Dagblaðið Vísir - DV - 19.03.1983, Síða 2

2
DV. LAUGARDAGUR19. MARS1983
Óflekkað mamiorð, starf-
hæfur og vel kynntnr
— nýr íslenskur ríklsborgari
Olöf Pétursdóttir deildarstjóri í
dómsmálaráöuneytinu upplýsir okkur
um aö hægt er aö fá íslenskan ríkis-
borgararétt með tvennum hætti.
Annars vegar veitir Alþingi íslensk
ríkisborgararéttindi samkvæmt lögum
og er tíðast aö útlendingar fái ríkis-
borgararétt meö þeim hætti. Hins
vegar hefur löggjafinn veitt
framkvæmdarvaldinu (í þessu tilviki
dómsmálaráöuneytinu) heimild til
þess aö veita íslenskan ríkisborgara-
rétt í sérstökum tilvikum og eru þær
reglur tilgreindar í ríkisborgararéttar-
lögunum. Til dæmis getur erlent barn,
sem ættleitt hefur veriö af íslenskum
ríkisborgurum, fengiö íslenskan ríkis-
borgararétt með yfirlýsingu frá dóms-
málaráöuneytinu ef kjörforeldrarnir
óska þess innan 7 ára aldurs bamsins.
Meö sama hætti getur útlendingur,
sem átt hefur lögheimili hér á landi
samfleytt frá 16 ára aldri og að auki
búiö hér áöur aö minnsta kosti í fimm
ár, óskað eftir því, þegar hann hefur
náö 21 árs aldri en innan 23 ára aldurs,
aö honum veröi veittur íslenskur ríkis-
borgararéttur. Að lokum getur dóms-
málaráöuneytiö veitt þeim á ný
íslenskan ríkisborgararétt sem hefur
glataö honum, hafi viðkomandi átt
lögheimili hér á landi síðustu tvö árin,
enda hafi hann öðlast íslenskt ríkis-
fang viö fæöingu og átt hér lögheimili
till8áraaldurs.
Alþingi styðst viö ákveðnar reglur
við veitingu ríkisborgararéttar.
Umsækjandi þarf aö hafa óflekkað
mannorö og vera „að áliti tveggja
valinkunnra manna starfhæfur og vel
kynntur þar sem hann hefur dvaiist.”
Þá þurfa umsækjendur aö hafa búið
hér í tiltekinn árafjölda sem er breyti-
legur eftir því hvort viökomandi er til
dæmis Noröurlandabúi eða giftur
íslenskum ríkisborgara svo dæmi séu
tekin.
íslensku nöfnin
Fram til 1971 setti Alþingi þaö
skilyröi fyrir veitingu íslensks ríkis-
borgararéttar að umsækjandi tæki
íslenskt nafn, þaö er aö segja bæöi
fomafn og eftirnafn. Það var og er
hlutverk dómsmálaráöuneytis aö
fylgja því eftir að þessum lagaskil-
yröum sé fullnægt áöur en ríkis-
borgararéttur er veittur. Þegar
umsækjandi hefur valið sér íslenskt
nafn, samkvæmt lögum um manna-
nöfn, gefur dómsmálaráðuneytiö út
leyfi til nafnbreytingar og veitir
yfirlýsingu um íslenskan ríkisborgara-
rétt. Alþingi slakaöi á kröfum um nafn-
breytingu á árinu 1972, þannig aö frá
því ári og fram til 1981 var þaö skilyrði
aö umsækjandi tæki íslenskt fomafn en
var heimilt aö halda eftirnafni
óbreyttu. Enn breytti Alþingi skil-
yrðum fyrir veitingu ríkisborgararétt-
ar 1981, þannig aö umsækjanda er
heimilt að halda nafni sínu óbreyttu,
en veröur þó að taka sér islenskt
Ólöf Pétursdóttir, deildarstjóri í dómsmálarððuneytinu
DV-mynd Einar Olason
fomafn sem böm hans, sem fædd eru
eftir að hann öðlast íslenskt ríkisfang,
kenni sig viö. Á þaö má benda aö þessi
regla leiðir til þess aö böm manns sem
fædd era áður en hann öðlast íslenskt
ríkisfang geta haldiö erlendu
kenningarnafni en börn sem fædd era
eftir að hann fær íslenskt ríkisfang
veröa að kenna sig við hiö íslenska
nafn sem maöurinn hefur tekið sér.
„Aðallega gagnrýnt að
hafa þurft að breyta
um nafn"
Viö leggjum nokkrar spurningar
fyrir Ölöfu.
— Er erfitt að fá ríkisborgararétt?
„Bæöi já og nei, þaö fer eftir því
hvemig á þaö er litiö. Tengsl umsækj-
anda viö landiö geta verið margbreyti-
leg og koma því hér til ýmis viðhorf.
Alþingi hefur tekiö tillit til þessa og
eru skilyrði um lengd búsetu hér á
landi breytileg eftir því hver á hlut aö
máli. Til dæmis þarf útlendingur, sem
kvæntur er íslenskum ríkisborgara,
einungis aö hafa verið búsettur hér á
landi í samfellt 3 ár frá hjúskapar-
stofnun til þess aö geta öðlast íslenskt
ríkisfang aö ööram skilyrðum
fullnægöum. Noröurlandabúar þurfa
aö hafa verið búsettir hér á landi aö
minnsta kosti í 5 ár og aðrir í 10 ár. Þá
þarf umsækjandi að hafa óflekkað
mannorö.”
— Era umsækjendur yfirleitt góöir í
íslensku?
„Þaö er ekki gert aö skilyrði fyrir
veitingu íslensks ríkisborgararéttar að
umsækjandi kunni íslensku. Sumir
hafa náð mjög góöu valdi á íslenskri
tungu, aörir ekki. Hins vegar er
umsækjandi inntur eftir því hvort hann
tali og skilji íslensku þegar hann sækir
um íslenskan ríkisborgararétt.”
— Getur ekki veriö að þaö séu geröar
strangari kröfur til íslenskra nafna
nýrra ríkisborgara en Islendinga
sjálfra?
„Akvæði mannanafnalaga eiga við í
báöum tilvikum. Spumingin er því,
hvemig til tekst meö framkvæmd
þeirra. Ráðuneytiö hefur reynt aö
fylgja ákvæöum mannanafnalaga nr.
54/1925 eftir af nákvæmni, en ekki
verður þaö sagt um alla. Hins vegar
eru nafnabreytingar mjög viökvæm
mál og er því ávallt reynt að leysa
máliö á viðunandi hátt fyrir alla
aöila.”
— Hvert er almennt viðhorf umsækj-
enda til reglnanna, er eitthvað sem
þeirfinnaaö?
„Otlendingar hafa aöallega
gagnrýnt aö hafa þurft að breyta um
nafn til þess aö öðlast íslenskt ríkis-
fang. Nú eru reglumar mun aögengi-
legri og hef ég ekki oröiö vör við að
önnur skilyröi hafi sætt almennri
gagnrýni.” -SGV.
Gisting á lúxushótelinu Montparnasse Park
Innifalið: Flug - Akstur - Gisting - Morgunverður - Skoðunarferð um París - Skoðunarferð um Versali - íslensk fararstjórn