Dagblaðið Vísir - DV - 03.08.1988, Qupperneq 4

4
MIÐVIKUDAGUR 3. ÁGÚST 1988.
Fréttir
Guðmundur Magnússon prófessor:
Verðbólga eða atvinnuleysi
eru valkostir stjómarinnar
Tæklfæri til annarra aðgerða hafa runnið hjá
„Þaö var í raun ljóst í október í
fyrra hvert stefndi varðandi aíkomu
atvinnuveganna. Þá hefði kannski
veriö ráörúm til þess að grípa til rót-
tækra aðgerða sem hefðu skilað ár-
angri til lengri tíma. Nú er ástandið
hins vegar orðið þannig að ríkis-
stjórnin hefur ekki aðra kosti en heíð-
bundnar tilfærsluleiðir" sagði Guð-
mundur Magnússon, prófessor við
viðskiptafræðideild Háskóla íslands.
Talsmenn fiskvinnslunnar gera nú
háværar kröfur um skjótar aðgerðir
í efnahagsmálum. Þannig ályktaði
fundur forsvarsmanna frystihúsa og
togaraútgeröar á Norðurlandi vestra
að tíminn fram til haustsins væri of
langur þótt ráðherrar ríkisstjórnar-
innar hefðu ekki boðað neinar að-
gerðir fyrr en þá.
Tryggvi Finnson, formaður Félags
Sambandsfrystihúsa, sagði í samtali
við DV að ríkisstjórnin hefði nú enga
aðra kosti en gengisfellingu. Tæki-
færin til þess að grípa til annarra
aðgerða hefðu einfaídlega runnið
stjórninni úr greipum.
„Efnahagsaðgerðirnar í maí gerðu
ekkert annað en að bæta fiskvinnsl-
unni upp það tap sem hún hafði þeg-
ar orðiö fyrir. Ráðstafanirnar í febrú-
ar höfðu engin áhrif. Við höfum bent
á hvert stefndi undanfarna níu mán-
uði. Ástandið í dag ætti því ekki að
koma neinum á óvart,“ sagði Tryggvi
Finnsson.
Guðmundur Magnússon prófessor
sagði að vanalega væri htið til
tveggja kosta þegar ástand atvinnu-
veganna væri eins og það er í dag.
Annars vegar aukinnar verðbólgu
og hins vegar atvinnuleysis. Reynsl-
an væri sú að leið aukinnar verð-
bólgu væri vahn.
Þeir Tryggvi og Guðmundur virð-
ast því hvorugur búast við öðru en
að efnahgsaðgerðir stjórnarinnar
síðar í þessum mánuði samanstandi
af gengisfelhngu og „gömlu íhaldsúr-
ræðunum". í kjölfar þeirra muni
verðbólga sjá um að minnka kaup-
mátt.
Guðmundur Magnússon sagði
tvær leiðir helst færar miðað við
ástand atvinnuveganna. Annars veg-
ar niðurfærsluleið þar sem laun og
annað yrði lækkað um til dæmis 10
prósent. Þetta gæti komið í veg fyrir
verðbólguskriðu. Hins vegar að hér
yrði tekið upp svipað kerfi og í Japan
þar sem laun væru tengd afkomu
fyrirtækjanna. Sú leiö kynni að
draga úr miklum kúvendingum og
auðvelda þjóðfélaginu að komast yfir
hagsveiflur. -gse
Þurfum harkalegri aðgerðir en í maí
- segir Páll Pétursson
„Flest þau úrræði sem við lögðum
til í maí eru enn í fullu gildi. Sum
þeirra eru kannski orðin úrelt þar
sem nú þarf að grípa til enn harka-
legri aðgerða. í maí var enn tiltölu-
lega kyrrt en nú er skriðan farin af
stað með uppsögnum á starfsfólki og
lokun fyrirtækjanna," sagði Páll Pét-
ursson, formaður þingflokks Fram-
sóknarflokksins.
Framkvæmdastjórn Framsóknar
og þingflokkur hélt í gær fund þar
sem efnahagsástandið var rætt. Á
fundinum héldu fulltrúar atvinnu-
greinanna fyrirlestra og svöruðu
spumingum.
„Það er ljóst að ástandið hefur
breyst frá því í maí og því miður á
ógæfuhlið. Vandamálin hafa vaxið
mjög hröðum skrefum. Við gerðum
þá okkar tihögur sem ríkisstjórnin
bar því miöur ekki gæfu til að fram-
kvæma. Ef það hefði verið gert væri
ástandið ef til vill ekki eins alvarlegt
í dag,“ sagði Páll.
Fundir verða á næstu dögum í
ýmrum stofnunum Framsóknar-
flokksins. Á mánudag verður síöan
aftur sameiginlegur fundur fram-
kvæmdastjórnar og þingflokks. Á
þann fund eru framsóknarmenn í
verkalýðshreyfmgunni sérstaklega
boðaðir.
-gse
Páll Pétursson, formaður þingflokks Framsóknar, segir ástand atvinnuveg-
anna nú kalla á harkalegri aðgerðir en Framsóknarflokkurinn lagði til í
maí. Þá hafi verið kyrrt en nú sé skriðan komin af stað meö uppsögnum
starfsfólks og lokun fyrirtækjanna. DV-mynd e.j.
Vinnslan þarf mikinn hagnað á næstu árum
- segir Tryggvi Finnsson
„Þær aögerðir sem ríkisstjórnin
grípur til þurfa aö hafa í fór meö sér
það mikinn bata að fyrirtækjum í
sjávarútvegi sé gert kleift að skapa
nýtt eigið fé. Undanfarna mánuði
hefur svo gengiö á eigið fé fyrirtækj-
anna að það er uppurið hjá mörgum
þeirra. Þau verða því aö fjármagna
alla sína starfsemi með dýru lánsfé.
Aðgerðimar þurfa þvi að tryggja
sjávarútvegsfyrirtækjum það góðan
hagnað á næstu árum aö þau endur-
heimti það eigið fé sem þau hafa tap-
að,“ sagði Tryggvi Finnsson, fram-
kvæmdastjóri Fiskiðjusamlags
Húsavíkur og formaður Félags Sam-
bandsfrystihúsa.
Eins og fram hefur komið í DV eru
mörg fyrirtæki í sjávarútvegi í raun
rekin gjaldþrota. Eigiö fé fyrirtækj-
anna er ekkert. Skuldir þeirra eru
jafnmiklar eða meiri en eignimar.
Miðað viö spá Þjóðhagsstofnunar
um afkomu fiskvinnslunnar má gera
ráð fyrir aö greinin tapi í heild um
tveim mihjörðum króna í ár. Þetta
tap skiptist þó misjafnlega milh fyrir-
tækja þar sem það er byggt á meðal-
talsútreikningum.
„Fiskvinnslan hefur ekki fjárfest í
neinu nema taprekstri að undan-
fómu,“ sagði Tryggvi. -gse
Nefnd um
vanda atvbinu-
veganna
Þorsteinn Pálsson forsætisráð-
herra setti á laggiraar í gær ráð-
gjafanefnd til þess að koma með
tillögur í efnahagsmálum til þess
að treysta stöðu atvinnuveganna.
í nefndinni era fulltrúar atvinnu-
greina og stjórnarflokka.
Formaður nefiidarinnar er Ein-
ar Oddur Krisfjánsson, fram-
kvæmdastjóri Hjálms á Flateyri,
og er hann fulltrúi Sjálfstæðis-
fiokksins. Fulltrúi Framsóknar
er Jón Siguröarson, forstjóri Ála-
foss. Alþýöuflokkurinn hefur enn
ekki tilnefht sinn fulltrúa.
Fulltrúar atvinnurekenda era
Ágúst Einarsson, varaformaöur
Sambands fiskvinnslustöðvanna,
Guöjón B. Ólafsson, forstjóri
Sambandsins, og Víglundur Þor-
steinsson, formaöur Félags ís-
lenskra iönrekenda.
Nefndin mun halda sinn fyrsta
fund síöar í vikunni.
-gse
Enn ein verslunarmannahelgin
hefur farið fram meö glæsibrag.
Útihátíöir vora fjölsóttar og nýtt
aðsóknarmet var sett í Vestmanna-
eyjum. Ekki hafa enn verið gefnar
upp tölur frá Áfengisverslun ríkis-
ins um magnið á brennivíninu sem
drukkið var um helgina. Allar hk-
ur eru þó á því að þar hafi einnig
verið sett nýtt met, enda berast
fregmr úr öhurn landshlutum um
þrotlausan drykkjuskap og frá-
bæra frammistöðu ungra sem gam-
alla. Unga fólkið bar þó af eins og
fyrri daginn og hafa mótshaldarar
yfirleitt lýst yfir ánægju með ár-
angurinn, nema ef vera skyldi í
Atlavík og á Melgerðismelum, þar
sem drykkjulætin komust því mið-
ur ekki á það stig sem mótshaldar-
ar höfðu gert sér vonir um.
Menn hafa stundum haft af því
áhyggjur að með nýjum kynslóðum
mundi draga úr drykkjunni, enda
hefur verið haldið uppi látlausum
áröðri um hættumar af vínneysl-
unni og aht gert th aö eyöheggja
stemninguna á útihátíðum og öðr-
um uppákomum um verslunar-
mannahelgina. Æskulýös- og ung-
mennafélög hvarvetna um landiö
hafa lagt í mikinn kostnað th aö
laða æskufólk th sín á mótssvæðin
og hörö samkeppni ríkt um gestina.
Þetta er mikil áhætta, þegar th þess
er litið aö tólf og þrettán ára krakk-
ar hafa ekki áöur komist í kynni
við áfengið og vita þess vegna ekk-
ert um þá feiknalegu skemmtan
sem felst í því að drekka sig útúr-
fullan á útihátíð.
En sem betur fer hefur árangur-
inn af andróðrinum gegn brenni-
víninu verið takmarkaður og
krakkamir hafa ekki látið það á sig
fá þótt fordómar og vandlæting
hafi gert sitt til aö bægja þeim frá
glaumnum. Sem sannar að ungt
fólk og nýjar kynslóðir aðlaga sig
aö góðum siðum og fornum dyggð-
um og theinka sér drykkjuskap af
sífeht meira kappi. Krakkarnir
taka upp þráöinn af forveram sín-
um sem eldast og heltast úr lest-
inni. Nýir og nýir árgangar hópast
inn á mótsstaðina meö flöskumar
sínar og bjarga fjárhagnum hjá
æskulýðsfélögunum og ungmenna-
félögunum. Enda skhur æskan aö
þaö geta engin æskulýðsfélög lifað
það af ef ungt fólk á íslandi hættir
að dreklca. Hvemig eiga til að
mynda íþróttafélögin í Eyjum að
halda uppi kröftugu íþróttastarfi
nema þangað streymi unglingar á
þjóðhátið og deleri þar í þágu
æskulýðsstarfsins og íþróttanna?
Hvernig á ungmennafélagshug-
sjónin aö lifa fram á næstu öld,
nema með því að sá hugsjónaeldur
sé kveiktur meö ærlegu fyhiríi um
verslunarmannahelgi?
Það er th mikhs sóma hvað æska
þessa lands er fljót aö átta sig á
þýðingu útiskemmtana og hún
leggur þaö jafnvel á sig í rigningu
og vosbúð aö hggja afvelta í hrönn-
um nótt eftir nótt til að þetta megi
sannast. Foreldrar og fuhorönir
hljóta að vera stoltir af börnum sín-
um og þeim hugsjónaanda sem rík-
ir í hverjum hópnum á fætur öðr-
um. Sumir unghngar fara jafnvel
ár eftir ár tjaldlausir og allslausir,
með flöskuna undir beltisstaö og
sýna fram á manndóm sinn meö
því aö brenna annarra manna tjöld
og stela sér til matar til að ná þessu
markmiði sínu. Alþingismenn okk-
ar og aðrir ráðamenn ættu að íhuga
það alvarlega að veita opinbera
styrki til áframhaldandi útihátíða
og það jafnvel oftar en um verslun-
armannahelgina th að göfug fyllirí-
in geti örugglega borið sig. Æsku-
lýðsstarfið á ekki aö falla niöur og
drykkj uskapurinn má ekki hverfa
ef þjóðin á að eiga sér framtíð.
Hvaða vit er í því aö merkileg og
virðuleg íþrótta- og ungmennafélög
leggi þaö á sig að efna th úti-
skemmtana í öllum landshlutum
og sitji svo uppi með tap af öllu
saman, bara af því að það er ekki
drukkið nóg? Þetta getur alltaf hent
ef árgangarnir era fámennir. Ef
æskan vih rétta þér örvandi hönd,
þá ertu á framfaravegi, orti þjóð-
skáldið fyrr á öldinni og það sama
gildir um nútímann. Ef við bara
styðjum nógu vel og dygghega við
bakið á æskunni og veitum henni
áfram tækifæri th að detta ræki-
lega í það um hveija verslunar-
mannahelgi, þá þurfum við ekki að
kvíöa framtíðinni. FylUríin mega
ekki faUa niöur. Æskulýðshugsjón-
in má ekki slokkna.
Dagfari