Dagblaðið Vísir - DV - 08.06.1985, Qupperneq 9

Dagblaðið Vísir - DV - 08.06.1985, Qupperneq 9
DV. LAUGARDAGUR 8. JUNl 1985. 57 andi um krossviðarleikmyndir eins og teiknimyndafígúrur meö armana útrétta. Meöal þeirra sem rísa upp eru Nóbíturinn (Bela Lugosi), hin töfrandi Nábítskona hans (Vampira, sem á sínum tima stjómaöi miðnæt- urþóttum í sjónvarpinu) og síðast, en alls ekki síst, lögregluforinginn Clay (Tor Johnson, „sænski risinn”). Eftir að hann hverfur af sjónarsvið- inu fara lögreglumenn út í kirkju- garðinn ógurlega til að reyna aö kveða niður ófreskjumar. Löggur þessar em engar smáræöismann- vitsbrekkur: „Eitt er víst,” hrópar háttsettur lögregluforingi. „Clay hefur verið myrtur!” og eftir að hafa hugsað sig um nokkra stund kemst hann aö niðurstöðu sem Sherlock Holmes hefði verið full- sæmdur af: „Og einhver hefur gert það!” Einn maður getur bjargað mannkyni En þrótt fyrir vit í kollinum tekst lögreglumönnunum ekki að hafa hemil ó vaxandi óhugnaöinum og herinn er kallaður út. Áhorfendur fó að sjó æöstu hershöfðingja Banda- ríkjanna í réttu umhverfi sínu; skrif- stofa Roberts hershöfðingja er bæði þröng og eyðUeg en ó skrifborði sínu hefur hann þó einn lampa og tvo svarta síma. Næst er brugðið upp myndum af skriödrekum ó fullri ferð, eldflaugum í skotstöðu og orr- ustuskipum ó hraðri leið um heims- höfin (allt greinilega aðkeyptar auglýsingamyndir fró hemum) en jafnvel þessi viöbúnaður dugar ekki. Ahorfendur fó að fylgjast með geim- búunum sleppa; þrír pappadiskar endasendast um loftið. Nú stendur aðeins einn maður milli grafarræningjanna og mann- kynsins, þotuflugmaðurinn Jeff Tent sem Gregory Walcott leikur. Hann heldur af stað ásamt félaga sínum til að eyða óvinunum en óður en hann fer kveður hann konu sína (Monu McKinnon) á afar eftirminnilegan hátt. „Ég hef þó koddann þinn" Hún: Farðu varlega. Hafðu ekki óhyggjurafmér. Hann: Æ, þú ert það eina sem ég hef óhyggjur af. Gleymum þessum fljúgandi diskum. Þeir em þama uppi! En það er eitthvað úti i kirkju- garðinum — og hann er of nálægt til aö mér sé rótt. Hún: Diskamir em þama uppi — og kirkjugarðurinn er þama úti. En ég verð læst þama inni (bendir ó svefnherbergið). Núna. Farðu nú út í bláinn. Hann: Þú lofar að læsa að þér undir eins? Hún: Eg lofa því. Auk þess — verð ég komin i rúmið óður en hólftími er liðinn. Með koddann þinn við hliðina ómér. Hann: Koddannminn? Hún: Nú, eitthvað verö ég aö hafa til að halda mér félagsskap þegar þú ertfarinn! En því miður gleymir eiginkonan aiveg aö læsa að sér og þegar zombiinn Tor Johnson ris úr gröf sinni líkastur flóðhesti aö koma úr kaf i er hún honum auðveld bróð. Geimbúar og draugar kýldir í klessu Orrustuvöllurinn hefur nú verið markaöur. Annars vegar eru geim- búamir og nábítarnir fylgisdraugar þeirra sem halda ungfrú McKinnon fanginni í geimskipinu; hins vegar er Jeff Trent. Til þess að bjarga kon- unni sem hann elskar og mannkyni öllu um leið upphugsar Trent flókna og hugmyndaríka áætlun: hann ætl- ar að ráðast um borð i geimskipið og kýla óvinina í klessu. Og það gerir hann. Þó geimbúamir búi yfir nægri tækni til þess að vekja þá dauðu til lífsins eiga þeir greinilega enga vöm gegn snöggu hægri handar höggi. Er- os er sleginn í hel og um leið kviknar i geimskipinu af einhverjum ástæð- um. Trent og kona hans sleppa burt í tæka tíð en geimskipið brennur til kaldra kola á flóttanum. Mannkyni er borgiðíbili. Og nú birtist Criswell aftur á tjald- inu og mælir alvarlegur á svip: „Vin- ir minir, það sem þið hafið séð er „Versta kvikmynd allra tíma” Tor Johnson er risinn upp frá dauðum og ögnar hér hinni elskulegu Monu McKinnon. Hún hefur þó alltaf koddann hans. Mona McKinnon og Gregory Walcott í hlutverkum sínum. Innrásarmennirnir úr geimnum fara yfir rullurnar sinar ásamt sögumanninum, hinum ógleymanlega miðli og spámanni Criswell (sitjandi). Ekki fundum við nægilega góðar myndir af snillingnum Edward Wood. Hér sést hann þó lengst til hægri og með honum eru þrjár leikkonur og sjálfur Bela Lugosi sem lauk frægum ferli á heldur óhrjálegan hátt i myndum Woods. byggt á eiðsvömum framburði.” Og bætir svo við, sannfærandi: „Getið þið sannað að þetta hafi ekki gerst? Guðhjálpi okkur í framtíðinni! ” Áætlun tíu á leiðinni? Criswell þessi er óreiðanlegur maður svo þaö er eins gott að trúa honum. Hann spóði því ó sinum tima að 1973 yrðu fjölmargar borgir Amerfku byggðar kynvillingum ein- göngu; að í mars 1976 myndi Banda- rikjastjórn gefa indiónum næstum allt fylkið Nýju Mexíkó; að órið 1982 myndi mannót færast i tisku i fylkinu Pennsylvaníu; aö skyndileg skalla- plága myndi geisa meðal kvenna i Missouri órið 1983; og loks að ein- hvem tíma á þessum óratug muni verða haldin róðstefna helstu vits- munavera innan sólkerfisins i Las Vegas. Þar munu mæta fulltrúar Mars, Venusar, Neptúnusar, tungls- ins og Bandaríkjanna. Ekki gat „miðillinn” þess í spádómi sínum hvort þau Eros og Tanna yrðu meöal þátttakenda. Kannski þau séu of önn- um kafin við að setja saman Áætlun tiu... Sami veggurinn notaður þrisvar Burtséö fró sjálfum söguþræðin- um er Áætlun niu utan úr geimnum snilldarleg að hér um bil öllu öðm leyti. Eins og vant er í myndum Woods er tæknivinnan til dæmis ó mjög hóu plani. Pappadiskunum fylgir jafnan ljósgeisli fró vasaljósi og einn og sami veggurinn er notaður á mjög hugmyndaríkan hótt til þess að túlka allt í senn: stjórnklefa flug- vélar, stjómklefa fljúgandi disks og meira að segja himininn fyrir ofan kirkjugarðinn. Jafnvel mjög óathug- sugunnar. Leikstjórinn klæddi Lugosi í gamla Drakúiabúninginn sinn og í tvo daga filmaði Wood hann á heimili hans. Myndavélamar sýndu Lugosi bramboltast gegnum dyr og rangla síðan út í gönguferð. Heilar 30 sekúndur eru til af Lugosi þar sem hann læðupokast illúðlegur bakviðtré. Gerólíkur tvífari Lugonis Því miöur gerðl Lugosi vini sínum þann grikk að detta niður dauður eftir þessa efnilegu byrjun. Gröf blóðsugunnar féll þvi um sjálfa sig en nokkrum árum síðar fékk Wood þó bróðsnjöllu hugmynd að nota filmubútana sem til voru í nýja mynd: Áætlun níu utan úr geimnum. Hann réð annan mann til að fylla upp i hiutverk Lugosis og skipaði honum að halda svartri slá jafnan fyrir and- liti sinu svo engan myndi gruna neitt. Fyrir Wood var það algert auka- atriði að þessi tvífari Lugosis var sjónarmun hærri og mun ljósari ó hór en hinn burtsofnaði Drakúla. Síðan var myndin auglýst sem „síð- asta mynd hins mikla Bela Lugosis” þó hann sjálfur sjáist ekki ó tjaldinu nema í tæpar tvær mínútur. Aðrir leikarar standa sig með mikilli prýði, miðað við myndir Edward D. Woods yngra. Það er að segja, þeir eru allir öldungis ómögu- legir og sumir eiga meira að segja erfitt með að taka hlutverkin alvar- lega. Og lái þeim hver sem vill. „Það er skrýtið að búa á jörðinni" Að síðustu skal þess getið að skáld- gófa Woods var upp ó sitt besta um það bil sem hann gerði Áætlun niu utan úr geimnum. Samtök leikara í Wood náði akki að taka upp nema tvær mínútur af leik Bela Lugosis. Þá gerði gamla Drakúlastjarnan Wood þann grikk að detta niður dauð. ulir áhorfendur munu taka eftir því að húsgögnin á verönd Trenthjón- anna eru þau sömu og inni i svefn- herbergi. Kirkjugarössenumar eru kapituli út af fyrir sig. Kynngimagnað andrúmsloftið helgast ekki sist af nokkrum dauðum trjágreinum og legsteinum úr krossviði. I einni senu, sem Wood sá vitanlega enga ástæðu til að klippa burt, sjó áhorf endur lög- regluþjón óviljandi velta einum þeirra um koll. Fyrir ofan mó svo sjá ljóskastarana sem lýsa upp sviðið. Bela Lugosi læðupokast bak við tró Lýsingin var raunar nokkur höfuðverkur fyrir Wood. Þannig er það einu sinni sýnt þegar ungfrú McKinnon flýr skelfingu lostin úr kirkjugarðinum um miðaftansbil og beint út á þjóðveg þar sem er hódegi. Þetta gerist nokkrum sinnum í myndinni. Aðdáendur Woods segja þetta einungis til marks um það hversu ótímabundiö listaverk mynd- insé. Bela Lugosi og tvífari hans valda óhorfendum líka oft töluverðum heilabrotum. Þessi frægi Drakúla- leikari var um þetta leyti orðinn for- fallinn róni og dópisti eins og sjó má af því að hann var lentur í félagsskap Woods og furðudýranna hans. Hann hafði leikið í nokkrum mynda Woods og 1955 hugðist Wood fó hann til að leika í mynd sem heita ótti Gröf blóð- flestum öðrum myndum verða flat- neskjulegt píp miðað við það hug- myndaflug, ljóðrænu og heimspeki- legt innsæi sem Wood lagði persón- um sínum í munn. 1 myndinni Glen eða Glenda lætur hann til dæmis „sálfræðinginn” (Timothy Farrell) halda eftirfarandi einræðu um vandamál tilvistar mannsins á jörð- inni: „Það er skrýtið að búa á jörðinni. Allir þessir bílar! Allir á leiðinni eitt- hvað! Allir með fólk innanborðs sem er að lifa lífinu! En lífið — jafnvel þó breytingamar séu hægar — heldur áfram.” Þetta er vart hægt að orða betur. Og eins og öll sönn skáld lét Wood fófengileg smáatriði eins og skýr- leika eða máltilfinningu, hvað þá rétt mól, ekki hindra sig. Klassískt dæmi um þetta er einmitt úr Aætlun níu utan úr geimnum. Tveir lögreglu- menn fá tækifæri til þess aö mæla fram þessar djörfu replikkur: Fyrsta lögga: Fékkstu eitthvað upp úr henni? Seinni lögga: Hún var að visu hrædd og haföi orðið fyrir áfalli. En gleymdu því ekki að hún hafði rifið náttkjólinn sinn og var með skrám- aða fætur. Fyrsta lögga: Jó, mér hafði ekki dottið þaðihug. Það hefði heldur engum nema Ed- ward D. Wood yngri dottið í hug að búa til kvikmynd eins og Áætlun niu utanúrgeimnum... -IJ tóksaman.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.