Dagblaðið Vísir - DV - 18.04.1986, Qupperneq 5

E[V. FÖSTUDAGUR 18. APRÍL 1986.
5
Stiómmál
Stjórnmál
Stjórnmál
Stjórnmál
SjáKstæðismenn
á Sigluflrðí:
Listinn
birtur
Skipað hefur verið á framboðslista
Sjálfstæðisflokksins á Siglufirði fyrir
komandi bæjarstjómarkosningar.
Þessir eiga sæti á listaniun:
Bjöm Jónasson sparisjóðsstjóri í
1. sæti, Axel Axélsson aðalbókari í
2. sæti, Guðmundur Skarphéðinsson
framkvæmdastjóri í 3. sæti, Sigurður
Ómar Hauksson útgerðarmaður í 4.
sæti, Ingibjörg Halldói-sdóttir
læknaritari í 5. sæti, Birgir Stein-
dórsson kaupmaður í 6. sæti, Krist-
rún Halldórsdóttir húsmóðir í 7.
sæti, Haukur Jónasson skipstjóri í
8. sæti, Rósa H. Hrafnsdóttir hús-
móðir í 9. sæti, Georg Rögnvaldsson
í 10. sæti, Ingvar Hreinsson trésmið-
ur í 11. sæti, Bylgja Hauksdóttir
verkstjóri í 12. sæti, Rafii Sveinsson
flugvallarstjóri í 13. sæti, Anna L.
Hertervig kaupmaður í 14. sæti,
Matthías Jóhannsson kaupmaður í
15. sæti, Konráð Baldursson bygg-
ingameistari í 16. sæti, Óli J. Blöndal
bókavörður í 17. sæti og Knútur
Jónsson skri£stofustjón í 18. sæti.
-JSS
lagið í Kópavogi:
Heimir Páls-
son í
efsta sæti
Framboðslisti Alþýðubandalags-
ins í Kópavogi heíúr verið ákveðinn
fyrir bæjarstjórnarkosningamar í
vor.
Fimm efstu sætin skipa: Heimir
Pálsson menntaskólakennai-i, Heið-
nín Sverrisdóttir fóstra, Valþór
Hlöðversson blaðamaðui-, Kristján
Sveinbjömsson rafvirki og Elsa S.
Þorkelsdóttir lögfræðingur.
Alþýðubandalagið hefur núna tvo
fulltrúa í bæjarstjóm Kópavogs;
Bjöm Ólafsson og Heiðrúnu Sverris-
dóttur. Bjöm skipar nú neðsta og
svokallað heiðurssæti listans.-APH
Framsókn á
Fáskrúðsfirði:
Lars
efstur
Frá Ægi Kristinssyni, fréttaritara
DV á Fáskrúðsfirði:
Framboðslisti Framsóknarfólags
Fáskníðsgarðar vegna sveitai-
stjómarkosninganna í vor hefúr
verið ákveðinn. Hann skipa eftir-
taldir:
1. sæti: Lars Gunnarsson múrara-
meístari, 2. sæti: Guðmundur Þor-
steinsson yfirkennari, 3. sæti:
Amfríður Guðjónsdóttir kennari, 4.
sæti: Steinn Jónasson bifvélavirki,
5. sæti: ELsa Guðjónsdóttir verslun-
arkona, 6. sæti: Kjartan Reynisson
skrifstofumaðiu', 7. sæti: Sigríður
Jónsdóttir húsmóðir, 8. sæti: Guðni
Elísson bifvélavirki, 9. sæti: Hulda
Stefánsdóttir verkakona, 10 sæli:
Sigurður Óskarsson nemi, 11. sæti:
Haukur Jónsson vélvirki, 12. sæti:
Jóhannes Sigurðsson verkamaður,
13. sæti: Ólafur Gunnai-sson stýri-
maður og 14 sæti: Sölvi, Ólason
trésmiður.
alla vikuna
Verður nýja lána-
kerfið hagstæðara
en það gamla?
Hvaða áhrif eiga hinar nýju út-
lánareglur Húsnæðisstofnunar eftir
að hafa á fasteignamarkaðinn? Þess-
ari spumingu velta margir fyrir sér
þessa stundina. I fljótu bragði mætti
ætla að verð á eldri íbúðum eigi eft-
ir að snarhækka, sem em góðar
fréttir fyrir seljendur en hins vegar
slæmar fyrir kaupendur.
Snarhækkar
Fasteignasalar hallast margir að
því að verð eigi eftir að hækka mik-
ið eftir að reglumar taka gildi 1.
september.
„Það em hreinar línur, fasteigna-
verð á eftir að snarhækka. Það er í
sjálfu sér í lagi því munurinn á not-
uðum íbúðum og byggingarverði
hefur verið allt of mikill. Verð á
notuðum íbúðum hefúr undanfarið
verið allt of lágt. Þama á milli verð-
ur að vera jafnvægi. Og ég tel einnig
að byggingarkostnaður eigi eftir að
lækka núna á næstunni," segir Frið-
rik Stefánsson fasteignasali.
Annar viðmælandi dregur þennan
spádóm í efa. „Fasteignasalar. hafa
ekki getað spáð fyrir um neitt und-
anfarin tvö ár,“ segir hann. Það er
heldur engin fúrða því mjög storma-
samt hefúr verið í húsnæðismálum
síðustu árin. Mikil óvissa hefúr ríkt
og ósjaldan hafa verið boðaðar
breytingar sem ekkert hefur orðið
úr.
Að meðaltali hefur fasteignaverð
lækkað um 9% á síðasta ári. Hins
vegar ber að hafa í huga að eftir-
spum hefur verið mjög mismunandi
eftir því hvað íbúðir eru stórar.
Mest hefur eftisspumin verið eftir
litlum íbúðum og þær því haldist í
háu verði. Minnst hefúr eftirspurnin
verið eftir stóm íbúðunum. Þessi
eftirspum er að sjálfsögðu í beinu
sambandi við fjárráð húsnæðiskaup-
enda.
Friðrik Stfánsson segir að reyndar
hafi eftirspumin færst frá 2ja her-
bergja íbúðum yfir í 3ja herbergja.
Ástæðan sé m.a. sú að lítill verðmun-
ur var orðinn á þessum tveimur
stærðum íbúða. Þetta hafi svo aftur
haft það í för með sér að verð 3ja
herbergja íbúðanna hafi hækkað
nokkuð á siðustu misserum.
Þá er einnig athyglisvert að í byrj-
un þessa árs hækkaði ekki fast-
eignaverð miðað við síðasta
ársfjórðung 1985. Hækkun á milli
þessara árshluta hefur verið nokkuð
árviss atburður frá 1975. Reyndar
hefur verið lækkun tvö síðustu árin.
Hins vegar var búist við einhverri
hækkun núna. Kannanir sýna hins
vegar fram á að verðið hafi lækkað
um 3 til 3,5%. Ástæðan er enn sú
að ekki er til nægilega mikið fjár-
magn til að kaupa íbúðir.
Eykst fjármagnið?
Ýmsir draga í efa að fjármagnið
eigi eftir að aukast þrátt fyrir aukin
lán frá Húsnæðisstofnun. Þar koma
til ýmsar skýringar.
Það er í fyrsta lagi ekki víst hvort
lífeyrissjóðimir fjárfesta eins mikið
í skuldabréfúm Húsnæðisstofnunar
og gert er ráð fyrir í hinum nýju
lögum. Einnig er álitamál hvort ekki
sé möguleiki að fá jafnmikið lánsfé
í núverandi kerfi og mögulegt verður
í því nýja. Þriðji þátturinn er svo
veðhæfni eigna. Þó svo að einhver
geti átt kost á háum lánum er engin
trygging fyrir því að hann hafi veð
fyrir þeim.
Fréttaljós
Arnar Páll Hauksson
Lífeyrissjóðirnir
Hrafú Magnússon, framkvæmda-
stjóri Sambands almennra lífeyris-
sjóða, segist búast við því að flestir
lífeyrissjóðimir muni kaupa skulda-
bréf fyrir 55% af ráðstöfunarfé sínu.
Hann gerir einnig ráð fyrir því að
þeir haldi áfram að lána úr hinum
45% sem eftir eru. Hann bendir á
að eftirspum eftir lífeyrissjóðslánum
hafi' minnkað mikið á síðasta ári.
Reyndar hafi komið smágusa í kjöl-
far kjarasaminganna en hún sé nú
búin. Ekkert bendi til þess að eftir-
spumin eigi eftir að aukast. Og ef
hún muni gera það munu sjóðirnir
grípa til þess sem þeir hafa alltaf
gert undir slíkum kringumstæðum;
lánin hækka ekki og lánsskilyrði eru
þrengd.
óvist sé hver nettóaukningin verður.
Líklegast er að hún verði ekki meiri
en 500 milljónir króna.
í núverandi húsnæðislánakerfi er
ákaflega erfitt að hafa heildaryfirlit
yfir hvaðan peningamir koma. Nýja
kerfið mun hins vegar einfalda þetta
og betri möguleikar verða til að
hafa heildarsýn. Algengt er að auk
lífeyrissjóðslána úr eigin sjóðum
taki fólk lán úr sjóðum gegnum rétt-
indi annarra. Afborganir af þessum
lánum vega ekki mjög þungt í
greiðslubyrði húskaupenda. Erfiðust
em skammtímalánin sem oft em tek-
in til að geta innt af hendi greiðslur
af hinum hefðbundnu skuldabréfum
til fjögurra ára með 20% vöxtum.
Stefán Ingólfsson bendir á að
nauðsynlegt sé að breyta þessum
greiðslukjörum. Lækka verði út-
þorgun og lána eftirstöðvar til lengri
tíma. En hvað þetta snertir er margt
óljóst. Þrátt fyrir að fasteignasalar
hafi lýst því yfir að lækka beri út-
eldrum, þegar um lífeyrislán er að
ræða. Þessu er hins vegar ekki til
að dreifa þegar um Húsnæðisstjóm-
arlán er að ræða. Og nú þegar öll
lánin hafa verið færð yfir á hendur
Húsnæðisstofnunar er hætt við þvi
að litlir möguleikar séu að koma
veðunum fyrir á fasteigninni.
Viðmælendur DV em á einu máli
um að þessu kerfi verði að breyta,
það verði að hækka veðin upp í allt
að 90% og miða þau við söluverð
eða sem næst því. Þetta liðki einnig
fyrir því að lækka útborgun og lána
stærri hluta verðsins til margar ára,
eða eins og einn viðmælandi sagði:
„Veðhæfnismál hér em eins vitlaus
og hægt er að húgsa sér.“
Verið ekki of bjartsýn
Eftir þennan lestur ætti að vera
ljóst að margt er óljóst í þessum efn-
um. Sigurður Dagbjartsson fast-
eignasali telur ástæðu til að vara
við of mikilli bjartsýni hjá fólki.
Enn er óljóst hvaða áhrif nýja húsnæðislánakerfið hefur á fasteignamarkaðinn.
Annar viðmælandi bendir á að
ekki sé víst að allir lífeyrissjóðir
muni fara að óskum Húsnæðisstofn-
unar. Það séu sjóðir sem höfðu
bolmagn til að lána sjóðfélögum sín-
um mjög há lán áður, eins og t.d.
Lífeyrissjóður verkfræðinga.
Þá er einnig rétt að benda á að
ráðstöfnunarfé lífeyrissjóða mun
aukast mikið á næstu árum. Það er
vegna þess að i síðustu kjarasamn-
ingum var samið um að taka iðgjöld
af heildarlaunum en ekki bara af
dagvinnulaunum. Þetta á reyndar
að gerast í áföngum og þýðir að
skuldabréfakaupin muni hækka
hlutfallslega á næstu árum.
Hækka lánin?
Það er einnig ekki ljóst hvort ráð-
stöfúnarfé til húsakaupa á eftir að
aukast þrátt fyrir þessar breytingar.
Stefán Ingólfsson hjá Fasteigna-
mati ríkisins upplýsir að samkvæmt
könnun hafi komið í ljós að að fólk
fái jafnmikið lánað úr lífeyrissjóðum
og það fær sem G-lán úr Byggingar-
sjóði ríkisins. (G-lán eru veitt til
kaupa á notuðum íbúðum). Reyndar
er talað um að G-lán geti nær þre-
faldast í þeim tilfellum sem fullt lán
er veitt og viðkomandi er að koma
yfir sig þaki í fyrsta sinn. Stefán seg-
ir að líklega muni kaupgeta þessa
hóps aukast við nýju reglurnar. En
borgun hefur sáralítið gerst í þeim
efnum ennþá.
Veðhæfni i molum
Það virðast vera ótal atriði sem
eru óljós þessa stundina í húsnæðis-
málum. Viðmælendur DV eru á einu
máli um að veðhæfniskerfi það sem
nú er notast við í fasteignakaupum
sé í molum.
Veð er miðað við brunabótamat,
sem í flestum tilvikum sé ekki í nein-
um tengslum við sjálft verð fasteign-
arinnar. Annaðhvort er það langt
fyrir ofan eða neðan brunabótamat-
ið. Dæmi um þetta er að nýlega var
seld stór íbúð í Reykjavík fyrir 6,5
milljónir en brunabótamatið var 12
milljónir. Oftast er samt reglan sú
að söluverð úti á landi er langt fyrir
neðan brunabótamatið en hér í
Reykjavík hærra en brunabótamat.
Þessar veðreglur gera það að verk-
um að í mörgum tilfellum getur verið
erfitt að koma lánum á viðkomandi
fasteignir. Svo bætist við að þær
íbúðir, sem ungt fólk er að kaupa,
hafa áhvílandi lán og nær enginn
möguleiki er að koma fleiri lánum á
þær. Lífeyrissjóðir hafa yfirleitt veitt
lán fyrir 50% veð í fasteignum og
Húsnæðisstofriun 60%. Reyndar
hafa íbúðakaupendur átt þess kost
að fá lánað veð hjá öðrum, s.s. for-
„Það verður að leggja áherslu á að
enn hafa ekki átt sér stað neinar
breytingar. Það er samt ljóst að
ýmislegt á eftir að gerast á fasteigna-
markaði eftir þessar breytingar.
Eftirspurn á eftir að aukast bæði á
hinum almenna markaði og einnig
í sölu nýbygginga. Hvað snertir sölu
á nýjum íbúðum hefur verið mikil
tregða undanfarið sem hefur meðal
annars stafað af offramboði á notuð-
um íbúðum.
Ég tel það mikilvægt að Húsnæðis-
stofúun reyni að upplýsa fólk vel um
í hveiju þessar breytingar felast. Og
mér sýnist þrátt fyrir þetta að heild-
arfjármagn eigi ekki eftir að aukast
eins mikið og ætla mætti,“ sagði Sig-
urður.
Hann benti einnig á að óljóst væri
hversu mikið fjármagn yrði til ráð-
stöfunar. Þeir sem væru að hefja
búskap ættu forgang og svo gæti
farið að aðrir yrðu að bíða í langan
tíma þar til röðin kæmi að þeim.
Það er líklega rétt að íhuga orð
Sigurðar um of mikla bjartsýni og
að menn fari ekki of geyst af stað
Hins vegar ber að hafa í huga að
lánveitingar frá Húsnæðisstofhun
eru húðar því að fyrir liggi greiðslu-
áætlun umsækjandans og að ljóst sé
að hann geti staðið undir lántök-
unni.
-APH