Dagblaðið Vísir - DV - 08.06.1984, Page 10

10
DV. FÖSTUDAGUR 8. JUNl 1984.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Fimm árum eftir fall Idi Amins
einræöisherra býr Uganda enn viö
mikið ofbeldi. Vera má að fleiri hafi
látið lífiö þar í landi eftir að Amin
var steypt af stóli 1979 heldur en á
átta ára blóðugum valdaferli hans.
Hundrað þúsund
fallnir á 5 árum
Paul Semogerere, formaður
Lýðræðisflokksins sem er í stjómar-
andstöðu, heldur því fram að a.m.k.
hundrað þúsund manns hafi látiö
lífiö í Uganda á síðastliðnum fimm
ámm og flestir vestrænir sendiráðs-
starfsmenn þar í landi eru því sam-
mála. Ekki er með neinni vissu vitaö
hversu margir dóu á valdatíma
Amins en Semogerere telur að þeir
hafi verið nálægt 50 þúsund og
erlendir sendiráðsmenn telja það
ekkifjarrilagi.
I her Uganda eru 45 þúsund
manns. Þessi her, sem getur, ef alk
er taliö, orðið tvöfalt fjölmennari, á í
höggi við þrjá óvini. Þar er í fyrsta
lagi um að ræöa skæruliöa, í öðru
lagi uppreisnarmenn úr rööum
vissra ættbálka og loks eru þaö leifar
af herldi Amins.
En það era stjómarhermennimir
sjálfir sem valda yfirvöldum og vest-
rænum stuðningsmönnum þeirra
mestum áhyggjum. Amnesty
Intemational, bandaríska utanríkis-
ráðuneytið og fleiri aðilar, sem
fylgst hafa með þróun þessara mála í
Uganda, segja að stjómin hafi engan
Stjórnarhermennirnir. Það eru ekki sist þeir sem vaida stjórnvöldum og vestrænum stuðningsmönnum
áhyggjum með framferði sinu.
Umsjón:
Gunnlaugur A. Jónsson
Nílarsvæöinu, viö landamæri Súdan
og Zaire.
Margir liðsforingjanna í hernum
era af Langiættbálki, eins og Obote
forseti, og sextíu prósent stjómar-
hermannanna era af Acholis-ætt-
bálki, sem er náskyldur Langi-ætt-
bálknum.
Þrjár milljónir Baganda-manna,
þ.e. stærstu ættkvísl Uganda, eru
embættismenn að hefð og stjórn-
endur. Þeir eru enn í sáram eftir að
Obote velti konungi þeirra af valda-
stóli árið 1966 og flestir NRA-skæru-
liðanna eru úr þeirra röðum.
Ofbeldi í garð
óbreyttra borgara
I febrúarmánuði síðastliðnum
náðu NRA-skæraliöar um hríð á sitt
vald borginni Masindi, 150 kílómetra
norður af Kampala og nærri Albert-
vatni. I þeirri framsókn stjómar-
hersins sem fylgdi í kjölfarið flúðu
þúsundir manna heimili sín sam-
tímis því sem fréttir bárast af því frá
starfsmönnum hjálparstofnana aö
gífurlegt ofbeldi hefði veriö framið á
óbreyttum borguram.
Um hálf milljón Ugandamanna
eru nú flóttamenn á erlendri grundu.
Fimm árum eftir fall Idi Amins, harðstjóra í Uganda:
Áframhaldandi
ofbeldi en efna-
hagslegur bati
veginn fulla stjórn á hersveitum
sínum.
Einn af embættismönnum
Ugandastjómar orðaöi vandann á
þennanhátt: „öryggiðhefuralgeran
forgang hjá okkur. Sérhverjum má
ljóst vera að það veröur ekki um
raunveralegan bata að ræða fyrr en
stjóm hefurnáðst á hlutunum.”
Ótryggt ástand
Víða um land er ástandið mjög
ótryggt. Þar á meöal er Kampala
þar sem fáir hætta sér út fyrir húss-
ins dyr aö kvöld- og næturlagi og
sumir taugaóstyrkir starfsmenn
erlendra sendiráöa eru sagðir sofa
með vélbyssur við rúm sitt.
Stööug umferð vígalegra
hermanna um götur Kampala er
ekki heldur til þess fallin að gera
andrúmsloftið friðsamlegra.
Þegar kvölda tekur snúa útlendir
gestir heim til hótelanna í útjaöri
Kampala í hlíöunum við vestur-
strönd Viktoríuvatnsins. Þaðan er
Kampalaborg ósköp friösæl á að líta.
En kyrrðin er rofin margsinnis í viku
hverri af skothríð sem oft stafar frá
átökum milli drukkinna hermanna
eöa innbrotum þar sem hermennirn-
ir hafa beitt vopnavaldi.
Skelfingaróp
inni á hóteli
Fréttamaður Reuters segir aö
þrjár nætur af fimm, sem hann
dvaldi á einu hótelanna í útjaðri
Kampala, hafi hann heyrt byssuskot
innan veggja hótelsins. I kjöifarið
Idi Amin. Leifar af her hans berj-
ast enn gegn stjórnarhermönnum
Milton Obotes forseta.
hafi fylgt riffilskot og skerandi kven-
mannsóp og f jölmörg skelfingaróp.
„Þetta er skelfilegt,” sagði einn af
fastagestunum. „En fyrir tveimur
árum var þetta svona á hverri ein-
ustu nóttu og þá voru vélbyssur
notaðar.”
Vestrænn stjórnarerindreki, sem
baðst undan því að verða nafngreind-
ur, sagði: „Það kann að taka eina
kynslóö eöa tvær að koma á eðlilegu
ástandi í Uganda. Þess vegna
styöjum viö Obote. Það er langt frá
því að hann sé fullkominn en hann er
sá eini sem er fær um að halda
þjóðinnisaman.”
Milton Obote, hinn 59 ára gamli
forseti Uganda, er eini Afríku-
maöurinn sem komist hefur til valda
aö nýju eftir aö hafa verið steypt af
stóli. Hann nýtur stuönings vest-
rænna ríkja sem í ár munu veita
Uganda 430 milljón dollara fjárhags-
aðstoð.
Áður menningar-
miðstöð
„Land okkar var venjulega ein-
staklega friðsælt og menningar-
miðstöð allrar Austur-Afríku,” sagði
ugandískur kaupsýslumaður. „En
Amin braut niður alla byggingu
þjóðfélags okkar með blóðbaði sínu.
Nú þegar ofbeldiö hefur skotið rótum
þá heldur ástandiö stöðugt áfram að
versna.”
Þaö líður varla sú vika að skæra-
liðar geri ekki árás á stjórnar-
hermenn eða að hersveitir fari ráns-
hendi um byggð ból. Nauöganir og
morð era næstum því daglegt brauð.
Það hefur enginn aðili bolmagn til
að gera nauðsynlegar umbætur á
hernum en breskir herþjálfarar
veita ungum liðsforingaefnum
fræöslu.
Fimm af sextán deildum hersins
standa í átökum við vinstrisinnaða
skæruliða úr svokölluöum And-
spyrnuher þjóðarinnar, NRA, sem
Milton Obote. „Langt frá þvi að
vera fullkominn en sá eini sem
getur haldið þjóðinni saman. "
einkum lætur til sín taka í Luwero,
Mubenda og Mpigi kringum
Kampala.
Þrjár herdeildir era staðsettar í
Karamoja-héraði í norðausturhluta
Uganda þar sem þeim er ætlað að
berja á fimm þúsund manna her
Karamajong-ættbálksins sem látið
hefur til sín taka beggja vegna
landamæra Kenya.
Leifarnar af
her Amins
Aörar þrjár herdeildir eiga í höggi
við leifarnar af her Amins í Vestur-
Óbreyttir borgarar liggja i götu-
ræsinu. Skálmöldin heldur áfram
þrátt fyrir að Amin harðstjóri sé á
bak og burt.
En þrátt fyrir alla erfiðleikana er
sérstaða Uganda sú að þjóöin er í
hópi örfárra þar sem bati hefur verið
merkjanlegur á efnahagsþróuninni.
Tilraunir til nýrrar fjármála-
stjómar eru að skila árangri. Verð-
hækkun á kaffi hefur að sjálfsögðu
stuðlað að jákvæðri þróun því kaffi
er aðalútflutningsvara Uganda og
gæti kaffið fært Uganda 400 milljón
dollara í gjaldeyristekjur á þessu
ári.
Frjósamt land
Samtímis því sem hungursneyð
vofir yfir fjölmörgum Afríkuþjóöum
vegna langvarandi þurrka er frjó-
semi Uganda slík aö landið á
auðveldlega að geta brauöfætt sínar
fjórtqn milljónir íbúa. Mikiil útflutn-
ingur matvæla mun hefjast á þessu
ári og í matvöruverslunum í
Kampala er enginn skortur.
Þegar litið er á stjómmálin hefur
Uganda einnig nokkra sérstöðu í hópi
Afríkuþjóða. Sérstaðan felst í tilvist
margra stjómmálaflokka og líf-
legumfjölmiðlum.
Ýmis minnismerki um stjórn
Amins sjást enn. Þar á meðal eru
ryðgandi byggingarkranar við vold-
ugar byggingar sem aldrei var lokiö
við.
Útlendir kaupsýslumenn era teknir
að snúa aftur til landsins. Þar á
meðal eru hópar úr 45 þúsund manna
samfélagi Pakistana og Indverja
sem Amin rak úr landi áriö 1972.
En Asíumennimir koma án fjöl-
skyldna sinna og fyrst af öllu byrja
þeir að setja upp stálgrindur fyrir
verslunarglugga sína.