Dagblaðið Vísir - DV - 08.06.1985, Qupperneq 10

'
i
1
I
I
í
I
!
DV. LAUGARDAGUR 8. JUNl 1985.
KAPPHL AIIP TIL
MARS
Plánetan Mars er hentugur áfangi að
miða að af ýmsum ástæðum. Geim-
könnun er flókið verkefni sem krefst
mikillar skipulagningar. Ef takmarkið
værí sett á Mars og miðað við mannað
könnunarflug og rannsóknir á yfir-
borði plánetunnar myndi það markmið
stýra geimkönnun um langan tíma. Og
Mars er eðlilegur áfangi á leið til loft-
steinabeltisins en þangað telja margir
að mannkynið muni sækja mest af hrá-
efnum sinum í framtíöinni. Og Mars er
byggilegasta pláneta sólkerfisins, frá
sjónarhóli mannskepnunnar, fyrir
utan jöröina, auðvitaö.
Á Mars finnast hráefni, sem tryggja
það aö þar má framleiða súrefni og
vatn í nægum mæli til þess að gera
hugsanlegum íbúum plánetunnar lífið
auðvelt. Það er mögulegt að málmar
og jafnvel demantar kunni að finnast á
Mars en það er ólíklegt að náma-
vinnsla verði tekin upp. Hagkvæmara
yrði að nýta Mars sem bækistöð fyrir
nýtingu loftsteinabeltisins. En það eru
aðrar visindalegar ástæður sem rétt-
læta það að senda mönnuð geimför til
Mars. Landslag á Mars, gígar, þurrir
árfarvegir og jökulhettur á pólum
plánetunnar geyma einstæðar
upplýsingar um fortiðina.
Meðal þeirra spuminga, sem upplýs-
ingar fengnar á Mars gætu leyst, eru
gátur um veðurfar og orsakir isalda.
Jörðin, og Líklega allt sólkerfið, gengur
öðru hverju gegnum ísaldir og skiln-
ingur á því fyrirbæri gæti reynst mönn-
um dýrmætur.
Áhugaleysi
Ahugi á könnun Mars hefur ekki ver-
ið mikill síðustu ár. Á árunum milli
1960 og 1966 veitti Bandariska geim-
feröastofnunin, NASA, sextíu sinnum
fjármagn til undirbúnings rannsókna
vegna ferða til Mars. En þegar
skammt var liðið á síðasta áratug var
það ljóst að stofnunin hafði ekki frek-
ari áhuga á hugmyndum um slíkt. For-
svarsmenn stofnunarinnar óttuðust að
andstæðingar geimkönnunar á banda-
ríska þinginu myndu leggjast gegn
geimskutluáætluninni á þeirri for-
sendu að hún væri fyrsta skrefið í átt
að mönnuðu flugi til Mars.
I skýrslu sem gefin var út 1976, og
fjallaði um markmiö geimkönnunar
fram aö aldamótum, var í einni máls-
grein vikið að mönnuðum könnunar-
flaugum til annarra pláneta í sólkerf-
inu.
„Fyrir nokkrum árum gekk okkur
svo illa að fá stuðning við verkefni,
sem þegar voru í fullum gangi, að okk-
ur þótti ekki taka því að hugleiða
stærri verkefni,” segir Jeff Briggs,
háttsettur starfsmaður NASA. Draum-
urinn um mannaö könnunarflug til
Mars lifir aðeins í brjóstum nokkurra
hugsjónamanna. Þeir kölluðu sig
„Mars-neðanjaröarhreyfinguna” og
stóðu fast á þeirri sannfæringu sinni að
plánetan Mars væri hið eölilega tak-
mark i næsta áfanga geimkönnunar.
Neðanjarðarhreyfing
„Mars-neðanjarðarhreyfingin” varö
til 1977 og þrem árum siðar gengust
samtökin fyrir ráðstefnu um tilgang og
aðferðir við könnun plánetunnar. Ráð-
stefnan naut ekki opinbers stuðnings
en þótti takast mjög vel. Þar ræddu
hundrað ráöstefnugestir vandamál svo
sem markmið leiðangursins, hönnun
farkostar, umhverfi áhafnar, upplýs-
|
j-
WijfM
'
' ' / ' /'/ • ' / •

■. ■.

■

. ■■ ...
.;.■;.■. ■..

■ ■.■.-,. ■■
■ ' ' . .' ’
■■■,■ ■ .■■