Dagblaðið Vísir - DV - 08.06.1985, Side 24

Myriam Bat-Yosef viö eitt verka sinna.
DV-myndir GVA.
„Eg vildi aö ég gæti alltaf verið
ófrísk en án þess aö eignast börn. ’ ’
Fremur óvenjulegt viðhorf, hygg
ég. En listamaðurinn Myriam Bat-
Yosef er heldur ekki giska venjuleg
kona. Það kannast margir við hana
enda kom hún fyrst til Islands fyrir
hartnær þrjátíu árum í fylgd eigin-
manns síns, Guðmundar Guðmunds-
sonar, sem betur er þekktur undir
listamannsnafninu Erró. Þau höföu
kynnst í París en eins og nafn hennar
bendir til er Myriam upprunalega frá
Israel. Sumir halda því statt og stöðugt
fram að milli Islands og Israel liggi
einhverjir leyniþræðir og hvað svo sem
satt er í því er deginum ljósara að
Myriam tók miklu ástfóstri við Island.
Þótt þau Erró slitu samvistum og
Myriam búi nú í París á ný kemur hún
til Islands á örfárra ára fresti og hefur
haldið margar sýningar, bæði ein og
með öðrum. En hvað veldur þessari
ást hennar á Islandi?
íslarcd er annað
heimaland mitt
j „Island er annað heimaland mitt.
Þegar ég kom hingað fyrst var það
einkum mismunurinn milU Islands
annars vegar og Israel hins vegar sem
heiUaði mig. Island varð fyrir mér
tákn um frelsi; þetta er eyja og hefur
því engin landamæri. Hér er enginn
her og engin stríð. AUt þetta var ger-
óUkt þvi sem ég haföi kynnst heima í
Israel.
En með árunum varð ég ástfangin
af sjálfri náttúru landsins, af fegurö
náttúrunnar hér. Sumarbirtan átti
ekki minnstan þátt i því. I þessari birtu
verður útsýnið dýpra; það er eins og
náttúran sé einlægari. Hún kemur til
dyranna eins og hún er klædd. Og hún
er upprunaleg. Þegar maður flýgur
vfii flest lönd Evrópu: Italíu, Frakk-
land, Þýskaland þá sér maður ekkert
nema regluleg, geometrísk engi og tún.
Það er lítið um slíkt hér; náttúran er
hreinni.
Lokshef égsvomeöárunumeignast
VILDIALLTAF
VERA ÓFRÍSK
Myriam Bat-Yosef heldur sýningu á Kjarvalsstöðum
hér fjöldann aUan af vinum og kunn-
ing jum sem ég met mikils. ”
París er mitt heróín
— En þú býrð í París?
„Já, það er eiginlega mesta synd.
Fólkið hér er svo mfldu gestrisnara og
örlátara en Evrópubúar almennt og
einkum og sér í lagi Frakkar. En
ástæðan fyrir því að ég bý í París er sú
að þar fær maður svo mikla listræna
örvun. Það eru svo margar Ustsýning-
ar, leiksýningar, bíó og þess háttar að
ég get eiginlega ekki án þess verið.
Þetta er eins konar eiturlyf, slæmt
eiturlyf. ÆtU Paris sé ekki heróínið
mitt?”
Myriam — sem heitir raunar María
Jósefsdóttir síöan hún geröist íslensk-
ur rfldsborgari — er mikils metinn Usta-
maður víða um heiminn, henni hefur
verið boðið að halda sýningar í f jölda-
mörgum löndum og hennar er aö góðu
getið i ýmsum virtum listatímaritum
og -bfflcum. Söfn í mörgum löndum
hafa keypt verk hennar á veggi sína og
gólf. Og nú er hún komin upp á Kjar-
valsstaði og sýnir þar um 100 verk af
ýmsu tagi. Það er ekki beinUnis auð-
velt að lýsa verkum hennar svo ég bað
hana að gera það sjálfa.
íslenska sumarbirtan
óviðjafnanleg
,,Á þessari sýningu sýni ég margs
Blævœngur. Því miður njóta bjartir og fjörlegir litir þessara verka
sín l 'rtt í svarthvítu.
sýningarstað á Kjarvalsstöðum því ég
get hengt þessi verk út i glugga og
þannig látið íslensku sumarbirtuna
skína í gegnum þau. Það er svo
gerólíkt gerviljósunum i sýningarsöl-
unum, hversu góö sem þau eru. Svo
sýni ég alls konar hluti, málaða hluti.
Þar á meðal er taflborð með segultafl-
mönnum sem ég hef að vísu sýnt áöur
á Islandi en hafði það með af sérstök-
umástæðum.
Þaö er ekkert nýtt aö listamenn
glimi við taflið í verkum sínum. Marg-
ir málarar hafa málað skák og þar má
nefna Max Ernst, að ekki sé talað um
Marcel Duchamp. Hann tefldi mikiö og
undir lok ævi sinnar leit hann miklu
fremur á sig sem skákmann en lista-
mann. Myndhöggvarar eins og Hans
konar verk; málverk, silkiverk sem ég
sýni nú í fyrsta sinn á Islandi og litimir
eru þeirrar náttúru að það má þvo
verkin. Ég er afskaplega heppin með
Myriam notast við ýmsa
óvenjulega hluti í listsköpun
sinni.
Arp hafa líka glímt við listaverk um
skák og svona mætti lengltelja. Eigin-
lega á ég mér þá von að þetta verk mitt
lendi í höndunum á íslenska skáksam-
bandinu, annaöhvort að einhver kaupi
það handa þeim eða þeir geri það sjálf-
ir. Islendingar og gyðingar eru hvorir
tveggja miklir skákmenn og það er
einn þeirra mörgu þátta sem tengir
þjóðirnar.
Besta tímabil ævinnar
er ég gekk með barn
En þú baðst mig um að lýsa verkun-
um. Þau eru sprottin innra með mér;
vakna til lífsins fremur vegna sálfræði-
legrar reynslu eða tákna en utanað-
komandi áhrifa. Eg vinn meira út frá
því sem ég vinn innra með mér en því
sem ég sé. Og mörg þeirra snúast um
tilf inningar mínar sem konu — þá á ég
fremur við lfkama en sál. Besta tíma-
bil ævi minnar og það þegar ég var
frjóust listrænt séð var þegar ég gekk
með hana dóttur mína. Það var eins og
ég væri á einhverju dópi, ég var alltaf í
rússi. Og þetta var gott dóp — andstætt
vonda dópinu minu, Parisarborg. Eg
sá allt í öðru ljósi. Ég sá hvemig barn-
ið þroskaöist. Þá voru sónarmyndir
ekki komnar til sögunnar — dóttir mín
fæddist 1960 — en þegar ég sá svoleiðis
myndir í fyrsta skipti þá komu þær
mér ekkert á óvart. Eg hafði séð þetta
sama innra með mér.
Það var stærsta breytingin bæði á
lífi mínu og list þegar ég varð bams-
hafandi. Áður hafði ég verið eins og
hver annar listmaöur; ég stóð upprétt
við málaratrönurnar og málaði i
abstraktexpressjónískum stíl. Eftir
þvi sem á leið átti ég erfiðara með að
standa lengi og þá fór ég aö vinna sitj-
andi, sat í rúminu og bjó aðallega ttl
klippimyndir. Og um sama leyti fór ég
að uppgötva minn innri mann. Áður
hafði listin veriö atvinna min, stopul
kannski, en ég leit á hana sem atvinnu.
Eftir þetta hefur listin verið eini lífs-
máti minn.
Eg vildi að ég gæti alltaf verið ófrísk
en án þess að eignast börn.”
Þamakomþað.
-IJ.
Silkimyndirnar sem öðlast eigið Irf i íslensku sumarbirtunni.