Dagblaðið Vísir - DV - 02.01.1989, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 2. JANÚAR 1989.
15
Konur og
stjórnmál
Þaö er einkar skemmtilegt aö sjá
konu í hlutverki hagfræöings á
landsvísu, en það er Lilja Móses-
dóttir, sem starfar fyrir Alþýðu-
samband íslands sem ráögjafi og
talsmaður samtakanna.
Auðvitað hafa konur fyrir löngu
haslað sér völl innan hagfræðinnar
og minnist ég þar einnar hinna
skæöari sem er sósíalistinn Joan
Robinson og síðast þegar ég vissi
var kona í hlutverki aðalhagfræð-
ings General Motors, Marina v.N.
Whitman.
Þá vill svo til að helsti fjármála-
ráðgjafi sir James Goldschmidt er
kona, en miHjónamæringurinn
slapp við kauphallarhrunið í Wall
Street á sl. ári, sem frægt er orðið,
með því að selja hlutabréf í tæka
tíð og vil ég trúa því að konuráð
hafi þar valdið nokkru.
Og án þess að það skipti höfuð-
máli get ég látið það fylgja með að
væri ég stjómandi fyrirtækis í við-
kvæmum rekstri með þörf fyrir
sterka ráðgjöf mundi ég að öðru
jöfnu velja konu til starfsins vegna
þeirrar gerðar mótvægis sem mér
sýnist aö kona geti veitt en karl-
maður ekki og helgast af umhyggju
án viðkvæmni.
Kjallariim
Ásmundur Einarsson
útgáfustjóri
í stjómmálum, þrátt fyrir sögu-
fræga kvensköranga á stólum þjóð-
höfðingja og kunna leiðtoga á okk-
ar tímum og augljóslega jákvæð
dæmi á næsta leiti. Ástæðan er sú
að stjórnmál eru í innsta eðli sínu
kriminel, glæpsamleg, og þarf ekki
annað en aö líta á tuttugustu öldina
því til sönnunar. Konur skortir
ekki grimmd fremur en karlmenn,
en þær skortir að mínu viti þá teg-
und vanþroska sem er kveikjan að
pólitískri glæpahugsun karla og
sýnist mér undantekningar sanna
regluna.
Sakleysi
Gott dæmi um pólitískt sakleysi
kvenna er bandaríska kvenna-
hreyfingin sem skorti herslumun-
inn í baráttu sinni fyrir því að
„Islenska kvennahreyflngin er einnig
að láta undan síga og að því er virðist
vegna þess að hún trúi því að góður
málstaður liggi í augum uppi, a.m.k.
þegar á hann er bent.“
Efasemdir
En þó ég hafi fulla trú á konum
í viðskiptum leyfi ég mér að hafa
vissar efasemdir um hæfni þeirra
koma jafnréttisákvæðum inn í
bandarísku stjórnarskrána en
Eru konur f stjórnmálum nógu grimmar? - Konur á þingi (myndin tekin
árið 1983).
virðist hafa dregið úr starfinu á
lokasprettinum, í þeirri trú að gott
málefni mundi sjá um sig sjálft til
sigurs. Hæfni kvenna til pólitískra
úrslitaátaka em eftir mínum skiln-
ingi mikil takmörk sett og þar með
hinni pólitísku grimmd þeirra og
fæ ég ekki séð að það sé uppeldisat-
riði.
íslenska kvennahreyfingin er
einnig að láta undan síga og að því
er virðist vegna þess að hún trúi
því að góður málstaður liggi í aug-
um uppi, a.m.k. þegar á hann er
bent. Með sama áframhaldi mun
íslensku kvennahreyfinguna daga
uppi í stjórnmálum eins og hina
bandarísku og kvótakerfi er auð-
vitað ekkert svar fyrir hreyfingu
sem vill standa jafnfætis körlum
og er það meira í ætt við sósíal-
demókratískt yfirklór en jafnræði.
Veikleiki
Eitt mál mætti kannski benda á
sem dæmi um það hve konum er
ennþá ósýnt um að keyra sín mál
í gegn. Það er sú staðreynd að kon-
ur í sömu störfum og karlar fá í
mörgum tilfellum lægri laun en
þeir. Fyrir slíku eru engin rök og
allra síst efnahagsleg og kemur at-
vinnurekstri síður en svo til góða
þegar á heildina er litið. Sé launa-
mismunur af þes'su tagi útbreiddur
er það hreinn og beinn veikleiki í
efnahagskerfinu öllu.
Úrslitaatkvæði
Að þessu sögðu má þó ekki horfa
fram hjá því að þaö er kona sem
um þessar mundir greiðir úrslita-
kvæðin á Alþingi íslendinga, Aðal-
heiður Bjarnfreðsdóttir. Mér finnst
stundum að sú kona væri einhvers
staðar flokksformaður ef hún hefði
fæðst tuttugu eða þrjátíu árum síð-
ar, svo að atbeini hennar kemur í
sjálfu sér ekki á óvart.
Ásmundur Einarsson
ísland á
gervihnattaöld!
Ég fagna því að um þessar mund-
ir fer fram almenn umræða um
möguleika okkar íslendinga til þess
að taka á móti sjónvarpssending-
um erlendra sjónvarpsstöðva um
gervihnött. Þó tel ég að inn í um-
ræðuna hlandist með næsta furðu-
legum hætti yfirlýsingar um
verndun íslenskrar tungu.
Það á að sjálfsögðu rétt á sér að
ræddar séu aðgerðir til verndunar
íslenskri tungu. En það er furðu-
legt að það skuli vera sett í sam-
band við það aukna framboð sjón-
varpsefnis um gervihnetti sem
okkur stendur til boða og koma upp
einmitt þegar möguleikar okkar til
þess að færast nær umheiminum í
gegnum þessar beinu sjónvarps-
sendingar eru staðreynd.
Aukið val
Ætli það sé nokkuö meiri ástæða
til þess að hræðast áhrif erlendra
sjónvarpsstöðva á íslenskt mál en
það ástand sem viö búum við á öll-
um sviðum, þar sem erlend tungu-
mál hafa mikil áhrif á okkar dag-
lega líf? Það má til dæmis nefna
þau fjölmörgu erlendu tímarit og
bækur sem fást í stórum stíl í bóka-
verslunum hérlendis eða alla bækl-
ingana sem yfir okkur flæða á er-
lendum tungumálum, svo við
tölum nú ekki um innfluttar mat-
vörur og aðrar vömr þar sem á
umbúðunum er að finna leiðbein-
ingar og innihaldslýsingar á öllum
heimsins tungumálum, jafnt skilj-
anlegum sem óskiljanlegum. Svo
má að sjálfsögðu rifja þaö upp að
erlendar kvikmyndir vom alveg
fram undir 1964-65 sýndar hérlend-
is ótextaðar eða með dönskum
texta.
KjaUarinn
Rúnar Sig. Birgisson
framkvæmdastjóri
Það að eiga þess kost aö taka á
móti sjónvarpssendingum erlendra
sjónvarpsstöðva snýst fyrst og
fremst um aukiö val neytandans
og þau grundvallarmannréttindi
að eiga þess kost að velja hvað horft
er á hverju sinni í sjónvarpi, hvort
sem dagskráin er með íslenskum
texta eða ekki. Fram til þessa hefur
okkur neytendum einungis staðið
til boða aö horfa á erlent efni með
íslenskum texta, misvel þýtt.
Þá má benda á efni fyrir blessuð
börnin sem hafa nánast alveg fram
á þennan dag þurft að gera sér að
góðu að horfa á bamaefni með er-
lendu tali og íslenskum texta og það
þrátt fyrir þá staðreynd að minnst-
ur hluti þeirra hafi lært að lesa!!!
Sem betur fer er þetta að breytast
og farið er að talsetja barnaefni í
auknum mæli. Það að börn horfi á
erlent gervihnattasjónvarp er því í
rauninni ekkert frábrugðið því sem
þeim er boðið upp á í dag.
Það að ræða um „verndun ís-
lenskrar tungu" um leið og rætt er
um móttöku erlendra sjónvarps-
stöðva hérlendis er aldeilis stór-
furðulegur málflutningur og það
læðist að manni sterkur grunur um
að hér ráöi annariegir hagsmunir
ferðinni.
Undarlegt sjónarmið
Það undarlega sjónarmið hefur
einnig heyrst að „verja" þurfi ís-
lenskar sjónvarpsstöðvar fyrir
ágangi þeirra erlendu, eins og það
er orðað. Ekki fæ ég séð að það
hafi nein sérstök áhrif á stöðu ís-
lensks sjónvarps þó að sá mögu-
leiki sé til staðar að fólki standi til
boða að horfa á erlendar sjónvarps-
stöðvar.
Áhugi fyrir íslenskum sjónvarps-
„Þessi 36 íbúöa regla er tímaskekkja
og ekki í neinu samræmi við þróun
mála hjá öðrum þjóðum. Það má benda
á að Island er eina þjóðin 1 Evrópu fyr-
ir utan Albaníu sem býr við veruleg
höft á þessu sviði.“
* Undirstrikun gefur til kynna að útsending dagskrár sé trufluð
„Gervihnattasjónvarp er staðreynd sem mun færa okkur nær umheimin-
um,“ segir greinarhöfundur m.a.
stöðvum, íslensku efni og textuðu
eriendu efni, sem þær flytja, fer að
sjálfsögðu eftir gæðum þeirrar dag-
skrár sem boðiö er upp á hverju
sinni og þeirri staðreynd, sem ligg-
ur fyrir hjá öðmm Evrópuríkjum,
að erlendar stöðvar hafi ekki haft
áhrif á áhorf fólks á innlendar
stöðvar svo.heitið geti.
Samkvæmt núgildandi lögum,
sem gilda reyndar aðeins til ára-
móta, má einungis tengja saman
36 íbúðir þegar um er að ræða
móttöku efnis um gervihnött frá
erlendum sjónvarpsstöðvum. Við
höfum því þegar stigið fyrsta skref-
ið þótt stutt sé. Þetta takmörkun-
arákvæði undirstrikar tvöfeldni ís-
lenskra stjórnvalda í þessu máli.
Af hveiju má einungis tengja sam-
an 36 íbúðir? Hvaða forsendur
liggja til grundvallar? Eina skýr-
ingin, sem ég hef, er sú að aftur-
haldsöfl framfara og tækniþróunar
hafi fengið töluna fram í talna-
bingói. Hér liggur alla vega ekki
fyrir nein rökræn skýring. Þessi
36 íbúða regla var sett fram til þess
eins að tefja fyrir framgöngu máls-
ins, sem flestir hljóta þó að sjá að
illmögulegt er aö tefja eða stöðva
og þessum höftum þarf að aflétta
hið fyrsta.
Þessi 36 íbúða regla er tíma-
skekkja og ekki í neinu samræmi
við þróun mála hjá öðrum þjóðum.
Það má benda á að ísland er eina
þjóðin í Evrópu fyrir utan Albaníu
sem býr við veruleg höft á þessu
sviði! Stefna Evrópuþjóða í þessu
máli er augljós og um þessar mund-
ir vinnur nefnd á vegum Evrópu-
ráðsins í Strassburg að því að sam-
ræma reglur um frjálsar sjón-
varpssendingar á milli landa um
gervihnetti.
Að lokum má nefna umhverfis-
þáttinn, hvernig finnst fólki sú
hugsun að gervihnattamóttöku-
diskar verði á öðm hverju húsi,
eins og risavaxnar gorkúlur í fram-
tíðinni? Það er sú sýn sem mun
blasa við í hérlendum bæjarfélög-
um og þéttbýliskjörnum eftir örfá
ár, verði þessari undarlegu 36
íbúða reglu ekki breytt. Gervi-
hnattasjónvarp er staðreynd sem
mun færa okkur nær umheiminum
og gefur okkur tækifæri til þess að
auka víðsýni okkar og þekkingu á
nágrannaþjóðum okkar.
Rúnar Sig. Birgisson