Dagblaðið Vísir - DV - 15.06.1987, Blaðsíða 16

16
MÁNUDAGUR 15. JÚNÍ 1987.
Frjálst, óháð dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EVJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELiAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SÍMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 550 kr.
Verð I lausasölu virka daga 55 kr. - Helgarblað 65 kr.
Elliheimilið var hér
Einn gesta á fundi Atlantshafsbandalagsins í Reykja-
vík dáðist að eskimóunum, sem hann taldi nýstigna úr
kajökum sínum. „Þeir eru í sjálflýsandi veiðigöllum,“
sagði hann. Hann átti við björgunarsveitarmenn, er
stóðu umhverfis Hótel Sögu og nöguðu prinspóló.
Hinir skrautbúnu varðmenn íslands þóttu- nokkuð
fyndnir, því að sjaldgæft er, að varðsveitamenn séu í
sjálflýsandi fötum. Annars staðar í heiminum er lögð
áherzla á, að þeir stingi ekki mjög í stúf við umhverfið.
Þeir séu á staðnum, en sjáist helzt ekki.
Sumir útlendinganna töldu öryggisgæzlu umfangs-
meiri hér en verið hefur á hliðstæðum ráðherrafundum
bandalagsins. Lögreglumenn léku hlutverk blindra bók-
stafstrúarmanna af stakri prýði, eins og heimsstyrjöld
væri vís, ef vikið yrði millímetra frá settum reglum.
Samt var erlend fréttastofa að grínast með, að íslend-
ingar ættu í mesta basli við skipulag fundarins. í frétt
hennar var fjallað um, hversu lítil Reykjavík væri fyrir
svona stóran fund. Er þó mannfærra umhverfis Nató-
fundinn en var, þegar leiðtogar heimsveldanna hittust.
Ekki er laust við, að einnig sumum heimamönnum
finnist fundur vera of umfangsmikill, ef hann raskar
háttum manna, sem eru alsaklausir af þátttöku í til-
standinu. Unnt er að efast um, að skynsamlegt sé að
sækjast eftir komu margra slíkra, marklítilla stórfunda.
Hin tímabundna nálægð við Nató er þó fróðleg þeim,
sem vilja fylgjast með alþjóðamálum og ófriðarhættu.
Ráðherrafundurinn í Reykjavík í síðustu viku auglýsti
fyrir íslendingum, hversu fótafúin eru orðin þessi sam-
tök, sem lengi hafa þakkað sér Evrópufriðinn.
Á einu ári hefur allt frumkvæði í samskiptum aust-
urs og vesturs færst í hendur Gorbatsjovs, flokksleið-
toga í Sovétríkjunum. Hann hefur spilað út hverju
sáttaspilinu á fætur öðru - við síðbúnar eða alls engar
undirtektir viðsemjendanna í Atlantshafsbandalaginu.
Georgi Shultz, utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
varð orðvant í Moskvu fyrir nokkrum vikum, þegar
Gorbatsjov bauðst til að gefa einhliða eftir skammdræg-
ar eldflaugar sínar í Evrópu sem kaupbæti upp á
samkomulag um afnám meðaldrægra eldflauga í álfunni.
Af sanngirnisástæðum verður þó að taka fram, að
nýjasta tilboð Sovétleiðtogans fjallar í raun um að færa
kjarnorkuviðbúnaðinn aftur á stigið, sem hann var á
fyrir ellefu árum, þegar Sovétmenn hófu einhliða víg-
búnaðarkapphlaup, sem hefur raskað öryggi í Evrópu.
En óneitanlega hafa síðustu' útspil Gorbatsjovs sett
Nató út í horn. Þar á bæ virðist skorta getu til að
mæta frumkvæðinu að austan með viðbrögðum og gagn-
frumkvæði, sem endurheimti traust Vesturlandabúa á
gagnsemi hins aldraða og þreytta bandalags.
Fleiri eru nefnilega skondnir en sjálflýsandi varð-
menn við Sögu. Ráðamenn Atlantshafsbandalagsins eru
sjálfir dálítið broslegir, þegar þeir taka fullir tortryggni
og efasemda við austrænum tilboðum, sem eru orðréttar
þýðingar á nokkurra ára gömlum Nató-tilboðum.
Reykjavíkurfundur bandalagsins staðfesti enn einu
sinni, að kominn er tími til að hrista upp í elliheimili
Nató. í áróðurskapphlaupi austurs og vesturs er nauð-
synlegt, að Vesturlönd nái á ný frumkvæði í viðræðum
um gagnkvæma minnkun vígbúnaðar í austri og vestri.
Fyrst og fremst er Atlantshafsbandalaginu brýnt að
endurheimta traust Vústurlandabúa sem lifandi stofn-
un, er sé í samræmi við öryggisþarfir nútímafólks.
Jónas Kristjánsson
Astandið í Sjálfstæðisflokknum nú ber þess ekki vitni að i formannsstóli þar sitji maður sem sé sá manna-
sættir og málamiðlari sem nauðsynlegt er að hafa í forsæti samsteypustjorna."
Að vinna með krötum
Eftir ummæli formanns Alþýðu-
flokksins undanfarin ár um Fram-
sóknarflokkinn, framsóknarmenn og
framsóknarstefnuna þá getur það
ekki talist annað en eðlilegt að mjög
margir af hörðum flokksmönnum
Framsóknarflokksins telji það líkt
og að kyssa á vöndinn að fara í
stjórnarsamstarf með Alþýðuflokkn-
um. Ummæli Jóns Baldvins Hannib-
alssonar á tvisvar sinnum eitt
hundrað fundum um landið hafa
yfirleitt verið langt fyrir utan alla
málefiialega dómgreind á stjóm-
málum, þau hafa borið vitni um
hundavaðshátt en það sem skiptir
öllu máli, þau hafa ekki náð eyrum
fólksins.
Á þessum fundaferðum sínum hef-
ur gollið úr barka formannsins seint
og snemma: Framsókn er dauð, hún
er tímaskekkja, það er tímasóun að
ræða við Framsókn sem afl í íslensk-
um stjómmálum.
Það er vert að varpa fram'þeirri
spumingu hvort úrslit kosninganna
og atburðir síðustu daga hafi rennt
stoðum undir þennan málflutning
formanns Alþýðuflokksins.
Ég hef áður vakið athygli á að
verklag og starfsaðferðir formanns
Alþýðuflokksins í stjómmálum eru
mér lítt að skapi. Úrslit kosninganna
og útkoma Alþýðuflokksins í þeim
bera þess vitni að ég sé ekki einn
um þessa skoðun.
Þetta er vandamál Alþýðuflokks-
ins. Að velja sér formann sem veður
um sveitir hundlaus og illa ríðandi
með stórbokkaskap er augljóslega
ekki árangursrík baráttuaðferð í
stjómmálum. Og það em margir al-
þýðuflokksmenn sem hafa gert sér
grein fyrir þessu.
En þrátt fyrir allt
Sögulega séð eiga Framsóknar-
flokkur og Alþýðuflokkur margt
sameiginlegt. Flokkarnir em í
mörgu sprottnir af sömu rótum, þeir
hafa átt stærstan þátt í að byggja
hér upp mannbætandi velferðarkerfi
og vilja standa vörð um það. Líklega
hefur engin ríkisstjóm á Islandi átt
jafnmiklu fylgi að fagna og stjórn
hinna vinnandi stétta sem flokkamir
mynduðu 1934. Það er að mínu mati
flokkunum nauðsynlegt að fjarlægj-
ast ekki um of til að þeir geti haldið
sterkri stöðu á miðbiki stjórnmál-
anna.
Sjónarmið flokkanna fara að
mörgu leyti saman í aðgerðum í
efnahagsmálum við að draga úr
þenslu og halda verðbólgunni niðri.
Það er helst í atvinnumálum sem
ágreiningur er milli flokkanna og
þá einkum í tökum á ofíramleiðslu-
vandanum í landbúnaði. Þá greinir
flokkana nokkuð á um leiðir að
sama markmiðinu í húsnæðismálum.
Þetta gera framsóknarmenn sér
ljóst og hafa því látið skynsemina
ráða þegar til stjómarmyndunarvið-
ræðna kom nú eftir kosningar. Og
þeir hafa ígmndað gaumgæfilega
ummæli formanns Alþýðuflokksins
um Framsóknarflokkinn og gert svo
eins og svo margir aðrir - látið þau
eins og vind um eym þjóta.
Reynsla af setu utan stjórnar
I þeim stjómarmyndunarviðræð-
um, sem staðið hafa yfir að undan-
fómu milli Framsóknarflokks,
Alþýðuflokks og Sjálfstæðisflokks,
virðist manni sem Alþýðuflokkurinn
hafi þroskast af langri vem sinni
KjaUaiiim
Gissur
Pétursson
fomaður Sambands
ungra framsóknarmanna
utan stjómar og sjái að til að ná
saman um baráttuaðferðir við lands-
stjómina þarf málamiðlun. Oddviti
Alþýðuflokksins í Reykjavík, Jón
Sigurðsson, ræður þar vafalaust
miklu. Jón hefur víðtæka reynslu
sem embættismaður og mikla þekk-
ingu á stjómkerfinu og stjómmál-
um. Hann hefur tekið formann sinn
á beinið og sýnt honum fram á að
leiðin til valda og áhrifa í stjóm-
málum liggur ekki í málflutningi af
því tagi sem viðhafður var á funda-
ferðum í fyrra og hittifyrra. Al-
þýðuflokkurinn sýnist nú ganga til
stjómarviðræðna fullur samstarfs-
vilja og með ríka ábyrgðartilfinn-
ingu og það er vel. Á þeim nótum
vilja framsóknarmenn að við þá sé
talað.
Nýjar kosningar?
Gangi þessar viðræður ekki upp
vegna ágreinings um fyrstu aðgerðir
í efnahagsmálum milli Framsóknar-
flokksins og Alþýðuflokksins annars
vegar og Sjálfstæðisflokksins hins
vegar er fyrir Framsóknarflokkinn
einungis eitt að gera. Krefjast nýrra
kosninga. Það er margyfirlýst skoð-
un meirihluta landsmanna að
formaður Framsóknarflokksins,
Steingrímur Hermannsson, sé sá sem
helst eigi að sitja í forsætisráðherra-
stóli. Það er sömuleiðis mikill
misskilningur sjálfstæðismanna að
með því að gera Þorstein Pálsson
að forsætisráðherra þá geti hann
skapað sér og flokki sínum jafn-
mikið traust og vinsældir og Stein-
grímur hefur skapað flokki sínum.
Ástandið í Sjálfstæðisflokknum nú
ber þess ekki vitni að í formanns-
stóli þar sitji maður sem sé sá
mannasættir og málamiðlari sem
nauðsynlegt er að hafa í forsæti sam-
steypustjórna.
Það er ekki sýnilegt að ef þessar
viðræður springa á áðumefndum
ágreiningi sé gerlegt að mynda
minnihlutastjórn núverandi stjóm-
arflokka með stuðningi einstakra
þingmanna annarra flokka eða
flokksbrota. Og víst er að ungir
framsóknarmenn em ekki tilbúnir
að styðja aðild Framsóknarflokksins
að stjóm sem ekki tekur þegar af
öllu afli og með öllum hagstjómar-
tækjum, sem tiltæk em, á þenslunni
sem hér ríkir og síhækkandi verð-
bólgu.
Stjómarmyndunarviðræðumar
undanfamar vikur hafa leitt það í
ljós að takist ekki þetta mynstur
verður að leggja spilin á ný fyrir
þjóðina. Kjósendum kann að þykja
það uppgjöf í stöðunni og ekki í
anda framsóknarseiglunnar en stað-
reyndin er sú að það er engum til
góðs að mynda stjóm sem eyðir
mestum tíma sínum í að þrátta um
smáatriði og sparðatíning. Það væri
líkt og að spara aurinn og henda
krónunni sem er gamla viðreisnar-
hagstjómaraðferðin.
Framsóknarflokkurinn gengur í
hugum manna nú undir nafninu
Kletturinn og það á við. Þetta nafn
hæfir flokknum og nýjar kosningar
myndu renna enn styrkari stoðum
undir það.
Ungir framsóknarmenn væm til-
búnir með klukkustundar fyrirvara
í nýjar kosningar ef því væri að
skipta. Við skulum bíða og sjá.
Gissur Pétursson.
„Sögulega séð eiga Framsóknarflokkur
og Alþýðuflokkur margt sameiginlegt.
Flokkarnir eru í mörgu sprottnir af sömu
rótum, þeir hafa átt stærstan þátt í að
byggja hér upp mannbætandi velferðar-
kerfi. . .“