Dagblaðið Vísir - DV - 28.07.1984, Qupperneq 6

6
DV. LAUGARDAGUR 28. JULI1984.
Ferðamál
Ferðamál
Ferðamál
Það kostar sltt að komast í sðlarylinn syðra:
Eyðum 250 milljónum
í sólarlandaf erðir
Þorri almennings er nú sagöur
þeirrar skoöunar að verö á sólar-
landaferöum frá Islandi sé óeðlilega
hátt. Hér sé um okurprísa aö ræöa á
meðan nágrannar okkar á öörum
Noröurlöndum geti hópast í suðræna
sól fyrir nánast ekki neitt. Þetta álit
viröist fyrst og fremst vera byggt á
niðurstööum verökönnunar sem gerð
var fyrir sjónvarpiö. Kom þar í ljós
aö í ákveðnum feröum, sem saman-
burðurinn náöi til, var mun ódýrara
fyrir einstakling, sem keypti gist-
ingu í tveggja manna herbergi, aö
fara frá Osló, Stokkhólmi eöa
Kaupmannahöfn en frá Islandi.
Þóttu þetta undur og stórmerki og
skýringa krafist. Sumir feröaskrif-
stofumenn hér byrjuðu á fullyröing-
um um aö þegar tekið væri tillit til
lengra flugs frá íslandi þá væri
verðmunurinn lítill og í sumum
tilvikum enginn. Síðan höiluöust þeir
hinir sömu aö því aö eflaust mætti
lækka verö á sólarlandaferöum ef
flugfélögin lækkuðu leigugjald sitt.
Allt þetta þjark hefur að sjálfsögöu
ruglað almenning í ríminu enda
hefur ekkert veriö gert af hálfu fjöl-
miöla til aö komast að því hvort
sólarlandaferðir séu óeðlilega dýrar
frá Islandi eöa ekki. Umræöuþáttur
sjónvarpsins um þessi mál svaraöi
engum spurningum og kom hinum
almenna s jónvarpsáhorfanda ekki til
hjálpar í tilraunum til að komast að
hinusanna í málinu.
Við eyðum yfir
250 milljónum í
sólarlandaferðir
Áður en lengra verður haldið er
rétt aö reyna að gera sér grein fyrir
hve miklir fjármunir fara í sólar-
landaferðir landsmanna svo að fólk
átti sig á þeim upphæöum sem um er
aðræða.
Ætla má aö sætaframboð í sólar-
landaferöir ferðaskrifstofanna sé nú
um 12 þúsund sæti í leiguflugi. Ég hef
ekki upplýsingar um hve margir
kaupa sólarlandaferö í ár en ef tekið
er miö af ummælum ferðaskrifstofu-
manna, sem segja aö aösókn sé mikil
og nýting mjög góö, þá er varla of
mikiö aö giska á 10 þúsund sólar-
landafarþega í ár. Og hvaö borgar
þessi hópur nú samtals fyrir aö
komast í suöræna sól um lengri eða
skemmri tíma?
Verö er nokkuð misjafnt eftir því
hvert er fariö og hve lengi er dvalið
ytra, auk þess sem þama koma við
sögu ýmsir afsláttarmöguleikar. En
ég held aö ekki sé f jarri lagi að nefna
15 þúsund krónur sem meðalverö á
mann. Þessi tala er byggö á þeim
verðskrám sem ferðaskrifstofurnar
hafa gefiö út þar sem ferðir eru
verölagöar á 16—30 þúsund krónur á
hvem fulloröinn. Líklega er 15 þús-
und krónur of lág tala en taka verður
tillit til afsiáttarmöguleikanna eins
ogáöursegir.
Niðurstaöan er því sú aö 10 þús-
und manns kaupi sólarlandaferðir
hjá ferðaskrifstofunum og greiði
samtals 150 milljónir króna fyrir
þær.
En þaö er ekki nóg aö borga flug og
gistingu því eitthvað þarf fólk aö
borða og drekka, eyða í skoöunar-
ferðir og skemmtanir auk smáinn-
kaupa. Eg giska á að hver maður
hafi aö meðaltali keypt erlendan
gjaldeyri fyrir 10 þúsund krónur
vegna sólariandaferðar. Samtals eru
þaö því 100 milljónir sem fara í þau
gjaldeyriskaup. Þá emm við komin
upp í 250 milljón króna eyðslu í sólar-
landaferðir landans í ár. Af þessu
kosta ferðimar sjálfar um 150
milljónir króna, eins og áöur segir,
og þaö er sú tala sem skiptir máli i
sambandi viö umræöu um verðlagn-
ingu.
Samanburður
á verði
Þegar haft er í huga hve gífurleg-
um upphæðum við verjum til sólar-
landaferöa á ári verður aö krefjast
•þess aö viöhöfö séu vönduö og traust
vinnubrögö þegar verið er aö bera
saman verð á þessum feröum frá
Norðurlöndunum. Ef fleygt er á
borðið verðskrám frá Osló, Stokk-
hólmi, Kaupmannahöfn og Reykja-
vík og sagt aö veröiö sé tvöfalt hærra
héðan er veriö aö lýsa því yfir um
leið aö hér sé verö of hátt. Síöan er
kallað í menn og þeir beðnir aö skýra
þennan mismun og það fljótt. En er
um mikinn verömun aö ræöa? Ekki
treysti ég mér til aö svara því nema
leggjast í mikjar og tímafrekar
kannanir. Hins vegar er margt sem
ýtir undir þá skoðun að feröir héðan
hljóti aö vera dýrari. Ástæðumar eru
meðal annars eftirfarandi:
Heildarfjöldi i skipulögöum
hópferöum í leiguflugi til sólarlanda
frá Islandi er um 10 þúsund manns í
sumar. Árið 1981 fóru um 400 þúsund
Danir í leiguflugi til sólarlanda, en
þá var þessi ferðamáti aö byrja að
rétta af þar í landi eftir mikla lægð.
Á þessu ári eru þeir mun fleiri, ekki
síst eftir kaldan og votviðrasaman
júní, Þaö mætti ætla aö ná mætti
betri samningum um leiguflug fyrir
400 þúsund farþega en 10 þúsund.
Gera má ráö fyrir aö 80—90 þúsund
Danir kaupi ferö til Mallorca á þessu
ári. Er eðlilegt að álykta sem svo aö
þar náist betri samningar um hótel-
verö en fýrir örfá þúsund Islend-
inga.
Flugtími er lengri frá Keflavík en
Kastrup. Stærsti útgjaldaliður flug-
félaga í leiguflugi er eldsneyti og
verð á því ræður mestu um það leigu-
gjald sem sett er upp. Á þessu ári
lækkuðu íslensku flugfélögin, alla-
vega Flugleiöir og eflaust Arnarflug
líka, verö á hverri flugstund um 8—
12% frá því í fyrra vegna lækkunar á
eldsneytisverði. En flugfélag sem
flýgur 200 feröir á flugvöll á Spáni
fær eldsneyti þar á lægra veröi en
félag sem kemur þangaö aöeins 20
sinnumáári.
Um þessi tvö atriöi mætti skrifa
mun lengra mál og bæta þar ýmsu
við. Auk þess koma þarna til mörg
atriöi til viðbótar sem eru okkur í
óhag þegar sólarlandaferöir eru
annars vegar og gefst kannski tæki-
færi síðar til aö fjalla um einhver
þeirra. Sérstaklega ætti aö hafa í
huga smæð hins íslenska markaöar
og legu landsins þegar þessi mál eru
til umræðu. En eru feröirnar frá
Islandi allt aö tvöfalt dýrari en frá
öörum Norðurlöndum eins og fullyrt
hefur verið? Eins og áður er getið er
ekki hægt aö koma með raunhæfar
upplýsingar nema að fram fari
kannanir af einhverju viti. I þeirri
verðkönnun sem mest hefur verið
hampaö hefur veriö miðaö við verð-
skrá aö frádregnum staögreiðslu-
afslætti. Aðrir afsláttarmöguleikar
sem eru í boöi hafa ekki verið teknir
með. En væri ekki eðlilegra aö miða
þetta við ferðareikning fjögurra
manna fjölskyldu í staö einstaklings
í tveggja manna herbergi? Allavega
aö koma meö fjölskyldusamanburö-
inn líka. Ferðaskrifstofur hér segjast
vera með barnaafslátt og alls konar
aðildar- og klúbbafslátt sem lækki
veröið verulega. Hvaö kostar ferð
hjóna meö tvö böm samkvæmt
reikningi, annars vegar frá Reykja-
vík og hins vegar frá Kaupmanna-
höfn? Spyr sá sem ekki veit því ekki
hefur þótt ástæða til að velta þessu
upp.
Eðlilegt
umræðuefni
Þaö er í hæsta máta sjálfsagt og
eölilegt að verö á sumarleyfis-
ferðum, jafnt utanlands sem innan,
sé tekið til athugunar og umræöna á
opinberum vettvangi. En þaö verður
þá aö taka þessi mál öðrum tökum en
að reyna aö etja saman feröaskrif-
stofum og flugfélögum. Sá sem vill
taka að sér að upplýsa neytendur
verður aö leggja þaö á sig aö kynna
sér allar hliöar málsins til hlítar í
staö þess að stunda upphrópanir í ætt
viö kosningaóp stjórnmálamanna.
Þaö er fyrst og fremst upplýsinga-
skylda gagnvart hinum almenna
borgara sem skiptir máli.
Fullyröingar sumra ferðaskrifstofu-
manna um aö leiguflug íslenskra
flugfélaga sé of dýrt urðu til þess aö
það gleymdist að spyrja einnar
spumingar sem skiptir nokkru máli:
Er þjónusta ferðaskrifstofanna ekki
of dýr? Hver er sölukostnaður þeirra
á hvern farþega? En eflaust svara
flugfélögin á þá lund að þau skuli
halda áfram að lækka verðið svo
fremi að eldsneytið haldi áfram aö
lækka. En auðvitað má halda áfram
svona endalaust og allir eru jafnnær.
Svo er spurningin sú, hve lengi er
Jensen að vinna fyrir sinni ferö og
hvaö tekur það Jón langan tíma? Eg
er hræddur um aö þar sé
samanburðurinn okkur mjög í óhag.
Aö lokum þetta: Ef íslenskar feröa-
skrifstofur fá erlend flugfélög til að
flytja sína sólarlandafarþega þá
skulum við taka vandlega eftú- því
hvað verðið til kúnnans lækkar
mikiö.
Sæmundur Guövinsson.