Dagblaðið Vísir - DV - 20.12.1985, Síða 19

DV. FÖSTUDAGUR 20. DESEMBER1985.
19
Menning
Menning Menning Menning
Portúgalsferö Gabriellu
Ein af myndum Baltasars úr bókinni.
sem hann sendir af bendum boga.
Hann hittir oft í mark og rýfur
skurnina en kemur þá gjarnan að
annarri og harðari. Þannig vill gagn-
rýnum og vitrum trúarskáldum fara,
en sú afstaða verður þeim oft ofraun
á undanhaldi lífsins, og þeir sjá ekki
annað bjargarráð en drekkja sér í
auðmýktinni og bljúgu bænakvaki.
Víst getur það líka verið skáldskap-
arefni eins og Hallgrímur sýndi og
sannaði. Ingimar heldur enn karl-
mennsku sinni lítt slævðri, en hún
er þó í nokkurri hættu en við skulum
vona að hann haldi enn um sinn
áfram að vera örvaskáld á guðs
vegum.
Sem stendur virðist trúarjátning
hans og himnakall vera orðum lýst
í þessu stefi:
Hver og einn leitar síns himneska
kalls,
heiminum Kristur var sendur.
Hugur minn reikar frá stalli til stalls,
stefnir svo heim í guðs lendur.
Bókmenntir
ANDRÉS
KRISTJÁNSSON
Það er til marks um þá rökhyggju,
sem Ingimar bindur enn trú sína, að
hann er ekki farinn að rita guð með
stórum staf. Skáldið talar til lesanda
síns skýrum orðum og yrkir oft betur
en vel, en samt er boðunarkrafan
farin að reyna uggvænlega á skáld-
skaparstoðirnar. - A.K.
GABRIELLAI PORTÚGAL.
Höfundur: Sveinn Einarsson.
Myndskreyting: Baltasar.
Útgefandi: Almenna bókafélagið 1985.
Almenna bókafélagið virðist á
uppleið hvað varðar útgáfu á
barnabókum. Undanfarin ár hefur
útgáfan að nokkru leyti vikið sér
undan þeirri skyldu vil ég segja,
að gefa út fyrir yngstu lesendurna
sem eru fjölbreytilegur lesenda-
hópur ekki síður en fullorðnir. í
ár sendir AB frá sér nokkrar barna-
og unglingabækur, þar á meðal
bókina Gabriellu í Portúgal eftir
Svein Einarsson og Baltasar.
Dálítil ferðasaga
„Vitið þið hvernig er sumarleyfi
í útlöndum? Fyrst er borðaður
morgunmatur, svo er legið í sól-
inni, svo er borðaður hádegismatur
og svo er legið í sólinni, svo er
borðaður kvöldmatur og svo fara
allir að sofa.“ Og Gabriella skelli-
hlær og stingur sér á bólakaf í
sundlaugina.“ (bls 57)
Gabriella gerir reyndar ýmislegt
fleira í Portúgal en þessi yfirlýsing
hennar á bls. 57 gefur til kynna.
Bókin hefst á nokkuð kómískum
samningaviðræðum milli foreldra
og dóttur um það hvort hún skuli
með til Portúgal eða ekki og síðan
hvaða farangur sé nauðsynlegur
og hvað skuli verða eftir heima.
Svo er lagt af stað til Portúgal
og er þar eytt tveimur ágætum
vikum í vellystingum svo sem vera
ber. Pabbi stjanar við mömmu og
lætur allt eftir henni en fer samn-
ingaleiðina að Gabriellu og miðlar
henni af veraldarvisku sinni meðan
mamma les og sleikir sólina. Það
er t.d. undarlegt að „Þegar mömmu
langar í ilmvatn eða eitthvað svo-
leiðis, sem varla getur talist nauð-
synleglegt, á pabbi alltaf nóga
peninga og segir: elskan min, er
ekki eitthvað fleira, sem þig langar
Bókmenntir
HILDUR
HERMÓÐSDÓTTIR
í, (...) En ef um er að ræða sælgæti
í flughöfnum (...) þá verður pabbi
allt í einu svo verulega sparsamur
og fer að tala um að maður megi
nú ekki spreða í hvað sem er. Alltaf
á hann samt peninga fyrir bjór
handa sjálfum sér.“ (bls. 15)
Fjölskyldan hefur það notalegt í
Portúgal þar sem sólin skín frá
morgni til kvölds og hægt er að
fara í skoðunarferðir, fræðast um
Mára, fara á veitingahús, borða
góðan mat, fara á bari og drekka
bjór og límonaði og ekki síst slappa
af, synda og nota fyrrnefnda sól. -
En þar erum við komin að því sem
sex ára manneskja kann lítt að
meta. Það reynir nefnilega mjög á
þolinmæðina að liggja í sólbaði.
Heilmikil veraldarviska
Svo sem fram hefur komið er
Portúgalsferð rammi þessarar
sögu. En ekki síður er hún byggð
í kringum samband föður og dóttur,
- notaleg samtöl þeirra og vanga-
veltur um margvísleg málefni. Svo
og hvunndagskrytur og samn-
ingaviðræður innan fjölskyldunn-
ar: Hvert á að fara, - hvað á að
borða, - hvernig á að snúa sér í
þessu eða hinu málinu? Frá öllu
þessu er sagt í glettnislegum tón.
Sögupersónur fá vissa fjarlægð frá
höfundinum sem gefur honum færi
á að skopast góðlátlega að þeim.
Samt er frásögnin mjög persónuleg
og oft á tíðum fullnákvæm sé miðað
við þolinmæði ungra neytenda.
Sem dæmi um slíkt má taka ítar-
lega veikindasögu á 7. degi og
veitingahúsaferðir. Einnig virðist
mér höfundurinn á stundum taka
fullspaklega til orða til að megin-
þorri barna geti skilið. Dæmi um
þetta er á bls. 39:
„Gabriella vill láta blóm og tré
og runna heita eitthvað, enda sagði
Tómas, að landslag væri lítils virði,
ef það héti ekki neitt."
Spakur maður sagði eitt sinn að
geti fullorðið fólk ekki notið þess
að lesa barnabók sé ekki nema
tvennt til: bókin sé ekki góð barna-
bók eða hinn fullorðni ekki góður
lesandi. Ef til vill er of mikil til-
hneiging hjá okkur í dag að ein-
falda hlutina þ.á m. mál og um-
ræðuefni, um of fyrir börn, - tala
niður til þeirra. Ég býst við því að
flest fullorðið fóik geti haft gaman
af að hlusta á Svein Einarsson
rabba við útvarpshlustendur um
tónlist en bókin er í líkum anda.
En ég er hrædd um að meirihluti
barna innan við 10 ára aldur þurfi
hjálp til að komast til botns í sög-
unni og hafa gaman af henni.
Gabriella er mjög hugsandi og
bráðþroska sex ára bam. Þau böm
sem á einhvern hátt geta sett sig í
spor hennar myndu líklega njóta
ferðarinnar með henni vel ef ein-
hver fullorðinn væri með í för og
útskýrði og svaraði spurningum
eins og pabbi Gabriellu gerir.
Ríkuleg myndskreyting
Myndskreyting Baltasars er mjög
ríkuleg og fellur skemmtilega að
textanum. Um hana mætti kannski
nota orð sem Laxness notar ein-
hvers staðar: þ.e. „alvöruglettni".
Myndirnar eru prentaðar i rauð-
brúnum lit á þykkan, gráan pappír
og gefur þetta sögunni mildilegan
blæ. Kápan er hins vegar klædd
gráum striga sem hefði þurft að
vera plasthúðaður til að standast
betur tímans tönn.
HH
BESTA
ELDHÚSHJÁLFM
TRAUST MERRIMEÐ ÁRATUGA REYNSLU AISLANDI
Fullkomin varahluta- og viðgerðaþjónusta
THORN
HEIMILIS- OG RAFTÆKJADEILD
HF
LAUGAVEGI 170 -172 SIMAR 11687 - 21240