Dagblaðið Vísir - DV - 17.10.1986, Síða 14

14
FÖSTUDAGUR 17. OKTÓBER 1986.
Frjálst.óháÖ dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁUS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar. HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 500 kr.
Verð í lausasölu virka daga 50 kr. - Helgarblað 60 kr.
Áfram góðærí
Ríkisstjórnin boðar í nýrri þjóðhagsáætlun áfram-
haldandi góðæri á næsta ári. Launþegar mega þó, segir
stjórnin, ekki gera ráð fyrir teljandi aukningu kaup-
máttar. Kaupmáttur launa hefur vaxið mikið í ár. Taka
ber undir þær hugmyndir ríkisstjórnarinnar, að eftir
það verði launahækkunum mjög í hóf stillt á næsta
ári. Þess í stað verði svigrúm góðærisins meðal annars
notað til að draga úr erlendum skuldum og viðskipta-
halla og minnka misrétti í launum.
Árshraði verðbólgunnar er um þessar mundir kominn
niður fyrir 10 prósent. Þetta er langminnsta verðbólga
hér á landi í hálfan annan áratug. Nefna má, að meðal-
hækkun verðlags hefur verið 42 prósent á ári undanfarin
fimmtán ár. Gangi áætlun ríkisstjórnarinnar upp, verð-
ur verðbólgan næsta ár aðeins 4-5 prósent og árshraði
hennar fer minnkandi, þegar á árið líður. Með því yrði
verðbólgan loks svipuð og í grannríkjum okkar. En til
þess að slíkt skref verði stigið þarf að fara með mikilli
gát.
Þannig vill ríkisstjórnin, að útgjöld þjóðárinnar auk-
ist aðeins um tvö prósent á næsta ári. Stjórnin segir,
að þá þurfi að halda mjög aftur af útgjöldum hins opin-
bera. Ráðstöfunartekjur heimilanna megi ekki heldur
aukast umfram þetta mark, nema sparnaður aukist
verulega. Æskilegt sé, að svigrúmið, sem til staðar er
til að auka heildartekjur, verði fyrst og fremst notað
til að bæta kjör hinna lakast settu og lagfæra launakerf-
ið á vinnumarkaðnum.
Kaupmáttur atvinnutekna á mann mun í ár aukast
um átta prósent frá fyrra ári og verða hærri en nokkru
sinni fyrr. Kaupmáttur svonefndra ráðstöfunartekna
fólks, eftir skatta, hækkar heldur minna vegna aukinn-
ar skattbyrði, eða um sex og hálft prósent. En þetta er
glæsilegur árangur.
Það sem kallað er hagvöxtur, það er aukning fram-
leiðslu, mun verða fimm prósent í ár. Viðskiptakjör við
útlönd batna, svo að tekjur þjóðarinnar vaxa meira en
framleiðslan, eða um sjö prósent.
Með þessu mundi hagvöxtur í ár verða meiri hér á
landi en í flestum löndum Evrópu.
Hagvöxtur á næsta ári er talinn geta orðið tvö pró-
sent og tekjur þjóðarinnar geta þá vaxið um þrjú
prósent, ef spáin stenzt. Framleiðsla landsmanna verður
í ár orðin meiri en hún fór hæst fyrir afturkippinn 1982
og 1983. Tekizt hefur að komast upp úr öldudalnum.
Standist áætlanir stjórnarinnar, má næsta ár lækka
hlutfall erlendra skulda af framleiðslunni og nánast
eyða viðskiptahallanum við útlönd, þeim mikla mein-
vætti. Þannig mætti ráða nokkurn veginn við ýmsa
drauga og snúa vörn í sókn. En undirstrika verður, að
í þessu ítarlega plaggi stjórnarinnar er fyrir næsta ár
miðað við ítrustu hófsemd í launahækkunum og eyðslu-
getu.
Fáum við þó ekki út, að við getum tekið slíkar byrð-
ar á okkur, eftir að kaupmáttur launa hefur í ár vaxið
jafmikið og hér hefur verið greint? Margir hafa setið
eftir, þegar laun flestra hafa vaxið. Þetta fólk verðskuld-
ar, að nú sé unnið sérstaklega að því að bæta þess hag.
Þjóðhagsáætlunin er nú ítarlegt plagg, og til dæmis
nýlunda, hvernig fjallað er um framtíðarhorfur. Samn-
ingamenn kjarasamninga munu lesa það sérstaklega
vel og vonandi taka mark á. Haukur Helgason.
„Og raunar er það stríð þegar hafið og virðist sem Bandaríkjaforseti hafi gert mistök í þvi gagnvart íslendingum
að velja herstöðina á Kefiavíkurflugvelli til þess að koma fram fyrstu sjónarmiðum sínum.“
Nýtt áróðurs-
stríð hafið
Framundan er mikið áróðursstríð
milli Bandaríkjanna og Sovétríkj-
anna um niðurstöður fundarins í
Reykjavík. Og raunar er það stríð
þegar hafið og virðist sem Banda-
ríkjaforseti hafi gert mistök í því
gagnvart íslendingum að velja her-
stöðina á Keflavíkurflugvelli til þess
að koma fram fyrstu sjónarmiðum
sínum. Vitanlega var eðlilegt að
hann ávarpaði landa sína þar - en
eðlilegra hefði verið að setja sjónar-
mið sín fram á blaðamannafundi eins
og Gorbatsjov gerði i Háskólabíói.
Sá maður er vissulega mælskur og
liggur við að ótalandi menn á rúss-
nesku skilji hvert orð.
Ásakanir á báða bóga
Þeir ásaka nú hvor annan um
hvemig fór, en var við öðru að bú-
ast? Eftir öllum frásögnum að dæma
voru settar fram á fundinum nýjar
tillögur, nýjar hugmyndir og nýjar
leiðir. Það er ekki hægt að ætlast
til þess að þjóðir, sem umgangast
hvor aðra af tortryggni, fallist allt í
einu í faðma. Og það er vitanlega
rétt sem Reagan sagði í sjónvarpsá-
varpi sínu til bandarísku þjóðarinn-
ar, að það er ekki hægt að semja
um réttinn til þess að bera hönd fyr-
ir höfuð sér, og vísaði til þess að
Bandaríkjamenn vildu eiga gas-
grímur til öryggis þótt búið væri að
banna notkun gass í hemaði.
Utanríkisráðherra Bandaríkjanna
hefur þegar hitt kollega sína meðal
bandalagsþjóðanna i Evrópu og gert
þeim grein fyrir niðurstöðum fund-
arins. Af fyrstu fregnum virðist mega
ráða að Evrópumenn séu sammála
því sem Bandaríkjaforseti gerði á
fúndinum. Er ánægjulegt til þess að
vita. Vaxandi tortryggni hefur nefni-
lega gætt meðal Evrópubúa um
afstöðu Bandaríkjamanna til fram-
tíðar Atlantshafsbandalagsins, en
áhrif svonefnds Kyrrahafshóps hafa
farið vaxandi. Sá hópur telur að
Bandaríkin hafi lagt of mikla
áherslu á mikilvægi Evrópu - sú
álfa sé deyjandi og rétt að snúa sér
til austurheims.
Tvö ágreiningsmál úr sög-
unni
Fyrir íslendinga skiptir miklu að
forseti Bandaríkjanna fékk siglt
Rainbowmálinu í höfn áður en hann
kom hingað. Það er auðséð að hann
lagði á það áherslu að geta sýnt
þennan samning og jafhframt skýrði
hann frá því að hann vonaði að
Flugleiðir fengju lendingarleyfi í
Boston. Skömmu áður höfðu Banda-
ríkjamenn hætt við að hrella Japani
vegna kaupa á hvalkjöti. Tvö
ágreiningsmál eru úr sögunni og
reynt að blíðka gamlan vin með vin-
argjöf.
KjaUariim
Haraldur Blöndal
lögfræðingur
Tryggjum öryggi okkar, óháð
Bandaríkjamönnum
Þessi viðbrögð Bandaríkjaforseta
og síðan hitt hversu mikla áherslu
hann lagði á mikilvægi Islands í
Keflavíkurræðu sinni og aftur í sjón-
varpsávarpi ættu að vera íslending-
um nokkur trygging fyrir óbreyttum
viðhorfum ráðamanna í Washington
til vamarsamstarfs þjóðanna. Og
það má vissulega sjá í framkomu
Reagans á Keflavíkurflugvelli sönn-
un fyrir þeirri skoðun að öryggi
landsins sé best tryggt með því að
hnýta það saman við öryggishags-
muni Bandaríkjanna og herafla.
Arás á herstöðina yrði örugglega
metin sem árás á Bandaríkin. En
fram hjá hinu verður ekki gengið
að tímamir hafa breyst þannig að
eðlilegra er að herstöðin í Keflavík
verði rekin á vegum Atlantshafs-
bandalagsins, m.a. til þess að leggja
áherslu á stöðu íslands með Evrópu.
Og rétt eins Bandaríkjamenn vilja
hafa geimvamaáætlurr sína sem
baktryggingu vegna þess að Rússar
hafa svikið samninga, þá verðum við
að halda áfram að tryggja öryggi
okkar óháð Bandaríkjamönnum því
að þeir hafa svikist aftan að okkur,
bæði í hvalmáli og Rainbowmáli.
Friðarviðræður i Reykjavik?
Menn ræða um friðarviðræður í
Reykjavík. Mér er spum: Stafar
heimsfriðnum nokkur hætta af
ágreiningi Rússa og Bandaríkja-
manna? Eg held ekki. Bæði ríkin búa
við traust stjómarfar og leiðtogar
þessara þjóða eru ábyrgir menn. Það
em hvorki Rússar né Bandaríkja-
menn sem ógna heimsfriðnum - það
em miklu frekar leiðtogar annarra
þjóða - Það hefðu verið raunvem-
legar friðarviðræður ef t.d. leiðtogar
írans og íraks, Sýrlands og ísrael,
Líbýu og Egyptalands hefðu hist hér
á fundum. 1 þessum ríkjum er upp-
spretta ófriðarins - þangað líta menn
með ugg. Og það er eitt sameiginlegt
með þessum þjóðum, gmnnfáni spá-
mannsins blaktir fyrir herjunum
nema vitanlega ísraelsher. Sá her
er hins vegar látinn sverja hollustu
sína með tilvísun til sjálfsvíga gyð-
inga í virkinu Masada.
Menn óttast heldur ekki að styrj-
öld hefjist milli Rússa og Banda-
ríkjamanna. Miklu frekar óttast
menn að þessi stórveldi dragist inn
í átök annars staðar og þannig
standi menn allt í einu frammi fyrir
heimsstyrjöld. Menn skírskota til
þess að heimsstyijöldin fyrri hóst
vegna morðsins á erkihertoga Aust-
urríkis og sú síðari með innrásinni
í Pólland. Raunar var sú síðari af-
leiðing friðarskilmálanna sem
svokallaðir sigurvegarar settu við
lok fyrri heimsstyrjaldarinnar en sú
styrjöld hefur haft meiri áhrif til ills
en nokkur annar ófriður í veraldar-
sögunni. Þá er með sanni hægt að
segja að hmn evrópskrar menningar
hafi byrjað, en fa.il keisararíkjanna
þriggja var jafhframt endir stjóm-
skipunar sem hafði reynst Evrópu
vel og betur en önnur stjómkerfi.
Hámenning hefur látið í minni po-
kann fyrir skrílmenningu, það
heyrum við daglega í rás tvö og á
Bylgjunni.
Áróðursstríð
Eins og ég gat um í upphafi er
hafið áróðursstríð. En jafnframt
ganga samningamenn stórþjóðanna
til leiks að nýju og vinna úr þeim
hugmyndum sem leiðtogar þeirra
settu fram á Reykjavíkurfundinum.
Sú vinna er unnin í kyrrþey, en þeg-
ar tillögumar hafa verið hertar í
almennum umræðum geta leiðtog-
amir sest við samningaborðið og
gert alvöm úr „einlægum vilja sín-
um til friðar".
Og ber okkur ekki að trúa því að
sá vilji sé fyrir hendi?
Haraldur Blöndal
„Það eru hvorki Rússar né Bandaríkja-
menn sem ógna heimsfriðnum - það eru
miklu frekar leiðtogar annarra þjóða...“