Dagblaðið Vísir - DV - 04.03.1987, Qupperneq 12

12
MIÐVIKUDAGUR 4. MARS 1987.
Neytendur
Að hanna grauta
og smíða hugtök
Þetta skondna orðalag birtist í
greinum í DV 19. janúar. Þær, ásamt
grein 8. janúar, fjölluðu um niður-
stöður könnunar sem Samtök
sykursjúkra í Reykjavík og Neyt-
endasamtökin fengu fæðudeild
RALA til að annast fyrir sig. Til-
drögin voru þau að í fyrrasumar var
fæðudeildin beðin að aðgæta hvort
verið gæti að kolvetnainnihald
drykkjar, sem merktur var „sykur-
laus“, gæti valdið óeðlilegri hækkun
á blóðsykri hjá sykursýkisjúklingi.
Strangt til tekið var merkingin
röng en frávikið svo óverulegt (1%
kolvetni) að grunurinn reyndist til-
hæfulaus ef farið var eftir fyrirmæl-
um framleiðanda um blöndun. í ljós
kom hins vegar (því fleiri drykkir
voru teknir með til samanburðar)
að full ástæða væri fyrir Samtök
sykursjúkra til að fylgjast með áreið-
anleik merkingar um sykurinnihald
drykkja, og hugsanlega grautá, sem
vegna nafngifta bera í sér fyrirheit
um lítið eða ekkert sykurinnihald
og hljóta þar af leiðandi að freista
sykusjúkra sérstaklega.
Því réðumst við í mun víðtækari
könnun og fengum Neytendasam-
tökin til liðs við okkur sem fyrr segir.
Niðurstöður voru kynntar fjöl-
miðlum og hafa hlotið lítilsháttar
umfjöllun i sumum þeirra, þ.á m.
áðurnefndum greinum í DV.
Okkur í stjóm Samtaka sykur-
sjúkra þykir miður að í hvomgt
skiptið birtust sjálfar niðurstöðum-
ar sem á hlutlausan hátt upplýsa
neytendur um magn kolvetna í þeim
vörum sem rannsakaðar voru og
biðjum því DV að birta þær hér.
Eins og sjá má á töflu I fer ekkert
á milli mála um kolvetnainnihald
þegar það er birt sem hundraðs-
hluti. Oðru máli gegnh um „hug-
takasmíðar", öðm nafni skilgrein-
ingar Manneldisráðs. Þær verða að
teljast sykursjúkum vafasamur
greiði og raunar lítils virði öðrum
en þeim sem hafa upplýsingar um
uppmnalegt kolvetnainnihald við-
miðunarvömnnar á hraðbergi og
þurfa samt að reikna til að komast
að réttri niðurstöðu sem verður þó
ekki einu sinni nákvæm. „Sykur-
skert“ þýðir „10-50% af venjulegu
sykurmagni í sambærilegri vöm“.
„Sykursnautt" þýðir að í vömnni sé
innan við 10% af „venjulegu sykur-
magni í sambærilegri vöm“. Eina
afdráttarlausa skilgreiningin er
„sykurlaust", því um hana segir
„hugtakið skal nota þegar enginn
sykur er til staðar í vömnni“.
Það er sykursjúkum því fagnaðar-
efhi að innan skammms mun taka
gildi ný reglugerð frá Hollustuvemd
ríkisins því að þar mun sérstök grein
kveða á um að hlutfall kolvetna
af 100 g (eða tilteknum skammti)
skuli tilgreint á umbúðum.
Hér er ef til vill rétt að staldra
við, vegna þeirra sem kynnu að lesa
þessa gréin án þess að kunna skil á
vanda sykursjúkra við fæðuval, og
gera örstutta grein fyrir því hvað
honum veldur og hvernig hinn syk-
ursjúki fæst við hann.
Sykursjúkir em sem betur fer að-
eins lítið brot af þjóðinni en þó
vissulega nógu stór hópur til þess
að tekið sé tillit til hans við merking-
ar á efnasamsetningu og innihaldi
matvöm. Þeir erú frábmgðnir öðr-
um kaupendum/neytendum matvöm
að því leyti að kolvetna (sykur) inni-
hald matvöm, sem í versta falli fitar
heilbrigðan mann, getur verið skað-
legt heilsu þess sykursjúka.
Briskirtill þess sem verður sykur-
sjúkur hættir einhverra hluta vegna,
alfarið eða að hluta til, að framleiða
insúlín. Insúlínið er okkur lífsnauð-
syn því að án hjálpar þess em frumur
líkamans ófærar um að taka til sín
þá næringu sem blóðið ber þeim
(blóðsykurinn). Það verður því hlut-
skipti hins sykursjúka þaðan í frá
að sjá til þess sjálfúr að hann hafi
ávallt hæfilegt magn af insúlíni í
líkama sínum.
Meðan við erum heilbrigð eyðum
við sjaldnast timanum í að ígranda
hve fullkomið sköpunarverk við er-
um. Þó við gerum ekki annað hér
en að líta á það eitt getur heilbrigð-
ur maður, ef svo ber undir, úðað í
sig fimum af alls kyns góðgæti ann-
an daginn og soltið hinn án þess að
líkamanum verði hið minnsta fyrir
að jafna út óregluna. En þegar móð-
ir náttúra hefúr afsalað sér þessu
eina lítilræði í hendur hinum sykur-
sjúka, að sjá sjálfur um sitt insúlín,
fylgir því einnig að hann þarf þaðan
í frá að neyta útmældrar fæðu
daglega í þeim skömmtum sem
insúlin hans nýtir til hlítar. M.ö.o.
fullkomið jafnvægi verður að ríkja
með insúlíni og fæðu ef ekki á illa
að fara.
Það sem er þessu jafnvægi skeinu-
hættast er ógætileg neysla kolvetna
(þ.e.a.s. ýmiss konar sykurs). Það
skiptir því sykursjúka höfúðmáli að
skýrt og skilmerkilega sé greint
frá heildarkolvetnainnihaldi í til-
teknu magni vörannar (t.d. 100 g),
svo þeir geti án erfiðleika eða ágisk-
ana skammtað sér hæfilegt magn
hverju sinni.
„Sykursjúkir mega borða ákveðið
magn af ávöxtum á dag,“ segir Helga
S. Siguijónsdóttir meinatæknh hjá
Sól hf. í grein sinni þann 19. janúar.
Hún bendir einnig á að borði sykur-
sjúkir ávaxtagraut þurfi þeir að
draga kolvetnainnihald hans frá
ávaxtaskammti dagsins.
Þetta er mergurinn málsins. Syk-
Innihald: Fersk jarðarber, sykur,
bindiefni (E1414), sítrónusýra
(E 330), rotvarnarefni (E211).
Næringargildi í 100 grömmum af
grauteru:(meðaltöl)
Hitaeiningar lOOkcal
Kolvetni 25 g
Prótín 0-1 g
Fita 0-1 g
Blandað, gerilsneytt og áfyllt af
CySl L|C -'vrRH'LXTi
OvL nr. REYKJAVlK SÍMI91-203OO.
Innlhald: Ferskar aprikósur,
bindiefni (E-1414, E-407), sítrónu-
sýra (E330), sæluetni (aspartame),
C-vilamín, rotvarnarelni (E-211)
Sætl með Nulra Sweet (aspartame).
Hitaeiningar 1100 gr u.þ.b. 24 kcal.
I hverjum 100 grömmum eru u.þ.b.
10 mg al C-vitamíni og aðeins
4-5 gr kolvelni.
Blandað, gerilsneytl og áfylll al
crv
HF.
ÞVERHOLTI19-21
Jarðarberjagrauturinn er með merkingu i lagi en apríkósugrauturinn er
ekki jafnvel merktur
ursjúkh þurfa að reikna sér saman,
raunar ekki ávaxtaskammt heldur
heildarmagn kolvetna sem þeir
neyta daglega og þurfa því að geta
treyst áletraðum upplýsingum. Von-
andi verður það svo þegar hin
væntanlega reglugerð Hollustu-
vemdar hefur tekið gildi.
Við biðjum Sól hf. velvhðingar á
því að í fréttatilkynningu okkar hef-
ur ef til vill ekki komið fram það sem
segh í „helstu niðurstöðum" í
skýrslu RALA um sykurskertu
grautana, að „samkvæmt næringar-
efnatöflum er um þriðjungur trefja-
efni“ af kolvetnum ávaxtanna.
„Sykurinnihaldið verður þá aðeins 6
og 12%.“
Kolvetnainnihald grautanna er að
vísu það sem kemur fram á töflum
I og II en rétt er engu að síður ábend-
ing Helgu um að trefjar meltast ekki
eins og önnur kolvetni og eru vegna
sykurskerðingarinnar tiltölulega
hærra hlutfall af heildar kolvetna-
innihaldi þessara sér„hönnuðu“
grauta. Ekki er að undra að þeim
hjá Sól hf. sámi ónákvæmt orðalag
sem kastar rýrð á þeirra lofsverða
framtak við að gefa landsmönnum
kost á að minnka sykumeyslu með
framleiðslu sykurskertra grauta og
þess heldur ef það á rætur að rekja
til þeirra sem síst skyldi. Hinu er
ekki að leyna að misræmið í mæld-
um og uppgefnum kolvetnum í
sykurskertum Aldin apríkósugraut
olli vonbrigðum, ekki síst þar sem
Sól hf. hefúr einmitt verið til fyrir-
myndar um innihaldsmerkingar á
vörum sínum.
Það er einmitt merking eins og er
á sykursætta Aldin jarðarberja-
grautnum sem sykursjúkir þarfnast,
þ.e.a.s. einföld, auðskilin og rétt.
Stjórn Samtaka sykursjúkra í
Reykjavík
NIÐURSTÖÐUR MÆLINGA A K0LVETNI