afla mynda af sumum kirkn-
anna. „Ætli það hafi ekki verið
erfiðast að nálgast myndina af
Papeyjarkirkju, elstu og
minnstu timburkirkju landsins
sem byggð er 1807. Þá mynd
tókst mér alls
ekki að fá - og
að lokum
klippti ég út
mynd af kirkj-
unni sem birt-
ist í Lesbók
Morgunblaðs-
ins,“ segir
hann.
Séra Sigurð-
ur Guðmunds-
son segir að
torfkirkjur hafi
verið allsráð-
andi hérlendis
fram á síðustu
öld, en þá hafi timburkirkjur
farið að ryðja sér til rúms. „Það
er áberandi á Norðurlandi að
margar timburkirkjur eru án
turns. Menn hafa spurt sig um
skýringar á þessu - og þá er því
helst til að svara að Hóladóm-
kirkja er turnlaus og ætla má
að hún hafi verið fyrirmynd að
byggingu annarra norðlenskra
kirkna. Reyndar gerðu upphaf-
legar teikningar dansks arki-
tekts að Hóladómkirkju ráð fyr-
ir því að á henni yrði turn þeg-
ar hún var byggð árið 1760. En
peningar til kirkjusmíðinnar
þrutu og því varð að sleppa
turninum. Hann kom ekki fyrr
en 1950, þegar var byggður
sjálfstæður turn sem stendur
h'tið eitt frá kirkjunni. Er turn-
inn til minningar um Jón bisk-
up Arason."
Biskup mundar
myndavél
Árin 1981 til 1991 gegndi sr.
Sigurður embætti vígslubiskups
í Hólastifti. Árin 1987 og 1988
var hann um nokkurra mánaða
hríð biskup yfir íslandi í forföll-
um herra Péturs Sigurgeirsson-
ar. „Á þessum tíma vísiteraði ég
alla Austurfirði og kom á hvern
kirkjustað. Þá gafst mér tæki-
færi til að taka myndir af öllum
kirkjum þar eystra. Nei, ég held
að engum hafi þótt neitt undar-
legt að biskupinn væri sífellt
með myndavélina á lofti. Ég
hugsa að sumum hafi þótt það
meira að segja svoh'tið
skemmtilegt," segir sr. Sigurð-
ur, kíminn á svip.
Þær raddir hafa heyrst að
kirkjur sem byggðar eru í dag
séu ekki beint kirkjulegar, að
minnsta
kosti ekki ef
miðað er
við hinn sí-
gilda ís-
lenska
byggingar-
stfl. í því
sambandi
er Blöndu-
óskirkja
gjarnan
nefnd. „Jú,
sú kirkja er
vissulega
sérstök og
kannski
ekki alveg í
anda þess
byggingar-
stils sem við
best þekkj-
um. En hitt
má þó segja
Blönduós-
kirkju til
hróss að
þar er af-
skaplega
góður
hljómburð-
ur. Því
kynntist ég
þegar ég
annaðist
þar guðs-
þjónustu
fyrir einu
eða tveimur
árum. En
alltaf kann
ég þó best
við mig í
gömu
lensku
timbur-
kirkjunum -
enda er ég
vanur þeim
og þekki
þær best.
Ilinu meg-
um við síð-
an ekki
gleyma að gripir kirknanna
setja svip sinn á þær - og á ég
fjölmargar myndir af kirkju-
gripum," sagði sr. Sigurður
Guðmundsson, vígslubiskup.
-sbs.
Myrkárkirkja í Hörgárdal, sem rifin var 1911. Á Myrká var prestsetur til
1850, en síðastur presta þar var sr. Páll Jónsson, sálmaskáld. Myrkár-
prestakall var lagt niður 1850 og sóknin lögð til Bægisárprestakalls.
Breiðabólstaðarkirkjan í Fljótshlíð, byggð árið 1911. Arkitekt hennar er Rögnvaldur Ólafsson. Eft-
ir sambærilegum teikningum eru kirkjurnar á Húsavík og Hjarðarholti í Döium.
„Það er áberandi á
Norðurlandi að marg-
ar timburkirkjur eru
án turns. Menn hafa
spurt sig um skgringar
á þessu - og þá er því
helst til að svara að
Hóladómkirkja er
turnlaus