Dagblaðið Vísir - DV - 29.08.1984, Blaðsíða 13

DV. MIÐVIKUDAGUR29. ÁGUST1984.
13
HVERJUM ER
KERFIÐ GOTT?
„Síöan eru valkostir neytenda þeir undir hrammi Framsóknarkerfisins að kaupa annaöhvort skemmdar kartöflur
eða engar kartöflur.”
Þaö eru töluvert meira en tveir
áratugir síöan Gylfi Þ. Gíslason fór
aö benda mönnum á, að íslenzkur
landbúnaöur væri meö nokkrum
hætti á villigötum, þaö stefndi í óefni,
ef fylgt væri til frambúðar þeirri
óheftu framleiðslustefnu, sem fram-
sóknarmenn í Sjálfstæðisflokki,
Alþýðubandalagi og Framsóknar-
flokki börðust f yrir.
Þessar ábendingar Gylfa og ann-
arra alþýöuflokksmanna voru tekn-
ar óstinnt upp. Fjandskapur viö
bændur. Illvilji í garð bændastéttar-
innar. Aðför að íslenzkum landbún-
aði. Stóryrðin voru ekki spöruð.
En hvaðan komu þau? Þau komu
ekki frá bændum sjálfum. Þau komu
og koma enn frá framsóknarmönn-
um í þremur áðumefndum stjórn-
málaflokkum. Þau koma frá þeim
sem hafa atvinnu af því aö vera
bændatalsmenn, skrifstofubændun-
umá HótelSögu.
Alþýðuflokkurinn eða talsmenn
hans hafa aldrei fjandskapast við ís-
lenzka bændur. Heldur bent á, að í
landbúnaöi væri ýmist fylgt rangri
stefnu, eða'engri stefnu. Þaö hafa
skrifstofubændumir á Hótel Sögu
ekki mátt heyra. Þess vegna hefur
öll gagnrýni á stefnu- eöa stefnuleysi
í landbúnaöi verið kölluö fjandskap-
ur við bændastéttina.
Ekki einfalt mál
Auðvitað hafa allir fyrir löngu
viöurkennt að Gylfi hafði lög að
mæla, þegar hann margítrekað benti
á hvaö úrskeiðis færi um mótun
stefnu í landbúnaöi. Ýmislegt hefur
vissulega verið leiörétt, og þar hafa
bændur, ekki skrifstofubændumir á
Sögu, heldur alvöru bændur vítt og
breitt um landið haft frumkvæði.
Enn er víöa pottur brotinn. Enn er
ótalmargt sem þarf að breyta til að
koma landbúnaðarstefnunni í skyn-
samlegri farveg. En hér er verið að
fást við fólk, eignir fólks og mannleg
vandamál. Þess vegna veröur hér
ekkert gert í örskotssvipan, heldur
hljóta"breytingar aö taka nokkurn
tíma. Þess vegna veröur aö hef jast
handa strax um að skipuleggja og
undirbúa þær breytingar, sem
nauðsynlegar eru. Þann uppskurð á
núverandi landbúnaðarkerfi, sem
löngu er ekki aðeins tímabær, heldur
algjörlega óhjákvæmilegur.
IMý stefnumótun
Byrja veröur á því að móta nýja
heildarstefnu í landbúnaðarmálum
og gera áætlanir til lengri tima en
gert hefur verið til þessa. Treysta
menn íhaldi og framsókn til þess?
Næsta fáir, hygg ég. Til þess eru
hagsmunir þessarar tveggja flokka
af því aö viðhalda núverandi valda-
og hagsmunakerfi í landbúnaðinum
allt of ríkir. Til þess eru framsóknar-
menn í báðum flokkum of valdamikl-
ir.
Halda kannski einhverjir aö stefn-
an í landbúnaðarmálum sé mótuð í
viöræðum formanna stjórnarflokk-
anna? Aldeilis ekki. Þorsteinn Páls-
son fær engu að ráða um það frekar
en annað þessa dagana. Halda menn
að stefnumótunin fari fram í land-
búnaöarráðuneytinu hjá Jóni Helga-
syni bónda og framsóknarráöherra?
Aldeilis ekki. Þar fer engin stefnu-
mótun fram að heldur. En hvar er þá
stefnan mótuð? Ef um stefnu er hægt
að tala. Því er einfalt að svara. Það
eru hagsmunaaðilarnir hjá Stéttar-
sambandi, Búnaðarfélagi og Fram-
leiðsluráði vestur á Sögu, viðskipta-
jöframir í SlS og Sláturfélaginu. Það
eru þeir sem móta stefnuna. Og hver
kaus þá til þess? Enginn. Þetta eru
sjálfskipaðir áhugamenn að mestu.
Nýtt kerfi
I því kerfi, sem nú er viö lýði fitna
milliliöirnir, sem reknir eru og
stjórnaö af fáum. Þetta kerfi viður-
kenna allir að skilar bændum stöðugt
lægri tekjum og neytendum stöðugt
dýrari vörum. Hverjum er kerfið þá
gott? Engum nema milliliðunum.
EIÐUR GUÐNASON,
ALÞINGISMAÐUR
FYRIR ALÞÝÐUFLOKKINN
Er það ekki stórkostlegt að á ofan-
veröu sumrinu 1984 skuli dagblöö á
Islandi skrifa um það fram og til
baka og velta mjög vöngum yfir því
hvort Bjarni bóndi megi selja Kristj-
áni kaupmanni kartöflur, eða ekki?
Hvort slík viöskipti varði við lög?
Niðurstaða vangaveltnanna varð að
vísu sú, að sennilega mundi þetta
a.m.k. ekki vera ólöglegt, og því væri
að líkindum í lagi að Kristján kaup-
maður keypti kartöflur hjá Bjarna
bónda til að selja mér og þér. Enn
eitt dæmi um það steinrunna, af-
dankaöa og úrelta kerfi, sem er viö
lýði, neytendum og ekki síst bændum
oft til mestu bölvunar.
Þrátt fyrir, ekki vegna
Nokkuð var rýmkað um innflutn-
ing á kartöfium og grænmeti í sum-
ar, eftir hávær mótmæli neytenda og
miklar umræður og fundahöld. Nú-
verandi stjórnarflokkar gerðu þetta
ekki með glöðu geði. Breytingin varð
ekki vegna þess að þeir sátu í stjórn,
heldur þrátt fyrir það. Að vísu eru
menn innan Sjálfstæðisflokksins,
sem vilja breytingar, en fram-
sóknarmennirnir þar í flokki eru svo
valdamiklir að Reykjavíkurþing-
menn íhaldsins komast ekki upp með
múður.
Það mun fátt gerast á sviöi breyt-
inga í landbúnaöarkerfinu fyrr en
ofurvald Sambands íslenzkra sam-
vinnufélaga hefur verið brotið á bak
aftur. Ofurvald þessa mesta ernok-
unarhrings á Islandi. Fyrr eru ekki
forsendur fyrir breytingum. Dæmið
um finnsku kartöflumar sl. vor er
skólabókardæmi um hvernig
einokunarhringur starfar. Samband-
ið selur Finnum lambakjöt. Sam-
bandiö kaupir skemmdar kartöflur
af Finnum. Sambandiö flytur
skemmdar kartöflur með skipum
sínum frá Finnlandi til Islands. Sam-
bandiö tryggir ónýtu kartöflurnar
hjá tryggingarfélagi sambandsins.
Sambandiö selur Grænmetisverslun
landbúnaðarins (þar sem Framsókn
ræður öllu) skemmdu kartöflurnar,
sem að sjálfsögðu hafa hækkað mik-
ið á leiðinni til Islands. Síðan eru val-
kostir neytenda þeir undir hrammi
Framsóknarkerfisins að kaupa ann-
aðhvort skemmdar kartöflur eða
engar kartöflur. Er þetta hægt leng-
ur? Nei.
Eiður Guðnason.
• „Þetta kerfi viðurkenna allir að skilar
bændum stöðugt lægri tekjum og
neytendum stöðugt dýrari vörum, Hverjum er
kerfið þá gott? Engum nema milliliðunum.”
Gæludýr og ekki gæludýr
Kjallarinn
—athugasemdir við viðtal og forystugrein
„Hreiður hf. (ísfugl) hefur fullgilt sláturleyfi sem skyldar húsið til að slátra fugium fyrir þá sem þess óska.”
Nesbú, Hjalli og Reykjagarður hf.
sem samanlagt eru með um
100.000 varphænur og sögðu sig úr
Sambandi eggjaframleiöanda viö
tilkomu eggjadreifingarstöövar-
innar Iseggs og eru allir í stjóm
hins nýja Hagsmunafélags ali-
fuglabænda.
6. Reglur kjamfóöursjóös gera ráð
fyrir að 20% af gjaldinu renni til
viðkomandi búgreina til uppbygg-
ingar og hagræðingar. Hluthafar
Hreiöurs hf. skila langtum hærri
upphæöum í kjamfóðursjóö en
hluthafar Dímons hf. þannig að
Gunnar Jóhannsson eða Dímon hf.
hafa fengið hlutfallslega hæmi
endurgreiðslu úr sjóönum. Þar
fyrir utan eru 2 af 6 stofnendum
Dímons hf., lögfræðingar í
Reykjavík auk eiginkonu annars
þeirra, sem aldrei hafa greitt í
kjamfóðursjóð.
Hreiður hf. er frjálst almennings-
hlutafélag, algerlega óháð Fram-
leiösluráöi landbúnaðarins og póli-
txskum öflum. Barlómurinn í auglýs-
inga- og framagosanum Gunnari
Jóhannssyni um aö illa sé farið meö
hann varðandi fyrirgreiðslu úr opin-
berum (pólitískum) sjóðum stenst
ekki því að bæði Dímon hf. og Holta-
búið hf. hafa fengið góða fyrir-
greiðslu úr ýmsum sjóöum. Einokun
er af hinu illa í hvaöa formi sem er,
eggjadreifingarstöðvar eöa Gunnars
Jóhannssonar.
23.8.1984.
Bjarai Ásgeir Jónssou.
Vegna skrifa um mismunun viö út-
hlutun úr kjamfóöursjóði vil ég gera
eftirfarandi athugasemdir.
1. Eg undirritaður vil taka fram að
ég hef frá upphafi verið andvígur
kjamfóðursjóði og úthlutunum úr
honum.
2. Gísli Andrésson var ekki stofn-
andi Hreiðurs hf. en gerðist síðar
hluthafi og nýtur þjónustu slátur-
hússins.
3. Hreiðurhf. (Isfugl) slátraðimeira
magni árið 1982 heldur en Dímon
hf. samkvæmt opinberum skýrsl-
um. Árið 1983 jókst slátrun hjá Is-
fugh um 66% frá árinu áður en
lögboðnar skýrslur vantar frá
Dímoni hf. fyrir það ár.
BJARNI ASGEIR
JÓNSSON
STJORN ARFORM AÐUR
HREIÐURS HF.
FRAMKVÆMDASTJÓRI
REYKJAGARÐS HF.
Hreiður hf. (Isfugl) hefur fullgilt
sláturleyfi sem skyldar húsið til
að slátra fuglum fyrir þá sem þess
óska. Þess má geta að Hreiður hf.
hefur slátraö fyrir Holtabúið.
5. Hluthafar Hreiðurs hf. eru 69 tals-
ins, þar af nokkur stærstu ali-
fuglabú landsins sem framleiða
egg, kjúkhnga, gæsir, endur og
kalkúna. Þar á meöal eru Vallá,
„Einokun er af hinu illa í hvaða formi
sem er, eggjadreifingarstöðvar eða
Gunnars Jóhannssonar.”