Dagblaðið Vísir - DV - 02.01.1989, Blaðsíða 14

MANUDAGUR 2. JANUAR 1989.
Frjálst.óháÖ dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 800 kr.
Verð í lausasölu virka daga 75 kr. - Helgarblað 90 kr.
Maður ársins
DV valdi Jóhann Hjartarson skákmeistara mann árs-
ins 1988. Margir komu til greina við þetta val. En Jó-
hann Hjartarson verðskuldar þessa útnefningu öðrum
fremur. Jóhann vann frækna sigra á árinu. Mest var
vert um sigur hans á Viktor Korstnoj í einvíginu í
Kanada. Jóhann stóð sig frábærlega á ýmsum öðrum
mótum. Hann teflir nú einvígi við Anatoly Karpov, sem
hefst 28. janúar. Menn geta ekki spáð Jóhanni sigri í
svo sterkri keppni. En menn höfðu ekki heldur spáð
honum sigri yfir Kortsnoj. Með þeim sigri var íslenzk
skáklist á tindinum. Þetta kann að vera mesta afrek
íslenzks skákmanns frá upphafi og jafngildir að minnsta
kosti því, sem Friðrik Ólafsson skákmeistari komst
lengst.
ísland á nú mörgum mjög sterkum skákmeisturum
á að skipa, meisturum sem hafa getið sér heimsfrægð.
Skáklistin hefur eflzt hér á landi. Þar er mikið að þakka
frumkvæði manna eins og Friðriks Ólafssonar. Frábær
frammistaða nokkurra manna á ákveðnu sviði örvar
aðra. Hinir ungu hrífast með. Þetta er vafalaust að ger-
ast nú. Meistarar eins og Jóhann Hjartarson og margir
fleiri marka sporin. Við getum horft með bjartsýni til
framtíðar skáklistarinnar hér á landi. Sú íþrótt skiptir
einkum miklu hina ungu, þegar svo margt er, sem glep-
ur. íslendingar leggja mikið upp úr skáklistinni. Það er
íslendingum til mikils sóma, að svo göfug list hefur
orðið fyrir valinu.
Jafnframt ber okkur að leggja rækt við hvers konar
íþróttir. í umróti tímans verða æskumenn að geta leitað
til þeirra greina, sem örva hug og styrk. Við getum
bundið miklar vonir við æsku þessa lands. Enda er
ekki sízt þörf á, að landinn sýni styrk um þessar mund-
ir. Um margt höfum við farið illa að ráði okkar. Við
höfum í ýmsu ekki kunnað fótum okkar forráð. Við
höfum ekki notið mjög farsællar forystu. Því er nauð-
syn, að upprennandi kynslóð reynist snjallari en hin
eldri kynslóð hefur verið. Hin upprennandi kynslóð til-
einki sér farsælar nýjungar og hafi jafnframt í heiðri
það, sem gott hefur reynzt af hinu eldra. Hinir ungu
skákmeistarar okkar eru í röðum þeirra, sem við öll
megum vera stolt af.
Margir komu til greina við val DV á manni ársins.
Af íþróttamönnum má nefna Hauk Gunnarsson fyrir
framúrskarandi árangur á heimsmælikvarða, meðal
annars á ólympíuleikum fatlaðra. íslenzk fegurðar-
drottning, Linda Pétursdóttir, vann titilinn ungfrú
heimur, og var það í annað sinn á þremur árum, sem
íslenzk stúlka vinnur þann titil. Slíkt er afhragðs land-
kynning og unnin til starfs að mannúðarmálum. ís-
lenzkri æsku er sómi að. Hér er aðeins drepið á fáa af
þeim, sem unnu nærri eins góð afrek. Loks má ekki
gleyma umrótinu 1 stjórnmálum. Árið 1988 var einkar
viðburðaríkt í því efni. Leikfléttur sumra stjórnmála-
manna voru athyglisverðar, en ekki enn sýnt, hvað
verður landsmönnum til góðs og hvað stefnir til hins
gagnstæða. Stefán Valgeirsson alþingismaður gæti talizt
koma til greina sem maður ársins fyrir að hafa komið
núverandi stjórn saman. Stefán boðaði tilkomu huldu-
manna, og má segja, að það hafi sannazt í atkvæða-
greiðslum til stuðnings ríkisstjórninni, hvort sem Stefán
hefur vitað það fyrir eða ekki. Þá má nefna, að þing-
mennirnir Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir og Óh Þ. Guð-
bjartsson héldu lífi í ríkisstjórn þessari og bera ábyrgð
á tilvist hennar.
Haukur Helgason
Nýja stjórnin var mynduð með hraði vegna þess, eins og formenn þeirra flokka sem aö henni standa sögðu,
að „hjól atvinnulífsins eru að stöðvast".
Skattaárið
Við áramót er eðlilegt að horft
sé til baka en jafnframt velt fyrir
sér hvaö gerist á nýju ári. í huga
hvers einstaklings koma upp minn-
ingar frá hðna árinu. Mat á því
hvort árið hafí verið gott eöa slæmt
er háð þeim minningum en ekki
vandamálum þjóðhagsstærða og
stjómarskipta. Sú umgjörð skiptir
líf okkar samt mjög miklu.
Þannig er efnaleg velmegun
flestra komin undir því að árferði
sé gott og stjórnvöld geri ekki nein
meiri háttar axarsköft. Þegar það
er metið þá sést að árferði á síðasta
ári, sem og á þeim sem hðu næst á
undan, hefur verið einmuna gott
en því fer jafnfjarri að stjórnvöld
hafi látið hjá líða að gera meiri
háttar axarsköft á síðasta ári sem
og á þeim sem næst liðu þar á und-
an.
Nú bendir einnig allt til þess að
núverandi stjórnvöld muni ekki
einungis halda áfram á þeirri braut
heldur bæta um betur. Þannig er
þegar ákveðið að auka skatta veru-
lega. Árið 1989 gæti því vel orðið
ár þar sem nýtt skattamet veröur
sett. Haldi sama rughð áfram verð-
ur þetta ár þó ekki það síðasta í
hópi skattaára.
Bandalag heilagra og
stjórnarskipti
Það sem mér er einna minnis-
stæðast frá síðasfa ári eru söguleg
stjórnarskipti sem áttu sér stað á
árinu. Eftir því sem mér er sagt var
aðdragandi þeirra sá að bandalag
heilagra, þeirra Steingríms Her-
mannssonar og Jóns Baldvins,
myndaðist á heldri manna kvöldi á
Hótel íslandi og meðfylgjandi nóttu
einhvers staðar annars staðar.
í kjölfar þess myndaðist sam-
staða sem varð til þess að síðasta
ríkisstjóm var tekin af lífi í beinni
útsendingu á Stöö 2 með einkar
ósmekklegum hætti af hálfu þeirra
sem að því stóðu. Með því háttalagi
svo og þeim uppákomum sem á
eftir fylgdu er að mínu mati brotið
blað í íslenskri stjórnmálasögu.
Aldrei fyrr svo ég viti til hafa
stjórnmálaleiðtogamir afhjúpað
sig svo rækilega fyrir alþjóð. Hver
einasti flokkur var á uppboði, þaö
var ekki spurt hvað á að gera held-
ur hvaða völd fæ ég og minn flokk-
ur.
Hér skal þó gerð undantekning
með Kvennalistann sem vildi fá
nýjar kosningar til að hafa betri
aðgang að völdunum eftir þær. Eft-
ir þetta hef ég velt því fyrir mér
hvort það sé í raun nokkuð sem
réttlæti íslenskt flokkakerfi í dag
annað en tregðulögmálið og það að
fjölmargir telji sig missa spón úr
aski sínum ef flokkurinn sér ekki
fyrir þeim.
Foringjar og flokksþing
Sú ríkisstjórn, sem best hefur
reynst frá lýðveldisstofnun til
þessa dags, var svokölluð Viöreisn-
arstjórn. Hún bar nafn sitt með
rentu enda var Framsóknarflokk-
urinn ekki í henni heldur tregðað-
ist með sín fomu viðhorf utangátta.
Forastumenn Sjálfstæðisflokks-
ins og Alþýðuflokksins urðu á því
11 ára tímabili, sem samstarf þess-
ara flokka stóð mihi 1960 og 1971,
persónulegir vinir og höfðu, þegar
líða tók á tímabhið, haft pólitíska
samstöðu svo ámm skipti. Þessum
mönnum datt samt aldrei í hug að
KjaUarinn
Jón Magnússon
lögmaður
bjóöa hvor öðrum að ávarpa
flokksþing sín. Það var vegna þess
að þeir voru stjórnmálamenn sem
einbeittu sér að því að fást við
vandamál þjóðarinnar en voru
ekki í því að sviðsetja leikrit fyrir
fólkið.
Á síðasta ári var Steingrími boðið
að ávarpa flokksþing krata sem
höfðu þá ári áður lýst því yfir að
ýta þyrfti Framsókn til hliðar í ís-
lenskum stjórnmálum. Jafnframt
því ávarpaði Jón Baldvin þing
Framsóknarflokksins.
Með þessari uppákomu var lág-
kúra þessara flokka og hentistefna
undirstrikuð enn frekar. Hvernig í
ósköpunum á aö geta myndast
langvarandi og náið pólitískt sam-
band mhli flokks sem vill höfða th
neytenda og alþýðu og þess sem
berst fyrir því að núverandi at-
vinnu- og byggðastefnu verði hald-
ið uppi á kostnaði neytenda og al-
þýðu.
Hvar standa svo flokksmennirnir
eftir, fyrir hverju eru þeir eiginlega
að berjast þegar erkifjandinn hefur
verið leiddur inn í herbúðimar?
Þeim er kannski alveg sama! Þeir
em hvort eð er í flokknum af göml-
um vana. Það er ekki úr vegi að
rifja það upp aö á einu ári hefur
foringi Alþýöuflokksins valdið
verulegu róti í íslenskum þjóðmál-
um.
Þannig byijaði hann árið á því
að biðla th Sjálfstæðisflokksins og
reyna að fá ráðherra hans til að
fylgja einhverju af borgaralegri
pólitík í atvinnumálum en þegar
það gekk ekki þá varð Framsókn
fyrir valinu og Steingrími var boðið
á flokksþingið. Nokkru síðar er th-
kynnt um að í vændum sé sameig-
inleg fundaherferð formanna Al-
þýðuflokks og Alþýðubandalags en
þá nokkrum dögum áður hafði Jón
Baldvin skipað formann Borgara-
flokksins sendiherra lýðveldisins í
Frakklandi. Þetta verður sjálfgagt
þjóðfélagssálfræðingum framtíöar-
innar rannsóknarefni.
Flokkur í einangrun
Sjálfstæðisflokkurinn hefur hlot-
ið það dapurlega hlutskipti í pólitík
að lenda í pólitískri einangrun. Það
veröur ekki annað sagt en að miðað
við aðstæður sé þaö sérstök snihd.
Það verður líka að teljast sérstök
snihd að ná ekki til baka því fylgi
sem hefur hrunið af Borgara-
flokknum.
Það hlýtur líka að vera umhugs-
unarefni fyrir sjálfstæðismenn
hvernig á því stendur að t.d. foringi
Alþýðuflokksins skuh segja flokk-
inn ósamstarfshæfan eftir að hafa
starfað með honum í ríkisstjórn í
nokkra mánuði. Sem sjálfstæðis-
maður hef ég mínir skýringar á
þessu en kýs að gera því betri skil
síðar.
Ég vil þó segja það að hefði flokk-
urinn staðið við sín stefnumið um
samdrátt í ríkisrekstrinum og
skattalækkanir, sem og auðvelda
atvinnulífinu starfsemi en ekki
einungis útvöldum, þá stæði flokk-
urinn í dag í öðrum sporum. Nú
er hann því miður eins og hinir
flokkarnir, afhjúpaður í valdatafl-
inu án takmarks eða tilgangs eins
og þeir.
Nýja stjórnin
Nýja stjórnin var mynduð með
hraði vegna þess, eins og formenn
þeirra flokka sem aö henni standa
sögðu, að „hjól atvinnulífsins eru
að stöðvast". Þetta sagði raunar
fráfarandi forsætisráðherra líka.
En hvers vegna hafa þau þá ekki
stöðvast? Ekki hefur nýja ríkis-
stjómin gert neitt th að auðvelda
atvinnustarfsemina. Eini ráöherr-
ann, sem hefur þrumað yfir þjóöina
með nýjungar, er Ólafur Ragnar
Grímsson sem færir henni þau tíð-
indi að hann ætli á næsta ári að
taka meira af skattpeningum al-
mennings th að moka í ríkishítina.
Hvort þessi skattlagning kemur
til með aö duga til að fylla upp í
fjárlagagatið er þó óvíst. Ég efast
um að nokkur haldi að hjól at-
vinnulífsins snúist hraðar eða bet-
ur með aukinni skattlagningu en
geri einhver það þá er því ekki
þannig varið.
Hinir foringjamir hafa á meðan
mikilvægari hnöppum að hneppa.
Steingrimur að fljúga til London til
að óska Lindu alheimsfegurðar-
drottningu til hamingju með feg-
urðina og Jón að gera hana að
launalausum ambassador en þó
með rauöan passa. Mikið lá nú við
að rétta við þjóðarhag. Það verður
að segja þeim Steingrími og Jóni
th hróss að meðan svo fer fram hjá
þeim þá gera þeir ekkert af sér á
meðan eins og Ólafur.
Sumum kann þó að finnast kynd-
ugt að sjá alheimsfegurðardrottn-
inguna með rauða passann sinn og
velta fyrir sér hvers konar banana-
lýðveldi þetta ísland sé eiginlega.
Linda er að sjálfsögðu alls góðs
makaleg en hvers á Jóhann Hjart-
arsson að gjalda?
Jón Magnússon
„Ég efast um að nokkur haldi að hjól
atvinnulífsins snúist hraðar eða betur
með aukinni skattlagningu en geri það
einhver þá er því ekki þannig varið.“