Dagblaðið Vísir - DV - 09.07.1983, Blaðsíða 8

Hópflug ítala
Vélbátur með ítalskan flugbát í togi.
mikid glæsiflug
— segir Arngrímur Sigurdsson
Amgrímur Sigurðsson hefur mikiö
ritað um íslensk flugmál og meöal
annars ritaö þrjár bækur um íslenska
flugsögu. Viö fengum hann til að segja
okkur frá flugi Italanna.
„Þegar komiö er að árinu 1933 er
hrifning almennings farin aöminnka
á Atlantshafsfluginu. Það var búið að
fara margar feröir i báðar áttir á
árunum á undan. Flug Balbos vakti
mikla athygli og manni er efst í huga
aö hópför hans vestur yfir haf og til
baka heim til Italiu var mjög mikið
glæsiflug og visst tæknilegt afrek. Það
höfðu aldrei áður flogiö svo margar
flugvélar saman þessa leið. Þetta flug
gekk líka næstum snuröulaust. Þaö
komu að vísu fyrir tvö óhöpp og einn
maöur beiö bana. En þar fyrir utan
gekk þetta svo vel að það er ekki hægt
að segja annaö en að þetta hafi veriö
afrek. Þegar það er haft í huga að þama
vom á ferðinni 48 átján strokka
hreyflar sem gengu eins og klukkur þá
segir það dálitið um hvaö flugvélarnar
voru fulikomnar og allur undirbúning-
ur góöur þá. Ef við litum til 1930 þá
flaug Balbo til Rio de Janiero og lagði
af stað á 14 flugvélum. Ellefu af þeim
komust á leiðarenda. Þetta var
auðvitað ákaflega dýrmæt og dýrkeypt
reynsla. Mennimir, sem voru
uppistaðan i hópnum sem hingað kom
með honum, höfðu flogið með honum
til Brasiliu.
Flugið var geysilega vel undurbúið
og Balbo var meö sex úthafstogara
sem vom staðsettir með vissu millibili
á leiðinni til að gefa veðurfréttir og það
var reist sérstök útvarpsstöð til fjar-
skipta í tengslum við flugið. Þeir lögðu
af stað frá flotastöð sem hét Orbetello.
Hún er í krika á nesi á vesturströnd
Italiu nokkuö fyrir noröan Róm.
Lagt af stað
Þeir höfðu ætlað sér að leggja af stað
í maí en voru ekki alveg tilbúnir. Það
var sagt Balbo til hróss að hann lagöi
meiri áherslu á að flugiö tækist en þaö
að halda áætlun. Flugiö frestaðist um
mánuð. Þeir lögðu upp frá Orbetello 1.
júlf og ætluöu sér aö haga ferðinni
þannig aö þeir gætu alltaf nauðlent á
vatni þvi að þetta vom flugbátar.
Hópurinn flaug fyrst til norðurs eftir
ströndinni og síöan inn yfir Italiu og
yfir Appenínafjöllin og stefndi siöan í
norður og fór yfir Alpana. Síðan tóku
þeir stefnuna á Basel í Sviss og þaöan
flugu þeir bókstaflega eftir Rín. Því
fyrsti áfanginn var Orbetello-Amster-
dam. Þeir lentu í leiðindaveðri á
þessum kafla en til marks um hve vel
hópflugið var skipulagt þá vissi hver
flugmaður alltaf hvar hann átti að
veraíhópnum.
Balbomerkin:
DV. LAUGARDAGUR 9. JULI1983.
Þegar þeir lentu i Amsterdam varð
ein flugvélin fyrir óhappi og hvolfdi og
þar fórst maður. Balbo haföi flugvél til
taks til vara þannig aö hópurinn héit
tölunni.
Daginn eftir var áætlað að fljúga til
Londonderry á Norður-Irlandi en
vegna slæms veðurs uröu þeir að
fljúga austar, yfir Norðursjó og síðan
til vesturs, til Skotlands hjá Clydefirði
og þaöan til Londonderry. Þá var einn
af lengri áföngunum eftir. Þaö er frá
Londonderry til Islands. Vegna veðurs
biðu þeir þar til 5. júli en þá flugu þeir í
einum áfanga á sex klukkustundum til
Reykjavíkur.
Þegar þeir komu hingaö var náttúr-
lega uppi fótur og fit. Maður sér það
gjaman á gömlum ljósmyndum, fólk
er á harðahlaupum og það hefur vafa-
laust veriö tilkomumikil sjón þegar
tuttugu og fjórir svona drekar komu
fljúgandi hingað í þögnina.
Herflugvólar
Það hefur verið sagt að Itali hafi
dreymt um að ráða yfir Miðjarðarhaf-
inu eins og Bretar réðu yfir heims-
höfunum. Það hefur verið sagt að þeir
hafi einmitt ætlað aö nota flugbátana i
þvi skyni. Þessi tegund flugbáta sem
notuð var í ferðinni var orðin þraut-
reynd og þeir stefndu að því að hanna
eina gerð flugvélar til þess að nota í
hernaðarskyni á Miðjarðarhafi. Þessi
flugbátur sem hingað kom var
fullkomnari gerö þeirrar flugvélar
sem flaug til Brasilíu 1930. Þessir
bátar voru af gerðinni Savoia-
Marchetti S—55X. Þeir voru nokkuö
stórir.
Vólarnar
Vænghafið var 24 metrar. Fokker-
vélar Flugleiða hafa vænghafið 29
metra þannig að þeir voru allstórir.
Þetta voru flugbátar og þeir höfðu tvo
búka. Aftur úr þessum búkum gengu
síðan bómur sem stélfletirnir voru
festir á. Vélamar voru ákaflega
sterkbyggöar og hreyflamir tveir voru
ofan á miðjum væng. Þaö var talsvert
bil milli búkanna sem var hægt aö nota
til að koma fyrir tundursprengjum og
öðrum sprengjum. Þeir notuðu tvo
hreyfla sem vom ofan á miðjum
vaangnum, annar aftur af hinum.
Hreyflamir voru svona 850—900 hest-
öfl. Þetta vom átján strokka vélar. A
þessu flugi nýttu flugmennirnir há-
marksþunga vélanna sem var 10.570
kg — yfir tíu tonn. Venjulega var áhöfnin
fjórir menn en í þessu flugi var áhöfnin
fimm.
Flugvélamar vora úr viði og
klæddar meö krossviöi og dúk.
Bátamir sem vélin flaut á vom
klæddirkrossviði.
Falsanlr haf a komlð í Ijjóft
* segir Magni R. Magnússon frímerkjakaupmadur
skatti.”
Hann sýnir tvö blöð með vottorði og
yfirstimpluðu Balbomerki.
„Af Balbofrímerkjunum hafa komið
í ljós falsanir. Héma eru tvær falsanir
sem eru mjög vandaðar og hættulega
góðar. Þama hefur sérfræðingur gefið
vottorð um að yfirstimplunin sé fölsuð.
Ef menn kaupa hópflugsmerkin eiga
þeir að fá ábyrgðarskírteini með þeim.
Því þó að þeir kaupi hjá ágætum kaup-
manni sem veit að merkin eru ekta þá
verður viðkomandi að hugsa til þess
þegar hann fellur frá. Þá er betra að til
sé ábyrgðarskírteini. Núna er verið að
koma á fót nefnd fimm þekktra
safnara sem ætla að vinna að því að
gefa út ábyrgðarskírteini.
I Svíþjóð er starfandi klúbbur sem
heitir Föreningen Islandssamlama.
Klúbburinn starfar í Stokkhólmi og
Gautaborg. Þeir hafa einungis áhuga á
íslenskum frímerkjum og hafa skráö
ÖU Balboumslög sem hafa verið á
markaönum undanfarin ár. Eitthvað
af bréfunum er auðvitað glataö. Þekkt
bréf em 95 af þessum upprunalegu 298.
Er mikfil áhugi fyrir merk junum?
, Já, ef þau koma þá fara þau
samstundis i söfn. Enda falla
Balbomerkin inn i hjá þeim sem safna
Islandi sérstaklega, þeim sem safna
Magnl, tíl vlnstri, vM afgrolðslu.
Balboumslög seld á uppboði í Sviss og i
vor var uppboð á Hótel Loftleiðum og
umslagið fór á 45.000 krónur með sölu-
Magni R. Magnússon varð góðfús-
lega viö beiðni okkar um að segja frá
Balbomerkjum.
„Það vom send 298 umslög með
fluginu. Þessi frímerki hafa verið á
uppboði vitt og breitt. 1965 vom nokkur
flugmerkjum og svo að sjálfsögðu
þeim sem safna Balbomerkjum.
Fram yfir 1970 var ítalskur skips-
höndlari i Genúa sem byrjaöi á þvi að
kaupa upp öll islensku Balbomerkin
sem hann náði í. Það þýddi aö verðiö
margfaldaðist á einu til tveimur árum
og það var á timabili ómögulegt að ná
þeim.
Þegar þessi skipshöndlari féll frá þá
fór á markaðinn dálitið af þessu og þá
kom smálægö en svo fór verðið upp
aftur. Það sýnir bara hvað Italir hafa
dáö Balbo að þama leggur þessi sldps-
höndlari í aö hamstra þessa einu út-
gáfu,”*agöiMagni.
Frimmk! mmð ylkatímphm.