Dagur - Tíminn Reykjavík - 27.03.1997, Blaðsíða 17

jDagitr-'Cflmtmtt
Fimmtudagur 27. mars 1997 - 29
Fluguveiðar að vetri (12)
Bréf um þurrflugur
UMSJÓN
STEFAN JON
HAFSTEIN
Hjalti Þorsteinsson
málararmeistari á Akur-
eyri heiöraði dálkinn
meö lærðu bréfi um
þurrflugur og fleira. Hér
hafa áður birst glefsur úr
bréfi Hjalta, en til heiðurs
mörgum frídögum hjá
þorra manna og góðum
tíma til að liggja yfir
lærðu bréfi hans birtum
við hér ýmsa þanka
hans lærða um þurrflug-
ur. Hjalti er svo vinsam-
legur að ávarpa umsjón-
armann dálksins stöku
sinnum:
Veiðimaðurinn þarf að
velja þurrflugu, sem í
höfuðatriðum Iíkist þeirri
flugu sem silungurinn er að
gæða sér á hverju sinni. Veiði-
maðurinn þarf einnig að vita
nokkuð um hegðun flugunnar á
vatninu. Færri flugutegundir
eða ættir gera veiðimanninum
auðveldara að velja rétta eftir-
líkingu flugna. Skulum við því
víkja aðeins að ættarskrá veiði-
flugna. Er þar fyrst til að nefna
fjölskrúöugustu og jafnframt
vinsælustu ætt flugna víða er-
lendis, Ephemeroptera, sem
enskir nefna gjarnan Upwinged
flies en við gætum kallað upp-
vængjur og lýsti það ættinni
prýðilega. Þessi fluguætt er hins
vegar nefnd dægurfluga á ís-
lensku. Erlendis eru til þúsund-
ir mismunandi tegundir af dæg-
urflugum. Eftirlíkingar af þess-
um flugum eru í augum margra
hinn dæmigerða þurrfluga.
Láttu þær eiga sig! Þessi ætt er
nefnilega ekki til hér á landi og
þar með losnar þú við að hugsa
um þann aragrúa tegunda, sem
til eru af þessari ætt. Önnur
ætt, sem ekki er til hér á landi,
er Plecoptera, sem við nefnum
steinflugu. Einkenni þeirra er
að leggja vængina flata yfir
bakið og mynda þannig eins
konar flatt þak.
Ég nefni þessar tvær ættir
hér því eftirlíkingar þessara
tveggja flugnaætta eru vinsælar
erlendis þar sem þessar flugur
eiga heima. Hér á landi eru þær
ekki til í náttúrunni og þýðir því
lítt að reyna þær til veiða. Þetta
virðast hvorki kaupmenn, eða
þeir sem gera bækur til að leið-
beina íslenskum fluguveiði-
mönnum, gera sér grein fyrir.
íslenskar eftirlíkingar
Sú ætt sem skiptir okkur tví-
mælalaust mestu máli er Tric-
optera, sem enskir nefna
Sedge-flies en bandarískir
Caddis en við íslenskir
vorflugu. Þessi ætt er
auðþekkt á því að
flugurnar leggja
vængina yfir bolinn og
mynda þannig eins
konar risþak, ekki
flatt eins og steinflug-
an. Erlendis eru til
margir tugir ef ekki
hundruð mismunandi tegunda
vorflugna, en á íslandi aðeins
um tugur í ám og vötnum.
Eftir að ég fékk þurrflugu-
bakteríuna hef ég aðallega veitt
í Fnjóská en einnig í Eyjafjarð-
ará og Svarfaðardalsá. Þessar
ár eiga það sammerkt að í þeim
eru einungis um tvær vorflugu-
gerðir að ræða. Önnur stór al-
brún fluga, sem er Potanophy-
lax cingulatus. Eftirlíking af
henni er bundin á öngul nr. 8-
12. Hin flugan er mikið minni
með ljósgráa vængi, gulan búk
og engiferlitaða fætur. Sú heitir
Apatelia zonella og er bundin á
öngul nr. 14-18.
Ég bind mínar flugur sjálfur
og það ættu sem flestir að gera.
Einkum þó þeir, sem veiða á
eftirlíkingar af lifandi æti,
vegna þess að erfitt getur verið
að fá góðar eftirlíkingar af ís-
lenskum skordýrum erlendis
frá. Ef þú ætlar að kaupa vor-
flugu til veiða, í þeim ám sem
ég hef veitt í, mæli ég með t.d.
Cinnamon sedge eða Europe nr.
12. í stöðuvötnum eru fleiri teg-
undir vorflugna og geta tegund-
irnar verið mismunandi jafnvel
eftir landshlutum. En útlit
þeirra verður þú að kynna þér
sjálfur og kem ég að því síðar
hvernig mér veitist það best.
Nú erum við komin að örð-
ugustu ættinni en hins vegar
ekki þeirri árangursríkustu til
veiða, því það eru tvímælalaust
vorfluguættin. Þessi erfiða ætt
er Diptora. Undir hana flokkast
allar tvívængjaðar flugur. Fyrir
okkur veiðimennina eru e.t.v.
áhugaverðastar eftirlíkingarnar
af mýflugunni. Á slíkum veiði-
skap fylgir sá ljóður að eftirlík-
ingarnar verða að vera svo
smáar, þ.e. nr. 18-24, að þú
þarft sérstakan útbúnað til að
veiða með þeim. Stöngin má
helst ekki bera línu þyngri en
nr. 3-4 AFTM og taumendinn
ekki vera sterkari en 1-3 lbs.
Fjölmargar fleiri tvívængjur, og
sumar stórar, eru til eins og ég
veit að þú sérð allt í kringum
þig. Vil ég drepa hér á
tvær stórar tegundir
tvívængjaðra veiði-
flugna, þó óg mæli nú
ekki sérstakiega með
þeim. Önnur er
hrossaflugan okkar,
sem á ensku nefnist
Daddy-long-legs. Sagði
einhver að Englend-
ingar hefðu ekki húmor? Pant-
aðu hana frá Englandi en
reyndu ekki að binda hana
sjálfur. Hin flugan, sem ég ýjaði
að, hefur valdið mér talsverð-
um heilabrotum. Hún er allstór,
alsvört, með löngum ljósum
nánast glærum vængjum og
fætur í áberandi rauðbrúnum
lit, en svartir bæði efst og
fremst. Ég hef orðið mikið var
við þessa flugu í Fnjóská. Sér-
lega þegar ég veiði í skógar-
jaðrinum. Sennilega er hér um
að ræða Bibo pomonae. Öðru
nafni galdrafluga. Þá er ekki
um að ræða vatnaflugu eins og
þær flugur sem hér áður voru
nefndar heldur klekst hún út á
landi. Eins er með fluguna, sem
þú nefndir sem góða byrjenda-
flugu, Black gnat, en henni
svipar dálítið til galdraflugunn-
ar en er þó ekki sérlega góð eft-
irlíking.
Þóknast skaltu
fiskinum
Ef þú ætlar að veiða á eftirlík-
ingu af lifandi æti fiska í ám
eða vötnum, verður þú að
kynna þér hvað fiskurinn er að
éta hverju sinni, þ.e. að segja
púpu, lirfu eða flugu. Auðvitað
er fiskurinn ekki síétandi frekar
en þú en hann er hins vegar h't-
ið gefinn fyrir fjölbreytni í
mataræði. Ef fiskurinn er t.d. í
litlu ljósvængjuðu vorflugunni,
lítur hann ekki við stóru brúnu
og matarmiklu flugunni og svo
öfugt. Jafnvel þó maður sjái
fiskinn vaka er oft erfitt að sjá á
hverju hann er að gæða sér,
sérlega er það erfitt í straum-
vatni, svo ég tali nú ekki um ef
hann er að gæða sér á lirfum
eða púpum vatnaflugna. En að
veiða á púpu eða lirfu þeirra
flugna, sem ég hef hér nefnt, er
allt önnur Ella og skulum við
ekki fara út í það hér.
Til að komast að því hvað er
á matseðli fiskanna, á þeirri
stundu og stað sem þú ert
staddur á, með þína fisléttu
flugustöng og vígalega
veiðihatt, þarft þú að
skyggnast vel um og
sjá hvort þú sérð eitt-
hvað, sem getur upp-
lýst þig um hegðun
fisksins. Enginn hreyf-
ing á yfirborðinu,
reyndu púpu. Smá-
hreyfing á yfirborðinu,
reyndu púpu rétt í vatnskorp-
unni. Sjáirðu fisk vaka, reyndu
þurrflugu.
Meðferð og umgengni
Þegar þú hefur náð einum fiski
á land, hálsbrjóttu hann með
greipartaki og losaðu síðan úr
honum fluguna. Opnaðu fiskinn,
settu hrogn eða svil í lítinn
plastpoka. Það er nammið þegar
heim kemur. Skerðu vélindað
frá upp við kok og kreistu úr því
í glas. Settu vatn saman við og
hristu glasið varlega svo graut-
urinn leysist í sundur og þá
blasir við þér hvað þessi fiskur
var að éta rétt áður en þú fékkst
hann á krókinn. Ef þú átt eftir-
líkingu af einhverju því kvikindi,
sem þú ert nú með fyrir augun-
um, festu það þá á tauminn, ef
ekki, þá vertu með það næst í
farteskinu. Kannski hefur mata-
ræðið ekki breyst. Taktu nú inn-
volsið og tálknin úr fiskinum og
settu í plastpoka, sem þú hendir
í næstu ruslatunnu. Hentu aldrei
slógi úr bleikju út á víðavangi,
síst af öllu við stöðuvatn, því það
er vísasti vegurinn til að sýkja
allan fiskstofn vatnsins af orm-
um. Að síðustu seturðu fiskinn í
kælingu, kælibox.
Vertu ekki
spéhræddur
Ég vona að þessar hugleiðingar
mínar auðveldi þér að velja
réttu íluguna. En það er ekki
nóg. Flugan verður að sitja sem
eðlilegast á vatninu. Þar kemur
kasttækni, lögn línu og taums
við sögu. Fluguköst er ekki hst,
en hún er íþrótt, sem krefst
þjálfunar. Enginn verður fræk-
inn í nokkurri íþrótt, nema að
æfa. Æfinginn skapar meistar-
ann, ekki satt? Þegar búið er að
læra undirstöðuatriði flugu-
kasts, sem má gera innanhúss,
verður maður að kasta úti og í
vatn. Ef þú ætlar að veiða í
stöðuvatni getur þú æft þig í
lygnu vatni. T.d. hér á Akureyri
inn á leirum en ef þú ætlar að
véiða í straumvatni verður þú
að æfa í á. Fyrir ofan
stífluna hér í Glerá
norður af Sólborg er
kjörinn staður til æf-
inga. Þar er örugg-
lega enginn fiskur en
það er stór kostur því
að veiðivon getur
dreift athyglinni við
æfingaköstin alveg
eins og það er fráleitt að vera
með æfingaköst þegar maður er
að veiða því að þá verður mað-
ur að vera með allan hugann
við veiðiskapinn. Einn ókost
hefur þó þessi staður haft til
æfinga á undanförnum árum,
sem ég verð að vara þig við, þú
verður nefnilega trúlega talinn
klikkaður. Veifandi veiðistöng
þar sem allir vita að enginn
fiskur er. Ég hef stundað kast-
æfingar á þessum stað á und-
anförnum árum mér til mikillar
ánægju en ég hef heyrt að lög-
reglan hafi orðið fyrir allmiklu
ónæði vegna símhringinga
fólks, sem hafi óttast að vist-
menn Sólborgar séu trúlega að
fara sér að voða við ána. Bið ég
lögregluna afsökunar á ónæð-
inu, sem ég vænti að verði ekki
eins mikið í framtíðinni, því trú
mín er sú, að umhyggja fólks sé
minni fyrir velferð háskólastúd-
enta, jafnvel þó klikkaðir séu,
en fyrir fyrrum vistmönnum
Sólborgar.
Pökk sé bréfritara. nú er að
nýla langt frí og hnýta allt sem
vantar í boxin. Vorið er að koma!