Dagblaðið Vísir - DV - 17.09.1983, Qupperneq 8

8
DV. LAUGARDAGUR17. SEPTEMBER1983.
Útgátufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaöurogútgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóriog útgáfustjóri: HÖRDUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoóarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Rifstjórn: SÍDUMÚLA 12—14. SÍMI 86óll. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir,smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI27022.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA12. P rentun:
Árvakur hf„ Skeifunni 19.
Áksriftarverð á mánuði 230 kr. Verð i lausasofu 20 kr.
Helgarblað 22 kr.
Réttmæt útboð
Undanfarna daga hafa þeir í fjármálaráðuneytinu setið
með sveitta skalla og kutana á lofti. Þeir hafa barið ráð-
herrana til niðurskurðar og sparnaðar. Með góðu eða illu
á að takast að leggja fram hallalaust fjárlagafrumvarp,
án þess að nýjum sköttum verði bætt við.
Fátt eitt hefur spurzt út um einstök sparnaðaráform.
Eflaust mun mörgum kerfiskarlinum bregða illilega í
brún, þegar hann sér rekstur og fjárfestingar skornar
niður við trog. Þá munu einhverjir reka upp ramakvein.
Eitt slíkt heyrðist um leið og fréttist af sparnaðarhug-
myndum í heilbrigðiskerfinu. Ákveðið hefur verið að
bjóða út ýmsa þjónustu á vegum ríkisspítalanna, þar á
meðal mötuneyti og þvottahús.
Hlaupið er upp til handa og fóta, kyrjaðir stríðssöngvar
yfir starfsfólki og hótað harkalegum viðbrögðum. Starfs-
mönnum þvottahúsa og mötuneyta er smalað á fundi, þar
sem rekinn er harður hræðsluáróður. Uppsagnir eru
sagðar vofa yfir hundruðum starfsmanna.
Von er, að starfsfólkinu bregði í brún og að það sjáist
með áhyggjusvip við svo alvarleg tíðindi. Nú er það auð-
vitað ekkert gamanmál, ef rétt reynist, að hundruð
manna missi vinnu og laun nánast fyrirvaralaust. Slíku
tekur enginn með þögninni einni.
En sem betur fer er ekkert slíkt í uppsiglingu. Það eina,
sem gerzt hefur, er, að ríkisstjórnin hefur ákveðið að
bjóða út þá þjónustu, sem hér um ræðir. Hún vill vita,
hvort til séu þeir aðilar, sem treysta sér til að veita þjón-
ustuna fyrir minni kostnað.
Ef það er rétt, sem fullyrt er á framangreindum vinnu-
stöðum, að ekki sé unnt að lækka rekstrarkostnað mötu-
neyta og þvottahúsa, þá þarf enginn að óttast neitt.
Ef tilboð bera það hins vegar með sér, að sparnaður sé
framkvæmanlegur, þá hlýtur starfsfólk að geta unað því,
enda felst rekstrarkostnaður allrar þjónustu í fleiru en
launum einum.
Ennfremur hlýtur að vera ljóst, að engin ástæða verður
til að hrófla við núverandi fyrirkomulagi, ef tilboðin
reynast aðeins óverulega lægri en núverandi kostnaður.
Alténd er augljóst, að upplýsingar, sem fást úr tilboð-
unum, verða ríkjandi rekstrarformi til styrktar, ef þau
verða hærri eða jafnhá. Þær eyða þá í eitt skipti fyrir öll
þeim misskilningi, að rekstur þessara stofnana sé of dýr.
Ef á hinn bóginn kemur fram, að framleiða megi
sjúkrafæði og annast þvotta sjúkrahúsa fyrir upphæðir,
sem séu mun lægri en þær, sem nú tíðkast, verður ekki
séð, hvernig ríkisstjórn eða starfsliði sé stætt á að koma í
veg fyrir sparnað. Skattborgarar geta ekki tekið því með
þögninni, að bruðlað sé með opinbert fé á þann hátt, að
rekstrarformi sé ekki breytt, þótt breyting jafngildi lægri
útgjöldum ríkissjóðs.
Flest viljum við borga minni skatta. Flest viljum við
minnka óþörf umsvif. Flest viljum við, að ríkið gangi á
undan með góðu fordæmi. Ríkisfyrirtæki mega ekki hafa
leyfi til að halda uppi atvinnubótavinnu fyrir meira fé en
þarf til þjónustunnar, eins og aðrir geta rekið hana.
Hvernig sem á mál þetta er htið, er ekki eðlilegt að
gagnrýna, að útboða sé leitað. Hver eftirleikurinn verður,
fer auðvitað eftir tilboðum. Við skulum anda rólega á
meðan. Ramakveinin mega bíða síðari tíma.
Jónas Kristjánsson.
Sorglegt með
Robinson Crusoe!
— Sást’ann!?
Hún var skærbleik í andliti og
starði á mig með heiðskírum augum
geðsjúklingsins, meðan kaffibollinn
skalf i greipum hennar svo að hol-
skeflurnar féllu yfir barmana og
runnu í móleitum taumum ofan
hvítt postulínið og lak niður á dúkinn.
Kaffið var brennheitt, þar sem það
lak yfir fingur hennar, en hún virtist
ekki taka eftir því.
Mér leið hálfilla þar sem ég sökk
niður í stólinn undir þessu nistandi
augnaráöi og vissi ekki einu sinni um
hvaö hún var að tala. Rétt einu sinni
kemur einhver persóna utan úr bæ
blaðskellandi inn i líf mitt, dregur
mig upp úr sófanum og frá bókinni
og heimtar að ég sýni áhuga á ein-
hverju furðulegu og lítilsigldu mál-
efni sem henni liggur á hjarta.
Þögnin var farin að verða óþægi-
lega löng og lögmál gestrisninnar,
sem ég hlýði ævinlega en þó meö
tregðu, kröföust þess að ég tæki til
máls. Hún var greinilega að springa
úr æsingi og mátti ekki bíða mikiö
lengur eftir tækifæri til þess að gripa
frammi fyrir mér.
— Ja,égveitekkihvað.. .
— Hneyksli! Algert hneyksli,
finnst þér ekki? Að voga sér aö bjóöa
almenningi í landinu upp á svona
lagaö! Ég bara kemst ekki yfir þaö,
ég segi það satt. Maður stendur bara
uppi alveg orðlaus frammi fyrir
svona vitleysu!
Eg hugsaði með söknuði til sófans
míns og bókarinnar sem lá á sófa-
borðinu. En ég fékk ekki lengi aö
dvelja í því draumalandi því að minn
stærsti vandi var óleystur. Ég vissi
ekki um hvað konan var aö tala. Ég
átti því ekki annarra kosta völ en
reyna að komast að því, hvert um-
ræðuef nið var, með lymskulegum aö-
ferðum án þess að láta i ljós van-
visku mína. Auðvitað var hugsan-
lega hægt að fá konuna til þess að
skipta um umræðuefni en mér fannst
ólíklegt, eins og vindurinn blés, að
það yrðiauðsótt.
— Jú, ekki neita ég því, mér
fannstþetta...
— Að setja þessar tvær stelpu-
skjátur fram fyrir alþjóð og láta þær
auglýsa fákunnáttu sína og meira en
það! Þærvorudónalegaríþokkabót!
Ég hef aldrei séð annaö eins! Þær
voru titrandi af bræði!
— Já.þærvoru. . .
— Og mannasiðimir! Þær gripu
frammi svo að enginn maður fékk
nokkru sinni að ljúka við heila setn-
ingu! Og þegar þær spurðu spum-
inga fengu menn ekki að svara þeim
í friði því að þær vom fussandi og
sveiandi eins og kolvitlausar kaffi-
kerlingar í sértrúarsöfnuði! Þú
heyrðir þær f ussa, var það ekki?
— Jaaaá, ég held ég hafi greint.. .
- Tvíjj.
Ég notaöi tækifærið meðan ég var
að þurrka framan úr mér til þess að
hugsa mig um. Tvær stelpuskjátur
að tala fyrir alþjóð. Sem sagt fjöl-
miðlafargan! Þær vom að spyrja
einhverja. Sem sagt fréttamenn! Óg
ðlafurB. Guðnason
þekkjandi hina gestkomandi sem
ekki hefur uppgötvað unaðssemdir
einverunnar en er sífellt að tala um fé-
lagslegar hliðar ótrúlegustu mála,
mátti gera ráð fyrir að hér hafi verið
einhver pólitískur óhroði á ferðinni.
Mér er það hulin ráðgáta af hverju
fólk er alltaf að reyna að draga mig
inn í umræðu um stjómmál. Stjóm-
mál foröast ég eftir fremsta megni
því að stjórnmálum fylgir fólk og yf-
irleitt allnokkur fjöldi. Það er einna
helst að gerast öfgamaður til vinstri
ef maður vill vera í fámenni. Það er
orðið enginn friöur yst á hægri
vængnum lengur, fyrir mannmergö
oghávaða.
— Sástu hatrið sem skein út úr
augunum? Sástu þegar þær litu á þá
sem þær vom að spyrja? Þær sáu
ekki manneskjur! Þær sáu einhvern
sem var með hom á höföinu og hélt á
þrífork. Þær voru alveg hroðalegar, í
einu orði sagt hroðalegar! Er það
nema von að maöur verði alveg
stúmm þegar maður stendur frammi
fyrir svona löguöu? Ég bara spyr! ?
En ég gat ekki svarað. Ég sat og
fitlaði við kaffibollann minn, ósk-
andi að blessuö konan yrði orðlaus og
það sem fyrst. Hún spennti enn
greipar um kaffibollann sem nú var
orðinn hálftómur svo að það var aö-
eins þegar hún lagði sérstaka
áherslu á orð sín að skvettist úr hon-
um. Það var hins vegar farið að
draga svo af mér aö ég orkaði varla
lengur að lyfta bollanum minum. En
þannig er þetta yfirleitt. Þetta er
fýrst og fremst spuming um þolgæði.
Ef maður hefur þrek til þess að sitja
nógu lengi, svara hægt og ógreini-
lega og skipta ekki skapi, gefst and-
stæðingurinn upp. Þaö eina sem.
skiptir máli er að sýna þolinmæöi.
Mér stóð þó ekki á sama. Hún var
búin að sitja lengi og mjög farið að
draga af mér. A henni var engin
þreytumörk að sjá. Ég varð að hefja
sókn!
— Mér finnst nú allt í lagi, svona
stöku sinnum, þó að blaðamenn séu
harðir og reyni...
- Tvíjj.
Eg fékk aðra gusu í andlitið og
henni varð svo mikið um þessa
skyndiárás að hún hvolfdi bollanum.
— Hva? HVA!? Ertuorðinn...?
Hún reis hálfvegis úr stólnum og
nú, þegar hún hafði ekki bollann
lengur, neri hún ákaft saman hönd-
unum. Og þá loksins þagnaði hún,
því aðhúnvar komin með blöðrur
undan kaffinu.
Nú tók við að hjúkra gestinum,
kæla hendumar, bera á þær smyrsl,
leggja við plástra og leika miskunn-
sama Samverjann af innlifun. Hún
fór svo heim í leigubíl en ég gekk inn
í stofu og tók til við bókina þar sem
frá var horfið. Robinson Crusoe. Góð
bók, nema hvað mér finnst aukaper-
sónur of margar og endirinn sorgleg-
ur.