Dagblaðið Vísir - DV - 29.04.1986, Page 2

2
DV. ÞRIÐJUDAGUR 29. APRÍL 1986.
Fréttir Fréttir Fréttir
Svalbarðseyrarmálið:
Fer saksóknari af stað
eftir skattrannsóknina?
- rætt við Aðalstein Jónsson bónda sem fór einn fram og óskaði opinbeirar rannsóknar
á Kaupfélagi Svalbarðseyrar
Frá Jóni G. Haukssyni, blm. DV á
Akureyri:
Beiðni Aðalsteins Jónssonar,
bónda á Víðivöllum í Fnjóskadal,
um opinbera rannsókn á fjármálum
Kaupfélags Svalbarðseyrar síðustu
árin var hafnað af ríkissaksóknara.
í bréfi sínu til ríkissaksóknara
nefhdi Aðalsteinn þau rök að hjá
kaupfélaginu hefðu átt sér stað
meint skattsvik, bókhaldssvik, fjár-
dráttur og innbrot í kjötgeymsluna.
Málið er nú í ákveðinni biðstöðu.
Rannsókn stendur yfir af hálfii
skattrannsóknastjóra á bókhaldi fé-
lagsins. En hefur Aðalsteinn, sem
er félagsmaður í Kaupfélagi Sval-
barðsejTar, orðið fyrir aðkasti fyrir
að fara einn fram og óska eftir opin-
berri rannsókn? Það og fleira
varðandi Svalbarðseyrarmálið ræddi
DV við hann nýlega.
Ekki vonsvikinn
„Nei, ég get ekki sagt að ég sé
vonsvikinn miðað við þau efhisatriði
sem ég hef fengið í svari frá ríkissak-
sóknara. Þar kemur fram að það sé
eðlilegra að krafa um opinbera rann-
sókn komi frá félagsfundi, eða stjóm
kaupfélagsins, þar sem hún á jú að
gæta hagsmuna félagsins. En þau
brot sem ég rakti í bréfi mínu, önnur
en skattalagabrot, vörðuðu fyrst og
fremst hag félagsins," sagði Aðal-
steinn Jónsson.
„En því miður hefur stjóm félags-
ins tekið ákaflega undarlega á þessu
máli að mínu mati, mjög linkulega
miðað við þau gögn og vitneskju sem
hún hefiir frá endurskoðendum fé-
lagsins.“
- Áttu von á að ríkissaksóknari
láti rannsaka fjármál kaupfélagsins
síðar?
„Ég trúi því, já. Sjálfur veit ég að
skattrannsóknin á eftir að leiða það
mikið í ljós að ég trúi því að sú rann-
sókn eigi aftur efiir að leiða til
opinberrar rannsóknar ríkissak-
sóknara."
„Rannsókn þegar
á síðasta ári“
- Nú lét ríkissaksóknari stjóm fé-
lagsins gefa skýrslu um efnisatriði
bréfs þíns og meta hvort rannsóknar
væri þörf. Stjómin taldi svo ekki
vera. Fimdust þér þessi vinnubrögð
saksóknara eðlileg?
„Ég vil ekki dæma um það sjálfur.
En ég neita því ekki að mörgum
hefur þótt það. En vissulega á ríkis-
saksóknari að geta treyst stjóminni
til að gæta hagsmuna félagsins og
snúa sér því til hennar. En mín skoð-
un er sú að stjómin hefði átt þegar
á síðasta ári að fara fram á rannsókn
en það er eitthvað sem stendur í
henni. Nú, hugsanlega getur það
eitt að stjómin telji ekki ástæðu til
rannsóknar leitt til rannsóknar eftir
að niðurstaða kemur út úr rannsókn
skattrannsóknastj óra.“
Orðið fyrir aðkasti?
- Hefur þú orðið fyrir aðkasti fyrir
að fara einn fram og biðja um opin-
bera rannsókn?
„Nei, að einum manni undanskild-
um, en hann situr í stjóminni,
annars em viðbrögðin mjög jákvæð.
Ég hef fengið stuðning bænda og
annarra sem hafa hringt í mig. Þetta
hefur allt verið á einn veg.“
- En hvers vegna fórstu þá einn
fram, hefði ekki verið betra að fá
fleiri i lið með sér?
„Það em margar ástæður fyrir því
að ég gerði þetta. Ég sá ekki fram á
að stjórnin myndi kæra fyrst hún
gerði það ekki strax eftir þær upplýs-
ingar sem endurskoðendur félagsins
höfðu lagt fyrir hana. Hagsmunir
kaupfélagsins em í húfi. Margir við-
skiptamenn, sem eiga inni hjá
kaupfélaginu, tapa líklega innstæð-
um sínum í gjaldþrotinu, og það segir
sig sjálft að það veikir aftur trú
manna á eðli og rekstri kaupfélaga
almennt komi til þess.
Eins taldi ég síður hættu á að bók-
hald félagsins gæti spillst ef opinber
rannsókn kæmi strax og fyrirvara-
laust. Þá má ekki gleyma að sum
brot, sem þama hafa verið ffarnin,
em að fymast og ég veit um brot sem
þegar er fymt.
Innan stjórnarinnar
ríkir ákveðinn ótti
En þó maður finni stuðning manna
þá vfrðist mér að bæði innan stjóm-
ar og fulltrúafundar ríki ákveðinn
ótti, hræðsla við að hreyfa málinu
fyrir ákæmvaldinu. Þetta er eins
konar hræðsla um að ef menn verði
sakfelldir þá verði þeim sem hreyfðu
málinu kennt um hvemig farið hafi
fyrir mönnunum, frekar en það sé
vegna þeirra eigin gerða.“
- Nú felldi síðasti fúlltrúafundur
að láta fjalla um skýrslur endurskoð-
enda, þær sömu og stjómin hafði
fengið á fundi sinum með endur-
skoðendunum. Hvernig stóð á þessu?
Hjálp bærist ef
ekki rannsókn
„Fundartími var orðinn mjög
knappur. Reyndar kom fleira til. Ég
hef vissu fyrir því að tveir stjómar-
manna, þeir sem hvað undarlegast
hafa staðið að málum, héldu því
beinlínis að mönnum fyrir fulltrúa-
fimdinn að möguleiki væri á að fá
fjármagn til að gera upp við þá við-
skiptamenn sem eiga inni hjá
kaupfélaginu en þá yrði það að koma
á móti að alls ekki mætti fara fram
rannsókn. Þetta er með ólíkindum.
Hveijir em það eiginlega sem em
tilbúnir að leggja ffarn peninga verði
ekki rannsókn?
Ég hef einnig heyrt þau viðhorf
að menn séu vantrúaðir á rannsókn
vegna þess að rannsóknaraðilar
hefóu takmarkaðan mannafla og
getu og rannsóknin yrði því yfir-
borðskennd. En kannski er það
alvarlegra að til era menn sem em
vantrúaðir því þeir telja að ákæm-
valdið standi ekki í stykkinu ef mál
tengjast áhrifamönnum í þjóðfélag-
inu og að slík mál séu því ffekar
svæfö. Þessu vil ég ekki trúa, heldur
að hlutimir gangi eðlilega fyrir sig
og að ákæmvaldinu sé treystandi til
að standa að slikri rannsókn eins
og því ber.“
Innbrotið í
kjötgeymsluna
- Þú minntist á innbrotið í kjöt-
geymsluna í bréfi þinu til saksókn-
ara. Nú er erfitt að sjá annað en
innbrotið hafi verið skýlaust lögbrot?
„Sambandið átti veð í kjötinu sem
var stolið. Það féll frá því að kæra
ef gert yrði upp innan ákveðins tíma.
En að mínu mati er innbrotið ský-
laust lögbrot. í gerðarbók stjómar
stendur hveijir stóðu að því og eins
hversu miklu var stolið. Og því má
bæta hér við að stjómin lét sér að-
eins nægja á þessu stigi að bóka
vítur vegna þessa og skrifuðu þó
ekki allir stjómarmenn undir það.“
- En hvað tekur nú við að þínu
mati í Svalbarðseyrarmálinu?
„Það er verið að vinna að upp-
gjöri síðasta árs. Það átti reyndar
að vera komið fyrir nokkm en hefur
reynst tafsamara en menn héldu.
Auk þess hefur gagnaöflun vegna
rannsóknar skattrannsóknastjóra
eitthvað tafið það líka. En sú rann-
sókn er nauðsynleg og menn bíða
núspenntir eftir niðurstöðum henn-
ar,“ sagði Aðalsteinn Jónsson, bóndi
á Víðivöllum í Fnjóskadal. -JGH
Ræsið hefur gefið sig víða og meðal annars myndast saurflekkur rétt við vinnuhælið. DV-mynd Kristján Einarsson
Klóakræsið frá UUa-
Hrauni er að gefa sig
- ræsið er opið niðri við sjó og saurflekkir komnir á tún
Klóakræsið frá Litla-Hrauni, sem
var lagt um 1970, er farið að gfefa sig
og er nú talið nær ónýtt. Stíflur hafa
myndast í ræsinu sl. sex ár. Þegar
ræsið stíflaðist niðri við sjó var ákveð-
ið að opna það rtieð því að bijóta á
það gat. Ekki fór þá fram varanleg
viðgerð og saur hefúr síast upp í
sandinn í fjömnni.
Það hefúr komið fram að ræsið hefur
opnast á ýmsum stöðum og sjást merki
þess á túninu við Litla-Hraun. Þar em
komnir stórir saurflekkir þar sem böm
og skepnur ganga um.
„Viðgerð á klóakræsinu er alfarið
mál Litla-Hrauns sem á þetta ræsi.
Það hefúr verið ólag á ræsinu og við
höfúm óskað eftir því að vinnuhælið
láti gera við ræsið. Við höfúm lagt til
menn til að aðstoða við lagfæringar,"
sagði Magnús Karel Hannesson, sveit-
arstjóri á Eyrarbakka.
„Það er ljóst að ástæðan fyrir stíflum
í ræsinu er sú að ekki hefur verið stað-
ið nægilega vel að viðhaldi og ef
ástandið versnar þá munum við þrýsta
á að lagferingar fari fram fljótlega,"
sagði Magnús Karel.
-SOS
Starfsmenn á Litla-Hrauni
óhressir með kjaraskerðingu:
Fangavörðum er
skylt að kaupa fæði
- þráttfyrir að matstofa þeirra sé með öllu
ófullnægjandi að mati Vinnueftirlits nkisins
Starfsmenn Vinnuhælisins á
Litla-Hrauni em ekki yfir sig án-
ægðir þessa dagana. Þeir hafa fengið
þann „glaðning“ frá Dómsmálaráðu-
neytinu að eftir 1. maí greiði þeir
kr. 1.772 í feði á mánuði. Starfsmenn
Litla-Hrauns hafa frá upphafi neytt
matar frá mötuneyti án endurgjalds.
„Það er ljóst að þessi „glaðningur"
er óbein launaskerðing, sem sam-
svarar þremur launaflokkum," sagði
Bjami Siguijónsson, trúnaðarmaður
starfsmanna Vinnuhælisins.
Launadeild fjármálaráðuneytisins
á að sjá um að innheimta feðisgjald-
ið. Starfsmenn hafa mótmælt þeirri
breytingu sem ákveðin er. Þeir telja
með öllu óeðlilegt að hægt sé að
skylda menn til.að kaupa fæði og
þar með að draga grciðslur úr lau-
naumslögum manna án þeirra
samþykkis. Þeir hafa bent á að mat-
stofa þeirra á staðnum sé með öllu
óviðunandi og hafa þeir bent á grei-
nagerð ffá Vinnueftirliti ríkisins, þar
sem segir að æskilegt sé að matstofa
fangavarða sé aðskilin frá matstofú
vistmanna.
„Við erum að sjálfssögðu óhressir
með þessa kjaraskeðingu. Þá erum
við ekki ánægðir með að starfsmenn
séu skyldaðir til að kaupa fæði. Við
eigum að borga fæði hvort sem við
borðum hér eða ekki. Það er greini-
legt að við fáum ekki frjálst val. Við
fáum ekki tækiferi til að koma með
nesti hingað, eigum að borga fæði
þegjandi og hljóðalaust,1' sagði
Bjami.
Bjami sagði að aðstaðan væri
vægast sagt léleg hjá fangavörðum.
„Við höfum enga aðstöðu til að
koma með nesti hingað því að við
erum ekki með sér matsal, borðum
með vistmönnum. Þá höfum við ekki
haft neina fasta matmálstíma, erum
að borða á hlaupum, eftir því hvem-
ig ástandið er hveiju sinni".
Bjami sagði að þessi aðgerð Dóms-
málaráðuneytisins væri aðeins einn
liður í stefnuleysi í fangelsismálum.
-sos