Dagblaðið Vísir - DV - 28.02.1987, Blaðsíða 4

LAUGARDAGUR 28. FEBRÚAR 1987.
Framfarir siöustu ára koma berlega í Ijós i höfuðborginni, Kuala Lumpur.
Malaysía hefur nýlega orðið vin-
sælt fréttaefni fyrir vaxandi vand-
ræði í landinu þó lítið hafi sennilega
frést heim til íslands af þeim efrium.
Landið var í meira en áratug talið
fyrirmynd annarra þróunarríkja því
ekki var aðeins að efnahagur vænk-
aðist ört heldur ríkti þar sæmilegur
friður og lýðræðislegir stjórnarhætt-
ir. Undir yfirborðinu eru þó stórkost-
legar þversagnir sem um margt eru
eins og ýkt mynd af keimlíkum að-
stæðum annars staðar í Asíu.
Eldfim blanda
I fyrsta lagi er ekki nema réttur
helmingur íbúanna Malajar en hinn
helmingurinn er kínverskir og ind-
verskir afkomendur fólks sem breska
nýlendustjórnin flutti til landsins.
Malajar stjóma þó landinu að heita
má alfarið og fylgja stefnu sem miðar
að því að auka eignir Malaja á
kostnað Kínverja, sem eru 36% íbú-
anna, og Indverja, sem eru 10% af
íbúum landsins. Stjórnvöld vinna
opinberlega eftir þeirri stefnu að
veita því 51% íbúanna, sem eru
Malajar, ýmiss konar fríðindi, til
þess ætluð að móta þjóðfélagið í
þeirra mynd. Þessi stefna er líklega
meira opinská kynþáttastefna en
þekkist utan Suður-Afríku. Engu að
síður vann stjórnin mikinn kosn-
ingasigur í nýafstöðnum þingkosn-
ingum og naut þar stuðnings tæplega
helmings'kínverskra kjósenda sem
þó hafa mátt þola mikla efnahags-
lega mismunun af hendi stjómvalda
á síðustu misserum. Kínverskur
flokkur, andstæður stjórninni, bætti
raunar stórlega við sig fylgi og hefur
það aukið á ótta manna við vaxandi
spennu milli kynþáttanna.
Ástæðurnar fyrir því að Kínverjar
þola stjórninni umfangsmikla mis-
munun á efnahagssviðinu eru tvær,
önnur er sú að Kínveijar ráða meiri-
hluta efnahagslífsins en hin hefur
að gera með þá ógn sem Kínverjum
hefur staðið mikilli vakningu innan
islams í Malaysíu.
Synir moldarinnar
Kínverjar eiga enn meirihluta af
öllu efnahagslífi landsins og Indveij-
ar eiga hlutfallslega meira en
Malajar. Meirihluti íbúanna á raun-
ar aðeins um 18% af efhahagslífinu
og er sú tala jafnvel talin ýkt. Fyrir
fáum árum voru aðeins 4% af hag-
kerfinu í höndum Malaja en þá áttu
útlendingar, einkum bresk fyrirtæki,
mikinn meirihluta af öllu atvinnulífi
landsins.
Fyrir rúmlega hálfum öðrum ára-
tug kom til mjög alvarlegra kyn-
þáttaóeirða í landinu vegna þessarar
stöðu mála og upp úr því var tekin
upp ákveðin stefna til að draga úr
hlutdeild Kínverja og útlendinga í
atvinnulífinu. Réttlæting þeirrar
stefnu er ekki einungis fólgin í þeim
mismun, sem þama ræðir um, heldur
einnig í þeirri kenningu að einungis
Malajar séu innfæddir en aðrir séu
aðkomufólk sem rakst þarna inn á
vegum breska heimsveldisins. Malaj-
ar eru kallaðir af stjórnvöldum, sem
öðmm, synir moldarinnar, til undir-
strikunar á meiri rétti þeirra til
landsins. Það sýnist með nokkrum
ólíkindum að stefna af þessu tagi
geti gengið upp þar sem 47% þjóðar-

Jón Ormur
Halldórsson
skrifar frá Haag
innar og eigendur mikils meirihluta
atvinnulífsins séu taldir annars
flokks íbúar. Þetta hefur heldur ekki
gengið hnökralaust og er, að því er
virðist, heldur að riðlast, en þá raun-
ar miklu frekar vegna stórfelldra
vandræða í efnahagslífinu en annars.
Stórsókn íslams
Allur þorri Malaja er fylgismenn
spámannsins en þar til fyrir fáum
árum var mönnum ekki tiltakanlega
fast í hendi með margt af því sem
Múhameð kenndi. Menning Malaja
er sérkennileg blanda af ævagamalli
indverskri menningu, enn eldri
Malajamenningu, áhrifum frá íslam
og síðar í Malaysíu verulegum bresk-
um áhrifum. Bretar voru þeirrar
skoðunar að íslam risti ekki djúpt í
landinu heldur væri sem þunnt lag
ofan á eldri menningu. Sjálfstæðis-
baráttan gegn Bretum, sem var löng
og blóðug, var meira lituð annars
vegar af kommúnisma og hins vegar
þjóðemishyggju en þeirri tegund af
íslam sem menn þekkja frá Miðaust-
urlöndum. Bretar börðu niður
kommúnisma áður en þeir fóru frá
meginlandi Malaysíu árið 1957 en
þeir afhentu ekki Norður-Borneó
fyrr en 1964.
Það gerðist hins vegar upp úr 1970
að námsmenn frá Malaysíu, sem
flestir voru menntaðir í Bretlandi,
hófu mikla íslamska hreyfingu. Það
var einkum athyglisvert við þetta að
hreyfingin hófst í Bretlandi en ekki
Malaysíu og eins að heima fyrir var
hún mjög borin uppi af þeim sem
þekktu best til siða á Vesturlöndum.
Stúlkur frá Malaysíu í breskum há-
skólum ganga iðulega með allt hár
og hluta andlits á bak við slæðu.
Þessi íslamska hreyfing hafði gífur-
leg áhrif heima fyrir og á sama tíma
og efnahagurinn blómstraði færðist
þjóðfélagið ört til íslamskra siða. ísl-
am hefur verið gert að trúarbrögðum
landsins og stjómvöld styðja við það
með ýmsum hætti og sveigja stefnu
sína á mörgum sviðum að kenning-
um Kóransins, þó aðeins rétt rúmur
helmingur íbúanna játist undir leið-
sögn spámannsins.
Þessi alda íslamskra hátta hefur
tekið á sig ýmsar myndir og hefur
komið í veg fyrir mörg af þeim
vandamálum sem valdið hafa ólgu
og upplausn í löndum í kring en um
leið kyndir þetta undir vandræði
milli kynþáttanna. í samræmi við
kenningar Múhameðs leggja fylgis-
menn hans áherslu á einfaldleika í
daglegu lífi og efnahagslegan jöfnuð
milli manna. Auður Malaysíu hefur
því miklu síður en víða annars stað-
ar farið í gegndarlausa neyslu hinna
ríku og andstæður ríkidæmis og fá-
tæktar eru miklu minni en gerist til
að mynda á Filippseyjum, þama rétt
hjá eða í Thailandi við hliðina.
Á Vesturlöndum, þar sem íslam er
stórlega afflutt í fréttum og frá fornu
fari í menntakerfi og bókmenntun,
líta menn yfirleitt einvörðungu á
meintar öfgar í þessum trúarbrögð-
um og fá enda staðfestingu á þeim
fordómum með fréttum af íran og
Líbanon þar sem eitt sérstakt af-
brigði af þessari trú hefur vegna
gamallar og nýrrar sögu tekið á sig
mynd öfga og grimmdar. íslam af því
tagi, sem vaxið hefur ört að öllu
mikilvægi í Malaysíu og raunar
mörgum fleiri ríkjum, er hins vegar
trúarbrögð sem líkleg eru til að efla
frið og auka umburðarlyndi og jöfn-
uð. Þessi trúarbrögð gera hins vegar
alltaf tilkall til allra þátta þjóðfé-
lagsins og því geta þau verið tíma-