Dagblaðið Vísir - DV - 17.09.1987, Qupperneq 13

FIMMTUDAGUR 17. SEPTEMBER 1987.
13
dv__________________________________________________________________Neytendur
Kartöflur í 2 þúsund ár:
Kartöflur í aðalrétt
Gefriar hafa verið út margar mat-
reiðslubækur sem fjalla eingöngu um
kartöflur og rétti úr þeim. Úr bókinni
Kartöflur og rótarávextir í Sælkera-
safni Vöku er að finna margar
skemmtilegar og góðar kartöfluup[>
skriftir. Okkur leist alveg sérlega vel
á nokkrar, t.d.:
Kartöflubollurnar hennar
ömmu
8-10 stk. meðalstórar soðnar kartöflur
1 msk. smjörl.
14-1 tsk. salt
14-'/2 tsk. kardemommur
1 stk. egg
egg og rasp og smjörl. eða olía til að
steikja úr.
Þessi skammtur er ætlaður fyrir fjóra
og má þá reikna með rétt um 400 hita-
einingum á mann.
Hakkið kartöflumar og hrærið sam-
an við þær feiti, salti, kardemommum
,9g egginu. .Uúi)ð til bollur.jVfljtið þeim
Stálhurðir: þykkt 50 mm.
Einangrun: Polyurethane "Ú gildi 0,32
W/m2, 7 litir.
Með og án mótordrifs.
Sendum menn til uppsetningar um land
allt.
ASTRA
TTTTTrnTTTTTTTTTrTTTTTTTTTTTTTTTTTrriTTTTTTnT" : ,, ..—
lauksdal fékk fyrstu kartöfluuppskeru
sína árið 1760.
Ódýrar en lélegar kartöflur
Hér á árum áður voru kartöflur mjög
ódýrar en jafnframt ákaflega lélegar
tegundir g markaðinum, sem virtust
fá mjög slæma meðferð þannig að nán-
ast skemmdar kartöflur voru á
markaðinum mikinn tíma ársins. Inn-
lenda uppskeran brást hvað eftir
annað og inn voru fluttar handónýtar
kartöflur. Svo var jafiivel komið á
tímabili að margir vöndust hreinlega
af því að borða kartöflur og sneru sér
að hrísgtjónum og öðru meðlæti.
Neytendur brugðust einnig við á
þann hátt að auka eigin framleiðslu.
I þeirri gífurlega góðu tíð, sem verið
hefur undanfarið ár, er uppskeran nú
betri en í manna minnum. Talið er að
einkaframleiðendur í höfuðborginni
framleiði hvorki meira né minna en
30 tonn sem er 4 tonnum meira en t.d.
á síðasta ári.
Eftir að verslun með kartöflur var
gefin fijáls fengust loksins almennileg-
ar kartöflur. Innlendir framleiðendur
og þeir sem versla með kartöflur hafa
gert gífurlegt átak í að koma kartöfl-
um óskemmdum til neytenda. En það
hefur einnig gert að verkum að verðið
hefúr hækkað til muna.
Ársneysla á kartöflum er um 55 kg
á mann en enginn vandi er að auka
það til þess að nota uppskeruna til
hins ýtrasta. Margar þjóðir borða mun
meira af kartöflum en við, jafhvel allt
upp í um eða yfir 100 kg á mann á ári.
Matreiðsluaðferðin mikils virði
Hægt er að matreiða kartöflur á ótal
vegu. Þær er hægt að sjóða, steikja,
baka í ofni, mauka í stöppu, gratínera,
blanda þeim í salöt, pottrétti eða ofn-
rétti og nota þær í bakstur, bæði
venjulegt matbrauð og einnig í sætar
kökur.
Það skiptir miklu máli fyrir C-víta-
minnihald kartöflunnar hvemig hún
er matreidd. Best er að sjóða kartöflur
með hýðinu. Þannig varðveitast bæti-
efni kartöflunnar best. Vatnsmagnið,
sem kartaflan er soðin í, hefur engin
áhrif. Ef kartöflur eru soðnar afhýddar
fer hluti af bætiefnunum út í soðið.
Talið er að þær kartöflur, sem soðnar
eru með hýðinu, bragðist mun betur
en hinar.
Ef kartöflur em steiktar, stappaðar
eða djúpsteiktar tapast mikið af C-
vítamíninu. Ef kartöflum er haldið
heitum, t.d. ef þær eru tilbúnar löngu
áður en aðrir réttir, fer C-vítamínið
forgörðum. Út frá því sjónarmiði er
betra að snöggkæla kartöflumar og
hita þær síðan upp aftur þegar á að
neyta þeirra.
Þegar kartöflur em djúpsteiktar
drekka þær mikið af fitu og þar með
eykst hitaeiningainnihald þeirra til
muna. Venjuleg soðin kartafla inni-
heldur nær enga fitu og sömuleiðis
fáar hitaeiningar.
Þetta eru fallegar kartöflur, nýuppteknar og ekki eln einasta kartafla spmngin eöa gölluð.
úr þeyttu eggi og síðan raspinu. Steik-
ið þær vel á báðum hliðum.
Berið þær fram strax. Þær em góðar
með beijasultu og salati.
Kartöflugúllas
Þessi réttur virðist vinsæll því við
höfum fundið hann í mörgum mat-
reiðslubókum.
750 g kartöflur
250 g fint hakkaður laukur
1 græn paprika
1 msk. olía
2-3 tsk. mild paprika
DV-mynd EJ
2-3 dl kjötsoð
2-3 msk. sýrður ijómi, má sleppa
Flysjið kartöflumar og skerið þær i 14
cm þykkar sneiðar. Flysjið laukinn og
saxið. Skerið paprikuna í tvennt eftir
endilöngu og takið innan úr henni
kjamann. Saxið hana niður.
Steikið kartöflur, lauk og papriku i
feitinni. Saltið og kryddið. Hellið kjöt-
soðinu út í og látið sjóða við vægan
hita í 20 mínútur.
Berið gúllasið fram vel heitt með
sýrðum ijóma ef vill.
Bakað úr kartöflum
Auðvelt er að drýgja mat með því
að nota kartöflur, þá soðnar og marð-
ar. Má t.d. nefria buffkökur úr
hökkuðu kjöti. Einnig er gott að baka
alls konar bakkelsi úr kartöflum. Á
krepputímum kunnu menn að notfæra
sér þetta. Vom þá stundum notaðar
kartöflur til drýginda með möndlum.
Einnig er hægt að búa til gervimarsíp-
an úr kartöflum. 1 matreiðslubók frá
Vöku fundum við uppskrift að Jónu-
tertu þar sem kartöflur em notaðar í
botnana:
150 g soðnar kartöflur
5 dl hveiti
150 g smjörl.
3 msk. ijómi eða vatn
14 tsk. lyftiduft
Fylling:
2 dl eplamauk
3 dl þeyttur ijómi
Skreyting:
1-114 dl flórsykur
1-114 msk. vatn
fersk ber til skreytingar
Hakkið eða meijið kartöflumar. Mylj-
ið saman hveiti og feiti, bætið öðm út
í deigið og hnoðið vel saman. Gætið
þess þó að hnoða það ekki of mikið,
þá getur það orðið seigt. Látið það
standa í kæli smástund og fletjið það
síðan út í 5 kringlóttar kökur, ca 24-26
cm í þvermál. Leggið kökumar á
blauta bökunarplötu með bökunar-
pappír. Pikkið kökumar með gaffli.
Kökumar halda betur lagi ef þær fá
að standa á plötunni áður en henni
er stungið í ofriinn.
Bakið í 250°C heitum ofiú þar til
botnamir hafa tekið lit. Látið kólna á
grind.
Leggið þá siðan saman með epla-
mauki og þeyttum ijóma. Smvijið
glassúr ofan á efsta lagið og skreytið
með beijum.
Þannig er hægt að nota kartöflur á
ýmsa-vegu en algengast er hjá okkur.
-A.BJ.
VANTAR ÞIGHURÐIR?