Dagblaðið Vísir - DV - 18.02.1984, Qupperneq 8

8
DV. LAUGARDAGUR18. FEBRUAR1984.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖROUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aóstoöarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Ritstjórn: SÍDUMÚLA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12. Prentun:
Árvakur hf., Skeifunni 19.
Áskriftarverð á mánuði 250 kr. Verð í lausasölu 22 kr.
Helgarblað25 kr.
Þörfá réttu útspili
Kjarasamningar gætu komizt saman næstu daga, ef
vonir hinna bjartsýnustu rætast. En ljón eru á veginum.
Bág kjör hinna lægstlaunuðu hafa mikið verið til um-
ræðu. Augljóst er, að svonefndir aðilar vinnumarkaðar-
ins munu ekki einir leysa þann vanda. Þeir geta og eiga
að semja um, að meginþorri þess, sem til skipta er, gangi
til láglaunafólksins. En ætlast verður til þess, að ríkis-
stjórnin taki að sér að bæt^i kjör lágtekjufólks verulega
umfram það, sem aðilar vinnumarkaðarins megna að
gera.
Ríkisstjórnin kemst ekki upp með að skjóta sér bak við
„frjálsa samninga” í því efni. Ríkisstjórnin ber mikinn
hluta ábyrgðarinnar á, hvernig komið er kjörum þessa
fólks. Nokkrar leiðir hafa verið nefndar til þess, að ríkis-
stjórnin gæti greitt úr málum án verulegra viðbótarút-
gjalda fyrir ríkissjóð.
Samningamenn Alþýðusambands og Vinnuveitenda-
sambands munu helzt hafa rætt möguleika á, að ríkið
komi til hjálpar með „barnabótaauka”, sem aðeins tæki
til fólks með tiltölulega lágar tekjur, hækkun mæðra-
launa og barnalífeyri. Slíkar hugmyndir eru æskilegar.
Reynslan sýnir, að ekki kemur að fullum notum að hækka
laun láglaunafólks geysimiklu meira en önnur laun.
Launaskriðið svokallaða mundi þá valda hækkun hærri
launanna á eftir, svo að niðurstaðan yrði stóraukin verð-
bólga. Sjálfsagt, er að hækka nú lágu launin mest, enda
skulda samningamenn lágtekjufólkinu það. En jafn-
eðlilegt er í stöðunni, að samningamenn hafi í huga
„óskalista”, sem ríkisstjórnin gangist fyrir að fullnægja.
Bent hefur verið á einfaldar leiðir til þess að ríkissjóður
geti mætt auknum útgjöldum af óskalistanum.
Langt má komast án þess að auka á halla ríkissjóðs.
Rétt væri að skera niður útflutningsuppbætur og niður-
greiðslur á búvörur og nota það, sem þannig sparast, til
sérstakrar hjálpar við lágtekjufólk.
Hugmyndir um að taka af niðurgreiðslufúlgunum til
þeirra hluta eiga talsverðan stuðning í stjórnarliðinu. Því
er hörmulegt, að ekki virðist annað mega skilja af um-
mælum Steingríms Hermannssonar forsætisráðherra í
DV í gær en að hann sé andvígur því að slíkt verði gert.
Landbúnaðarþursarnir í Framsóknarflokknum eru vís-
ir til að bregða fæti fyrir slíkar hugmyndir og stofna
kjarasamningunum þannig í hættu, nú þegar mest á reyn-
ir. y
Samningamenn aðila vinnumarkaðarins hafa síðustu
daga unnið vel að málum og betur en oft áður.
Þeir virðast fremur í sameiningu athuga, hvað staðan
leyfir, en að senda á milli kröfur og gagnkröfur. Mál eru
nú á viðkvæmu stigi. Næstu daga mun reyna á. Gangi
samningar vel, verður ríkisstjórnin að vera reiöubúin að
spila út sínum trompum á réttri stundu.
I stjórnarandstöðunni eru harðlínumenn, sem vilja
hindra samninga.
Helztu forystumenn Alþýðubandalagsins dreymir um
að nota samningamálin til að koma ríkisstjórninni frá.
Þeir alþýðubandalagsmenn, sem standa í alvöru
samninganna, vita hins vegar betur, hvað mun koma
verkafólki til mestra nota.
Þannig eru ljón á vegi samninga bæði í stjórn og
stjórnarandstöðu.
Haukur Helgason.
Offjdrfesting
frjálshyggju-
mannsins
Eg var á eftirlitsferð um bæinn nú í
vikunni og sá ekki betur en allt væri
á leiöinni í hundana eins og venju-
lega fiegar fagureygur frjálshyggju-
maður með þráhyggjuglott á vör
stöðvaði mig og vildi óður og upp-
vægur draga mig með á fund þar
sem ræða átti hina nýju hugmynda-
fræði.
(Eg fer reglulega í eftirlitsferðir
um borgina og hef gert þaö frá því á
bamsaldri. Það var reyndar á
slíkum eftirktsferðum sem ég sleit
bamsskónum. Þetta er gömul hefð
sem ég held að langafi minn hafi
skapaö. Þá var Reykjavík auðvitað
minni en hún er nú en hann var líka
á lélegri skóm en nú fást í búöum.
Hvað sem því líður, þá fer ég þessar
eftirlitsferðir reglulega og ævinlega
sömu leið. Fýrst er höfnin grann-
skoðuð, og athugað að skip séu vel
fest. Síöan liggur leiðin um vestur-
bæinn þar sem ég legg sérstaka
áherslu á aö nótera hjá mér f jölda
hola í malbikinu og f jölda ólöglega
lagðra bíla sem tefja fyrir umferö-
inni. Þaðan held ég svo í miöbæjar-
kvosina og hneykslast á
nýbyggingum og ungkngum. á leið-
inni í Þingholtin. önnur hverfi skoöa
ég ekki nákvæmlega og í Breiðholtið
kem ég ekki. Þegar ákveðið var að
byggjaþar varekkihaftsamráðviö
mig og ég get ómögulega tekið á mig
ábyrgðina á þeim ósköpum, öllum.)
Hinn fagureygi frjálshyggjumaöur
stöðvaði mig sem sagt íKvosinni svo
ég hef ekki enn komist til þess að
rannsaka nýjustu hryðjuverkin í
Þingholtunum. Ég óttast þó hið
versta.
Á leiðinni á þennan fund tjáði ég
frjálshyggjumanninum áhyggjur
mínar af Reykjavík. Hann virtist
ekki hafa áhyggjur af velferð
borgarinnar og sagðist blása á
svona íhaldskommatal. Þá rifjaöist
upp fyrir mér að hann er búsettur í
Garðabænum svo ég byrgði mínar
myrku hugsanir inni og ræddi
veðrið þaðsemeftir varleiöarinnar.
Þegar við komum á fundarstað sá
ég að mínar verstu grunsemdir
reyndust á rökum reistar.
Frjálshyggjumennimir báru það
allir með sér að þeir voru búsettir
utan borgarmarkanna. Eg sá þegar í
stað að hér myndi ég enga sálu-
félaga finna, engan mann, sem þætti
Ólafur B. Guðnason
vænt um Reykjavík. Það kemur mér
alltaf á óvart þegar fólk segir mér
að það búi utan Reykjavíkur og að
það hafi engar áhyggjur af borginni.
Enginn virðist gera sér grein fyrir
því aðKvosinernaflialheimsins. og
þegar illa fer fyrir naflanum getur
likaminn ekki verið vel á vegi stadd-
Eg settist því út í hom og svaraði
ekki þegar á mig var yrt, nema hvað
stundum hreytti ég út úr mér ónot-
um. Eg var þó svo heppinn að
framsöguerindi var lokið og svokall-
aðar frjálsar umræður voru hafnar
þegar við komum inn. I ræðustól stóö
feitlaginn, þunnhærður karlmaður, í
bláum bleiser og gráum buxum.
Hann bar sig einkennilega, svo önnur
öxlin var örlítið hærri en hin. Þannig
virtist hann sífellt vera að yppta öxl-
um, eins og til að segja: — Sorrý, en
ég get ekkert að þessu gert.
— Ég er hjartanlega sammála
málshefjanda um þaö að lög og
reglugerðir um hámarksálagningu
eru aðeins til bölvunar.
Ræöumaðurinn byrsti sig og sló
meö krepptum hnefa í púltið um leið
og hann sagði „bölvunar”. Mér
fannst þetta óþarfa æsingur hjá
manninum því það var ekki að sjá
að nokkur maður í salnum væri
honum ósammála. En síðan sneri
ræðumaður sér að kvenfólkinu. Ég
veit ekki af hverju það er en frjáls-
hyggjumönnum virðist ómögulegt að
ræða sína hugmyndafræði án þess
aö koma einhvem veginn inn á vændi
og þrælasölu.
— Ef til mín kemur kúnni og seg-
ist vilja kaupa konuna mína, svo við
iökum dæmi, hvemig ætlar hið opin-
bera aö hafa virkt verðlagseftirlit
með þeim viðskiptum? Á hvaða
gmnntölu á hámarksálagningarpró-
sentan að leggjast? Hvemig á aö
meta minn útlagða kostnað, svo sem
flutnings- og geymslukostnað? Hvað
meö afskriftir af eigninni? Meöan
ástandið í markaösmálum er svona
óklárt, má spyrja, hvernig eigum við
aö sinna þörfum markaðarins?
Hvernig er hægt að ætlast til að við
leggjum í svo vafasama f járfestingu,
sem kona er, þegar einföldustu
viðskiptareglur eru á reiki? Svo
koma auðvitað upp siðferðileg og
lagaleg spursmál. Er það siðferði-
lega réttmæt löggjöf sem leyfir kon-
unni að stinga af eftir að búið er að
festa í henni svo og svo mikla fjár-
muni?
Það var ekki að sjá aö fundargestir
væm ósammála ræðumannininn í
grandvallaratriðum, en þó kallaði
einhver frammí fyrir honum: — Þú
þarft ekki að haf a áhyggjur af þessu.
Það býður enginn í konuna þina.
Þetta fannst fundargestum fyndið
að því er virtist og klöppuðu margir
þeirra.
— Þú hefur offjárfest í henni,
góurinn! kallaði annar sem vildi líka
vera fyndinn. Hann virtist hreykinn
þegar undirtektirnar reyndust mjög
góðar.
Ræðumaðurinn hrökklaðist úr
stólnum og á eftir honum kom upp
maður sem fjallaði um erfiðleikana
sem á því era að finna lausiætiskon-
ur í Reykjavík. Þessi áhugaverða
ræða fór þó að mestu framhjá mér.
því ég var aö fylgjast með fyrri
ræöumanni sem króað haföi gengil-
beinu úti í homi og ræddi eitthvað við
hana, innilega. Þeim viðræðum lauk
með því aö hún gaf honum utanundir
og bætti svo um betur meö því aö
hella yfir hann úr kaffibolla sem var
innan seilingar. Hann þurrkaði af sér
mesta kaffið, leit upp og sá að ég var
að fylgjast með honum. Hann yppti
lægri öxlinni og sagði fýlulega: —
Maður gerir tilboö og svo verður það
bara að ráðast hvort það er viðun-
andi.
Hann fór út og ég líka. Eg hélt í átt-
ina að nafla alheimsins en hann í
öfuga átt. Líklega ætlaði hann út
fyrir borgarmörkin að hitta offjár-
festinguna sina.