Dagblaðið Vísir - DV - 28.07.1984, Qupperneq 8

8
DV. LAUGARDAGUR 28. JULI1984.
Frjálst.óháð dagbJað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaðurog útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og Otgáfustjóri: HÖRDUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoöarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 686611. Auglýsingar: SÍDUMÚLA 33. SfMI
27022.
Afgreiðsla.áskriftiGsmáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakur hf„ Skeifunni 19.
Áskriftarverðá mánuði 275 kr. Verð í lausasölu 25 kr. Helgarblað 28,10-.
Þjóðargjöfín étin enn
„Þegar flogið var með áburðinn, mátti víða sjá
árangur baráttu við auðn og grjót, en vinsæll er blessaður
nýgræðingurinn hjá sauðfénu, því víða var það að naga
hann og helzt þar, sem hann er rétt að koma upp úr urð-
inni og er á viðkvæmu stigi.”
Þessi nýlega lýsing í dagblaði er eftir fréttaritara, sem
fékk að fara í áburðarflug með Landgræðslu íslands frá
Aðaldalsflugvelli. Hann fór með sjálfboðaliðum úr hópi
flugmanna Flugleiða, sem hafa kauplaust unnið að þessu
í sumarleyfum í nokkur ár.
í öðru dagblaði stóð um daginn: „Hafsteinn sagði þann
200 hektara blett, sem Landgræðslan hafi sáð í á
Eyvindarstaðaheiöi í fyrra og í vor, nú alveg hvítan af fé.
Þetta er eins og í réttum, alveg kind við kind. ... Svo
verður þetta nauðnagað fyrir veturinn.”
Alþingismenn íslendinga samþykktu í þjóðemisvímu á
ellefu alda afmælis íslandsbyggðar fyrir tíu ámm að
klæða landið gróöri á nýjan leik. Hefja átti skipulega
endurgreiðslu á skuld við landið, sem safnazt hafði upp á
ellefu alda skógarhöggi og ofbeit.
Síðan hafa menn unnið þindarlaust, sumir á kaupi og
aðrir kauplaust, við stórvirka dreifingu fræs og áburðar
úr lofti. Árangurinn hefur hins vegar ekki orðið sá, sem til
var stofnað. Þjóðargjöfin mikla frá 1974 hefur verið notuð
til að fjölga búfé á afréttum.
Hinn hefðbundni landbúnaður á íslandi hefur étið
þjóðargjöfina jafnóðum til að auka framleiðslu á óseljan-
legum afurðum, sem losnað er við með óheyrilegum út-
flutningsuppbótum og niðurgreiðslum. Sjálft landið hefur
verið svikið um hina frægu þjóðargjöf.
Fyrir nokkrum áram leiddu umfangsmiklar beitar-
rannsóknir í ljós, að gróður á afréttum er á hröðu undan-
haldi. Stjórnandi þeirra sagði: „Rannsóknir okkar benda
til, að það sé of margt sauðfé í landinu eins og dreifingu
þess er háttað nú, jafnvel allt að þriðjungi of margt.”
Síðast í ár kom í ljós, að Auðkúluheiði var aðeins fær
um að bera búfé, sem svarar til 10.500 ærgilda í stað 20.000
ærgilda beitarþunga, sem heiðin sætti í raun. Þar hefur
verið sáð í um 700 hektara af þeim 3.000, sem Lands-
virkjun tók að sér til að fá að virkja við Blöndu.
Þannig fara greiðslur Landsvirkjunar ekki til að
græða upp land í stað þess, sem fer undir stíflulón. Það
fer til að auðvelda bændum að halda áfram á sama tíma
og f iskalíf fer að kvikna í nýj um vötnum.
Framkvæmdastjóri Landgræðslu ríkisins sagði í
blaðagrein í þessari viku, að menn væru sammála um,
,,að alvarleg ofbeit hafi verið á Eyvindarstaðaheiði um
árabil. Margítrekuðum aðvörunum og leiðbeiningum um
gróðurverndaraðgerðir hefur ekki verið sinnt sem
skyldi...”
Þessa dagana eru gildir bændur í Húnaþingi og Skaga-
firði að reka hross sín á Eyvindarstaðaheiði og Auðkúlu-
heiöi, þótt gefin hafi verið út reglugerð um bann við slíku.
,,Það verður þröngt í tugthúsinu,” sagði formaður þing-
flokks framsóknarmanna borginmannlega um þann
rekstur.
Þjóðin og landið virðast ekki eiga neina vöm gegn of-
beldismönnum, sem eru staðráðnir í að nota hugsjónafé
þjóðargjafarinnar og mútufé Blönduvirkjunar til að auka
framleiðslu afurða, sem kosta skattgreiðendur tíunda
hluta ríkisútgjaldanna og ekki er hægt að koma í verð.
Jónas Kristjánsson
Hættulegt
land,
ísland!
Ég var á gangi um Þingholtin nú í
vikunni og hafði af ófyrirgefanlegri
bjartsýni skiliö regngallann eftir
heima. Þegar svo kom að því aö rign-
ingin hófst að nýju, eftir þennan
örstutta stans, sem haföi fyllt mig
gáleysinu, varð ég að leita mér
skjóls og fann það blessunarlega
fljótt, í skoti milli tví ggja gamalla
húsa. Skotið var að hálfu yfirbyggt
og í skjóli að auki, svo þar var þurrt
inni. Þar var fyrir ferðamaður með
bakpoka.
Ég kinkaði kolli til mannsins en
brosti ekki, enda brosa bara útlend-
ingar til ókunnugra. Mér fannst það
heldur óþægilegt að sjá manninn
þrengja sér upp í hom eins fjarri
mér og hann komst, og ég tók eftir
því að hann kinkaöi ekki kolli á móti.
Ég hugsaði með mér aö hann væri
bara óuppdreginn útlendingur og
sneri við honum baki og fór að hug-
leiða efnahagsörðuleikana og horfur
í kjaramálum.
Skyndilega ávarpaði maöurinn
mig á erlendu tungumáli og spurði
hvort ég væri Islendingur. Ég játaði
á mig glæpinn og þá spuröi hann mig
þegar í stað hvort ég væri drykkju-
maður og ef svo væri, hvort ég væri
drukkinn. Mér þótti maðurinn gerast
heldur nærgöngull og svaraði kurt-
eislega en þó meö þótta að svariö viö
báöum spurningunum væri nei.
Síöan sneri ég baki við manninum að
nýju og gaf þannig til kynna að sam-
talinuværi lokiö.
En nú var eins og flóögáttirnar
opnuðust upp á gátt og maðurinn gat
ekki þagnaö. I fyrstu hafði hann
leitast við að halda sig eins fjarri
mér og húsaskotið leyfði, en nú tróð
hann á tám mínum um leið og hann
talaöi og hefði eflaust reynt að kom-
ast inn undir jakkann minn hefði ég
ekki hneppt honum vandlega aö mér.
Hann sagöi mér að hann hefði kom-
ið til Islands fyrir mánuði síðan og
hefði verið á gönguferð um landið.
Hann sagði mér í smáatriöum frá
þeirri leið sem hann hafði farið,
greindi nákvæmlega frá hverjum
tjaldstað og gerði stuttlega grein
Ólafur B. Guðnason
fyrir því hvað hann hefði borðað á
leiðinni.
— En ég gerði mér ekki grein fyrir
því hvað það er hættulegt að ferðast
á Islandi þegar ég lagði af stað, sagði
hann.
— Já, Island er harðbýlt land,
sagði ég, og nefndi erfiða veðráttu,
torfæra f jallvegi og viðsjál vötn.
— Ég var nú að tala um íslending-
ana, sagði hann og leit einkennilega
ámig.
Hann sagöi mér síöan feröasögu
sína, sem er merkileg aö mörgu
leyti. Ég hirði ekki um að segja hana
orðrétt, en endursegi hana þess í stað
og stytti.
Hann hafði komiö til landsins með
ferju og gengið af Austurlandi um
fagrar sveitir Noröurlands og var
kominn á Vesturlandið þegar hrakn-
ingar hans hófust. Það var á fjall-
vegi, í dimmri þoku, sem hann
stöðvaði bifreið og bað um far til
byggða. I bifreiðinni voru íslensk
hjón, sem urðu fúslega viö beiðni
hans, og þar sem þau voru á leið að
vinsælum ferðamannastað var það
ákveðið að hann myndi fljóta með
alla leið. Bíltúrinn var stuttur, en
ákaflega skemmtilegur, því hjónin
voru viðræðugóð og kunnu að segja
margar sögur tengdar fjöllum, hól-
um og þúfum, sem grillti í gegnum
þokuna. (Þess má geta aö feröa-
maðurinn sagði mér nokkrar sögur
eftir hjónunum, og ég kannaöist ekki
við eina einustu, en mundi sjálfur
eftir góðri skemmtun sem ég hef haft
af því að semja þjóðsögur handa
útlendingum.)
Þegar kom í áfangastað var veöur
enn leiðinlegt og hjónin sem áttu
innhlaup í sumarbústað í grenndinni
buðu útlendingnum gistingu þar um
nóttina. Hann þáöi með þökkum og
þau héldu í bústaðinn.
Þegar þangaö var komið voru þar
fyrir önnur hjón sem höfðu einmitt
nýlokið við að elda mat. Utlendingn-
um var boðið að borða og hann þáði,
en var þó tvístígandi yfir því þar
sem hann borðar eingöngu græn-
meti. Máltíöin fór illa, því á borð var
borið hangikjöt, og varð hann aö láta
sér nægja kartöflur, með grænum
baunum og hvítri sósu. Þar sem
hann er einnig bindindismaður fór
um hann þegar dregin voru fram vín-
glös og sex hvítvínsflöskur voru
bornar á borð. I fyrstu fór allt fram
með friði, en þó gerðust menn mál-
glaðir er leið á máltíðina og hækkuðu
róminn. Þegar eftir voru tvær hvít-
vínsflöskur voru menn farnir að
berja í borðið og braut húsbóndinn
glas sitt. Annaö vinglas var ekki aö
finna í húsinu og húsbóndinn sagði
það villimennsku að drekka hvítvín
úr vatnsglösum og brá frekar á það
ráð að opna aðra flöskuna sem eftir
var og drekka af stút. Nú urðu um-
ræðumar að deilum, sagði útlending-
urinn, og fór með nokkrar afbakaöar
setningar og slagorð, en eftir þeim
að dæma ræddu menn fótbolta og
stjómmál, á víxl og samtímis.
Gesturinn fékk ekki svefnfrið í
bústaðnum og brá á það ráð að fara
með svefnpokann sinn út í bílinn og
sofa þar. Honum brá ónotalega
þegar hann vaknaði við það um
miðja nótt aö bíllinn var settur í
gang. Þar var sestur í bílstjórasætið
gestgjafinn, sem hafði lokið við hvít-
vínsflöskuna, og hélt nú á vodka-
flösku. Það var lán i óláni, fannst út-
lendingnum, aö hann var langt kom-
inn með nýju flöskuna og sofnaði yfir
stýrið, eftir að hann hafði leitað að
fyrsta gír í nokkrar mínútur, en ekki
fundið, af þvi hann hélt um hand-
bremsuna.
Morguninn eftir ætlaði hinn erlendi
ferðalangur að laumast burtu, en
vakti gestgjafann þegar hann var að
laumast út úr bílnum. Það var ekki
við annað komandi en að maöurinn
fengi morgunmat, og hljóp Islend-
ingurinn inn í bústaðinn og steikti
ósköpin öll af beikoni og eggjum,
sem ferðalangurinn þorði ekki annað
en að borða, því honum fannst hús-
ráðandinn undarlega geðstirður og
óárennilegur, þar sem hann stóð með
pönnuna í annarri hendi og hníf í
hinni og brosti stirðlega.
Skömmu síöar slapp útlendingur-
inn út úr húsinu og greip með sér
bakpokann, um leið og hann þóttist
ætla að pissa bak við hús. Svefnpok-
inn varð eftir í bílnum, en hann sætti
sig glaöur viö þann skaða, frekar en
hætta sér nærri húsinu að nýju, og
hélt hann síðan fáfarnar leiðir til
höfuöborgarinnar.
Það stytti aftur upp í þann mund
sem útlendingurinn lauk sögunni og
hann spurði vegar út á flugvöll. Hann
ætlaði aö fljúga austur á firði og ná
ferjunni í næstu ferð. Og það fyrsta
sem hann ætlaði aö gera heima var
að fara á heilsuhæli til að ná sér eftir
beikonið.